Cảnh báo nguy cơ ngộ độc gây tử vong do ăn quả hồng châu

Nhiều trẻ nhỏ tử vong do ăn phải quả hồng châu hái trên rừng

Hà Giang là tỉnh miền núi có địa hình phức tạp, giao thông đi lại khó khăn, nhiều xã cách xa trung tâm huyện, cho nên việc tuyên truyền, phổ biến kiến thức cho người dân còn gặp nhiều khó khăn. Các vụ ngộ độc từ cây rừng xảy ra chủ yếu đối với đồng bào các dân tộc thiểu số vùng cao, vùng sâu, vùng xa.

Trong đó những trường hợp tử vong do ăn quả hồng châu trên địa bàn thời gian qua chủ yếu rơi vào các bé có độ tuổi từ 4 đến 12 tuổi, nguyên nhân được xác định là do trẻ em chưa ý thức được sự nguy hiểm gây ngộ độc chết người đối với quả rừng, nhìn thấy có màu sắc đẹp bắt mắt có thể hái ăn ngay.

Cụ thể, mới đây ông Sùng Mí Thề, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện Yên Minh, tỉnh Hà Giang cho biết, cấp ủy, chính quyền địa phương đã tới thăm hỏi, động viên, hỗ trợ mai táng gia đình hai cháu bé tử vong do ăn quả hồng châu ở xã Sủng Cháng, huyện Yên Minh.

Theo đó, cháu Hầu Mí S. (11 tuổi) và Hầu Mí Đ. (9 tuổi) ở thôn Lù Cao Ván, xã Sủng Cháng, huyện Yên Minh đi rừng lấy củi cách nhà khoảng 100 mét và tự hái quả ở trong rừng ăn. Theo như hai cháu kể lại, cháu S. ăn 4 quả, còn cháu Đ. thì không nhớ đã ăn bao nhiêu quả.

Sau vài tiếng, cháu Hầu Mí S. về đến nhà báo cho gia đình biết là đã hái quả rừng ăn và thấy khó chịu; cháu Hầu Mí Đ. không tự về nhà được mà gia đình phải vào rừng đón về. Đến tối, cả 2 cháu đều có các triệu chứng đau đầu, hoa mắt, đau bụng đi ngoài, nôn. Gia đình hai cháu đã đưa các cháu đến Bệnh viện Đa khoa Khu vực Yên Minh khám và điều trị hồi 22 giờ 32 phút, trong tình trạng ly bì, mệt mỏi, nôn nhiều, đau đầu, chóng mặt...

Đến hôm sau cháu Hầu Mí Đ. đã tử vong. Cháu Hầu Mí S. được Bệnh viện Đa khoa Khu vực Yên Minh chuyển lên tuyến trên là về Bệnh viện Đa khoa tỉnh Hà Giang điều trị tích cực nhưng đến tối cùng ngày cũng đã tử vong.

Ngay sau khi nhận được thông tin, Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh Hà Giang đã thành lập đoàn điều tra xác minh nguyên nhân ngộ độc thực phẩm là do hai cháu ăn quả hồng châu.

Tương tự, theo thông tin từ Trung tâm Y tế huyện Đồng Văn, cháu Ly Thị C. 11 tuổi và Ly Thị M. 6 tuổi cùng trú tại thôn Khúa Lủng, xã Tả Phìn rủ nhau ra nương ngô gần nhà hái quả hồng châu để ăn. Khoảng vài tiếng sau cháu M. xuất hiện triệu chứng hoa mắt, chóng mặt, khó thở, còn cháu C có triệu chứng đau bụng, nôn, tiêu chảy nhiều lần, sưng hai mắt, nấc và không nói được.

Thấy vậy gia đình đã đưa 2 cháu đến Trạm y tế xã Tả Phìn khám và điều trị. Trên đường đi cấp cứu, cháu M. đã tử vong, còn cháu C. được chuyển đến Bệnh viện Đa khoa Đồng Văn tiếp tục theo dõi và điều trị. Nguyên nhân được xác định ngộ độc do ăn quả hồng châu. 

Quả hồng châu độc ra sao?

Để đảm bảo an toàn thực phẩm góp phần giảm thiểu nguy cơ ngộ độc thực phẩm, nâng cao sức khỏe cộng đồng trên địa bàn tỉnh Hà Giang, Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh Hà Giang khuyến cáo bà con các dân tộc thiểu số, học sinh tuyệt đối không ăn quả hồng châu và các loài quả dại khác kể cả chỉ ăn thử một lần.

Để nhận biết loại quả này Chi cục Vệ sinh an toàn thực phẩm tỉnh Hà Giang cho biết, cây hồng châu có tên khoa học (Capparis versicolor Griff), họ Màn màn (Capparaceae). Tên gọi theo địa phương khác là cây rom, cây mề gà, cây khua mật, cây móc quạ (Thái Nguyên), chi pản sloa (Cao Bằng)...

Cây hồng châu thường mọc ở khu vực núi đá, thuộc dạng cây dây leo, vỏ thân cây màu xanh nhạt, có gai nhọn, cứng, lá cây to gần bằng 2 ngón tay người lớn, dài từ khoảng 11-12cm, màu của lá xanh đậm.

Quả tròn to gần bằng quả trứng gà, vỏ nhẵn mượt không có lông, quả non vỏ màu xanh nhạt, khi quả chín vỏ có màu tím và hơi mềm, bên trong có lớp vỏ mầu hồng, mỗi quả có từ 4-6 hạt, các hạt có một lớp cùi màu trắng đục, nhiều nước và mềm bao bọc, bên trong cùi có một hạt to bằng hạt ngô có màu tím và hơi dẹt.

Quả hồng trâu chín vào tháng 6, 7, 8 hằng năm. Độc tố của quả hồng châu là alcaloid, chứa chính trong nhân hạt (chưa thấy trong cùi) của quả. Độc tính của chúng tác động chủ yếu lên tế bào cơ tim và gây phù phổi cấp.

Thử nghiệm trên động vật cho thấy liều tối thiểu gây chết qua đường tiêu hóa của hạt có cả cùi đối với thỏ là 18g/kg thể trọng, đối với chuột cống trắng là 72g/kg thể trọng (động vật chết do suy hô hấp và trụy tim mạch).

Hiện chưa có thuốc điều trị ngộ độc đặc hiệu với độc tố nói trên, do đó điều trị triệu chứng là chủ yếu. Khi bệnh nhân có biểu hiện ngộ độc, cần đưa đến bệnh viện bằng xe cơ giới (tuyệt đối không để bệnh nhân đi bộ.

Thời điểm này đang là mùa quả hồng châu chín, để đảm bảo an toàn tính mạng cho người dân, đặc biệt nhất là trẻ em, cấp ủy, chính quyền địa phương và các nhà trường cần đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền hướng dẫn người dân nhận thức rõ về mức độ nguy hiểm của loại thực vật này, tránh để những vụ việc đáng tiếc xảy ra.

An Dương (T/h)