Cảnh báo: Thế giới thiếu thuốc kháng sinh do bệnh nhiễm trùng tăng
06:37 25/12/2022(VietQ.vn) - Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết 80% trong số 53 quốc gia được thu thập dữ liệu đang thiếu thuốc kháng sinh amoxicillin do bệnh nhiễm trùng tăng.
Chuyên gia cảnh báo: Uống thuốc kháng sinh bừa bãi dễ khiến ung thư di căn
Lạm dụng thuốc kháng sinh có thể ảnh hưởng đến hệ miễn dịch trẻ em
Vi phạm về chất lượng, thuốc kháng sinh Zinnat Suspension bị thu hồi giấy đăng ký lưu hành
Lisa Hedman, Trưởng nhóm Cung ứng và Tiếp cận thuốc của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho biết, hiện giới chức Anh "thiếu hụt nghiêm trọng" kháng sinh vào tuần trước và cho phép các dược sĩ kê đơn các loại thuốc thay thế sau khi số ca nhiễm liên cầu khuẩn nhóm A gia tăng.
Tình trạng tương tự cũng được ghi nhận ở Mỹ và Canada. 25 trong số 27 quốc gia thành viên EU báo cáo khan hiếm nguồn cung một số loại kháng sinh được Cơ quan Dược phẩm châu Âu cấp phép.
Bà Hedman cho biết, tác động ở những quốc gia nhỏ hơn ít được biết đến, song họ có thể bị ảnh hưởng nặng nề, đặc biệt nếu đồng tiền mất giá và chính phủ cần mua thuốc trên thị trường mở.
Trong thời kỳ đại dịch, nhu cầu về thuốc kháng sinh thấp hơn. Áp lực đối với chuỗi cung ứng cũng khiến các công ty hạn chế sản xuất. Tuy nhiên, khi nhiều quốc gia trải qua mùa đông đầu tiên trong thời kỳ "bình thường mới", áp lực nguồn cung và yêu cầu pháp lý khiến các công ty khó mở rộng quy mô hoặc xử lý tình trạng thiếu hụt, các chuyên gia y tế cho biết.
Theo bà Hedman, nguyên nhân khác là "các quốc gia không lường trước được bệnh nhiễm trùng đường hô hấp sẽ tấn công ngay năm đầu tiên bỏ quy định khẩu trang".
Các nhà sản xuất kháng sinh khó dự đoán chính xác nhu cầu của người dùng trong mùa đông này, đặc biệt với các phương pháp điều trị như dung dịch kháng sinh dạng lỏng cho trẻ em.
"Bạn có thể dự đoán về đợt lây nhiễm, nhưng không thể biết trước nhu cầu của trẻ nhỏ", Adrian van den Hoven, Tổng giám đốc Hiệp hội Các nhà Sản xuất thuốc gốc châu Âu, cho biết.
Dušan Jasovský, dược sĩ tại nhóm viện trợ Médecins Sans Frontières, nhận định cạn kiệt nguồn dự trữ kháng sinh chỉ là một phần của thách thức mang tính hệ thống, ảnh hưởng đến toàn bộ chuỗi cung ứng, từ nhà phân phối đến nhà sản xuất.
Ông giải thích, hầu hết thành phần thô của dược phẩm thế giới đều bắt nguồn từ Trung Quốc và Ấn Độ. Có rất ít thông tin về những thành phần này, bởi quy trình sản xuất trên toàn thế giới được coi là tin độc quyền, chỉ cơ quan quản lý mới nắm được.
"Điều này khiến việc đánh giá rủi ro, xác định những khu vực dễ tổn thương trở nên khó khăn hơn", ông nói.
Chuỗi cung ứng kháng sinh, từ khâu sản xuất đến phân phối có thể mất tới 6 tháng. Tuy nhiên, theo Rajiv Shah, Giám đốc điều hành công ty Dược phẩm Sigma, quá trình kiểm tra bổ sung khiến các nhà sản xuất mất nhiều thời gian hơn để khởi động lại các dây chuyền bị đình trệ hoặc thu hẹp trong khoảng thời gian đại dịch.
