Cảnh báo nguy cơ thanh thiếu niên bị lôi kéo qua mạng xã hội tham gia vi phạm pháp luật và lừa đảo

Theo thông tin từ Công an phường Ninh Xá, Công an tỉnh Bắc Ninh, hiện nay, tại phường Ninh Xá (Bắc Ninh) và nhiều khu vực lân cận, tình trạng một bộ phận thanh thiếu niên tụ tập, kết bạn qua mạng xã hội như Facebook, Zalo, TikTok để rủ rê nhau tham gia các hành vi vi phạm pháp luật đang có chiều hướng gia tăng. Các em dễ bị lôi kéo vào những hội nhóm có tên gọi như “quậy phá”, “anh em xã hội”, “hội kín” với nội dung kích động bạo lực, thách thức nhau qua livestream, tổ chức tụ tập đêm khuya, mang theo hung khí.

Việc tham gia các nhóm này không chỉ khiến các em thay đổi hành vi, bỏ bê học tập mà còn trở thành môi trường để tội phạm công nghệ cao tiếp cận, lợi dụng, lôi kéo các em vào hoạt động lừa đảo trên mạng, chiếm đoạt tài sản hoặc biến các em thành “chim mồi” cho các phi vụ tiếp theo.

Những dấu hiệu nhận biết thanh thiếu niên bị lôi kéo thường khá rõ ràng: các em thường xuyên sử dụng mạng xã hội vào ban đêm, lén dùng điện thoại của bố mẹ để liên lạc, gia nhập nhóm kín, kết bạn với người lạ có dấu hiệu bất thường, trốn học hoặc bỏ học, tiêu tiền nhiều không rõ lý do. Ngôn ngữ thay đổi theo hướng thô tục, nổi loạn, chống đối gia đình hoặc thầy cô. Nhiều em tự ý sử dụng xe máy hoặc để bạn bè đón đi vào tối muộn, tụ tập ở quán game, bida; thậm chí tháo biển số xe, phanh xe và chắn bùn mòn vẹt do thường xuyên bốc đầu, tăng tốc; mang về nhà các vật dụng nguy hiểm như gậy ba khúc, tuýp sắt, dao, kiếm để cất giấu.

Tình trạng thanh thiếu niên kết bạn qua mạng xã hội gia nhập nhóm kín, tụ tập bạo lực ngày càng nhiều cha mẹ nên cảnh giác. Ảnh minh họa

Không chỉ riêng Bắc Ninh, nhiều địa phương khác cũng ghi nhận tình trạng này. Ở Hải Phòng, Công an thành phố vừa ngăn chặn kịp thời vụ lừa đảo “bắt cóc online” nhắm vào thiếu niên 16 tuổi, trong đó đối tượng giả danh người thân, dùng lời lẽ đe dọa, uy hiếp tâm lý để buộc nạn nhân chuyển khoản hoặc cung cấp thông tin cá nhân.

Tại Đà Nẵng, Phòng Cảnh sát hình sự đã triệu tập gần 20 thanh thiếu niên liên quan vụ tụ tập đua xe, gây rối trật tự công cộng và phát tán clip lên mạng xã hội để “gây chú ý”; các em khai nhận được hẹn qua mạng và livestream để thu hút người xem.

Ở Hà Tĩnh, lực lượng công an cảnh báo thủ đoạn lừa đảo mới bằng livestream, quay số trúng thưởng giả để dụ người tham gia chuyển tiền vào tài khoản lạ, trong đó các đối tượng nhắm tới thanh thiếu niên, sinh viên vốn hiếu kỳ, nhẹ dạ trước lời hứa “kiếm tiền nhanh”.

Công an Thừa Thiên Huế cũng đã cảnh báo thủ đoạn “bắt cóc online” liên tỉnh, kẻ xấu giả danh công an, thông báo người dân liên quan vụ án rồi buộc nạn nhân chuyển tiền hoặc cung cấp thông tin cá nhân để “giải quyết”.