Thông thường, bác sĩ sẽ kê đơn kháng sinh phổ hẹp, đặc trị để ngăn chặn sự phát triển của siêu vi khuẩn kháng thuốc. Bằng cách nhắm mục tiêu vào các vi khuẩn cụ thể, phương pháp này làm giảm khả năng kháng kháng sinh.
Tuy nhiên, tình trạng thiếu hụt khiến bác sĩ và dược sư phải kê đơn kháng sinh phổ rộng, thường dành cho các bệnh nhiễm trùng không thể chữa khỏi bằng loại phổ hẹp. Việc kê kháng sinh phổ rộng cho bệnh nhẹ dẫn đến các vấn đề về sức đề kháng, Lorenzo Moja, nhà khoa học của WHO nói. Thiếu thuốc kéo dài gây ra hiện tượng "quán tính" theo đơn, trong đó một số bác sĩ cảm thấy khó có thể quay lại kê đơn như cũ sau khi tình trạng thiếu hụt giảm bớt. Điều này làm gia tăng tỷ lệ vi khuẩn khó chữa.
Do đó theo các chuyên gia y tế, cần có cách lựa chọn và sử dụng kháng sinh thế nào cho an toàn. Người bệnh chỉ nên sử dụng kháng sinh nếu có bằng chứng lâm sàng hoặc xét nghiệm cho thấy nhiễm khuẩn. Sử dụng cho bệnh virus hoặc sốt không phân biệt là không phù hợp trong hầu hết các trường hợp; nó gây ra tác dụng phụ của thuốc mà không mang lại lợi ích gì và góp phần làm vi khuẩn kháng thuốc.
Đối với bác sĩ, một số bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn (ví dụ, áp xe, nhiễm trùng với người nước ngoài) cần can thiệp phẫu thuật và không đáp ứng với kháng sinh một mình. Nói chung, bác sĩ lâm sàng nên cố gắng sử dụng kháng sinh với phổ hoạt động hẹp nhất và trong thời gian ngắn nhất.
|
Bệnh nhiễm khuẩn (còn gọi là nhiễm trùng) là sự tăng sinh của các vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng... đối với cơ thể, dẫn tới các phản ứng tế bào, tổ chức hoặc phản ứng toàn thân. Thông thường, biểu hiện trên lâm sàng là một hội chứng nhiễm khuẩn, nhiễm độc. Nhiễm trùng có thể tại một vị trí cố định hoặc đi theo đường máu lan khắp cơ thể. Tuy nhiên, một số vi sinh vật tự nhiên sống trong cơ thể không được xem là nhiễm trùng, ví dụ: vi khuẩn thường trú trong miệng và ruột. Vi khuẩn và virus không thể nhìn thấy bằng mắt thường, chúng có thể gây ra các triệu chứng tương tự nhau và thường lây lan theo những con đường giống nhau. Đây là điểm tương đồng duy nhất giữa vi khuẩn và virus. Việc phân biệt nhiễm trùng do vi khuẩn và virus rất quan trọng cho việc chẩn đoán và điều trị bệnh. Vi khuẩn là một thể duy nhất, chúng là tế bào rất phức tạp và có thể tự tồn tại bên trong hoặc bên ngoài cơ thể. Hầu hết các vi khuẩn không có hại. Trong thực tế, có nhiều vi khuẩn thường trú trên da và trong cơ thể của chúng ta, đặc biệt là trong ruột giúp tiêu hóa thức ăn. Virus có kích thước nhỏ hơn và có cấu tạo không phải là tế bào. Không giống như vi khuẩn, virus cần một vật chủ như con người hay động vật để nhân lên. Virus gây nhiễm trùng bằng cách nhập vào nhân bên trong các tế bào khỏe mạnh của vật chủ. |
An Dương (T/h)