Ở An Giang, Công an xã Vĩnh Bình từng phát hiện và ngăn chặn kịp thời hành vi trộm cắp tài sản của thiếu niên sinh năm 2010, cảnh báo các bậc cha mẹ về xu hướng vi phạm tài sản nhỏ lẻ ở lứa tuổi nhỏ.

Tại Lâm Đồng, có vụ thiếu niên 17 tuổi bị khởi tố vì lừa đảo chiếm đoạt hơn 250 triệu đồng qua mạng, bằng cách tạo tài khoản Facebook giả mạo, tự xưng “hiệp sĩ mạng” rồi chiêu mộ nhiều người đóng “phí xác minh”, “phí giải quyết” và chặn liên lạc sau khi nhận tiền.

Công an tỉnh Lạng Sơn đã khởi tố nhóm đối tượng sử dụng livestream đánh bạc giả mạo để chiếm đoạt hơn 15 tỷ đồng của người dân trên cả nước.

Ở Hưng Yên, Công an xã Thái Thụy kịp thời ngăn chặn một phụ nữ định chuyển 70 triệu đồng sang tài khoản lạ sau khi bị dụ qua Telegram tham gia “phòng đầu tư” sinh lời cao.

Những vụ việc này cho thấy mạng xã hội và các nhóm kín đang là “mảnh đất màu mỡ” để kẻ xấu khai thác lòng tin và sự thiếu cảnh giác của giới trẻ, vừa dụ dỗ tham gia giao dịch tài chính, chuyển tiền, vừa lừa cài ứng dụng chứa mã độc, đánh cắp dữ liệu.

Để hạn chế và ngăn chặn tình trạng này, cha mẹ, nhà trường và chính quyền địa phương cần phối hợp chặt chẽ trong quản lý, giáo dục và hướng dẫn con em. Phụ huynh cần quan tâm, lắng nghe, kiểm soát môi trường mạng con đang tham gia, biết con đang kết bạn với ai, nội dung nhóm con xem, giới hạn thời gian sử dụng điện thoại thông minh và kiểm tra định kỳ lịch sử truy cập. Đồng thời tăng cường trao đổi, giáo dục đạo đức, định hướng bạn bè tích cực, giám sát tình hình học tập, kỷ luật của con với giáo viên chủ nhiệm để kịp thời phát hiện biểu hiện bất thường. Cha mẹ tuyệt đối không giao xe máy cho con khi chưa đủ tuổi, không để con ra ngoài vào ban đêm mà không giám sát.

Song song đó, việc tuyên truyền về các phương thức, thủ đoạn lừa đảo trên mạng cần được đẩy mạnh. Cơ quan công an nhiều tỉnh đã nhiều lần cảnh báo người dân về các hình thức giả danh cán bộ công an, mạo danh ngân hàng, yêu cầu cung cấp mã OTP, truy cập liên kết giả mạo. Khi con em bị lừa, các trang giả mạo “giúp lấy lại tiền” có thể tiếp tục khiến nạn nhân mất thêm tài sản. Phụ huynh cần giải thích cho con hiểu các thủ đoạn này, hướng dẫn con kỹ năng nhận diện, từ chối và báo cáo thông tin đáng ngờ. Khi phát hiện con em tham gia nhóm nghi vấn hoặc nhận lời mời tài chính đáng ngờ, nên liên hệ ngay công an phường, công an tỉnh hoặc phòng an ninh mạng để phối hợp xác minh, xử lý kịp thời.

Chỉ khi mỗi gia đình nâng cao cảnh giác, phối hợp với nhà trường và lực lượng công an thì mới có thể ngăn chặn việc thanh thiếu niên bị lôi kéo vào các nhóm “hư” và bị lợi dụng cho lừa đảo mạng. Phát hiện sớm, giáo dục đúng hướng và xử lý kịp thời là chìa khóa để bảo vệ thế hệ trẻ khỏi hệ lụy nguy hiểm về đạo đức, pháp luật và tài sản trong thời đại số.

An Dương