Cảnh giác với bình chữa cháy giả, không đảm bảo tiêu chuẩn an toàn trên thị trường

Bộ Công an vừa thông báo thu hồi các quyết định chỉ định kiểm định và giấy chứng nhận liên quan đến Công ty TNHH Công nghệ phòng cháy chữa cháy (PCCC) Phương Nam, sau khi phát hiện số lượng lớn bình chữa cháy giả do hai công ty sản xuất và cung cấp.

Theo điều tra, ngày 4/10, Công an tỉnh Phú Thọ đã bắt tạm giam Phan Anh Hoài, Giám đốc Công ty TNHH PCCC Tomoken Việt Nam, cùng em trai Phan Bạch Thông, Giám đốc điều hành Công ty TNHH PCCC Tomoken Quảng Ninh, để điều tra tội sản xuất, buôn bán hàng giả. Kết quả điều tra ban đầu cho thấy, từ năm 2023 đến nay, Công ty Tomoken Quảng Ninh đã bán ra thị trường hơn 2,2 triệu bình chữa cháy các loại, gồm bình bột, bình bọt và bình khí, với tổng doanh thu gần 835 tỷ đồng. Đáng chú ý, khoảng 1,6 triệu bình bột chữa cháy loại 6 và 8 kg được xác định sử dụng hỗn hợp hóa chất do Thông tự phối trộn, không đạt tiêu chuẩn an toàn, tiềm ẩn nguy cơ gây cháy nổ khi sử dụng.

Chưa kịp lắng xuống, chỉ 10 ngày sau, Công an thành phố Hà Nội tiếp tục công bố kết quả điều tra vụ sản xuất hàng giả bình chữa cháy nhãn hiệu Dragon. Từ năm 2018 đến nay, Công ty Sản xuất Thương mại và Dịch vụ Vietlink đã sản xuất, làm giả chất lượng và đưa ra thị trường khoảng 3 triệu bình chữa cháy, với doanh thu khoảng 1.000 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, Công ty Cổ phần Điện và Chiếu sáng An Phú – đơn vị được chuyển nhượng công nghệ sản xuất cũng bị phát hiện đã sản xuất và tiêu thụ khoảng 250.000 bình chữa cháy giả, doanh thu gần 100 tỷ đồng chỉ trong năm 2025. Khám xét các nhà xưởng tại Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh và Tây Ninh, lực lượng chức năng thu giữ hơn 167.000 bình chữa cháy nhãn hiệu Dragon cùng dây chuyền sản xuất quy mô lớn.

Tình trạng trên cho thấy, hàng giả trong lĩnh vực PCCC đã âm thầm len lỏi sâu vào thị trường, đe dọa trực tiếp đến an toàn của hàng triệu người dân. Dù các đường dây sản xuất đã bị triệt phá, trên thị trường, đặc biệt là các sàn thương mại điện tử, hàng giả vẫn bày bán công khai.

Thực tế khảo sát cho thấy, chỉ cần vài cú nhấp chuột trên các sàn như Shopee, Lazada hay TikTok Shop, người tiêu dùng dễ dàng bắt gặp vô số mẫu bình chữa cháy Tomoken, Dragon. Một số gian hàng quảng cáo sản phẩm “bình đạt chuẩn an toàn”, “có tem kiểm định” với giá 200.000–300.000 đồng/4 kg, trong khi loại “không có tem kiểm định” giá rẻ hơn 50.000–100.000 đồng. Khi được hỏi về sự khác biệt, một người bán cho biết: “Bình không kiểm định vẫn dùng bình thường, cũng không khác là mấy, chỉ là không có tem kiểm định chất lượng thôi.”

Theo quy định hiện hành, pháp luật không cấm bán các sản phẩm chưa được kiểm định, nhưng việc đưa vào sử dụng những bình này là hành vi vi phạm, tiềm ẩn rủi ro nghiêm trọng về an toàn PCCC. Khoản 2 Điều 38 Nghị định 136/2020/NĐ-CP quy định: “Phương tiện phòng cháy và chữa cháy thuộc danh mục quy định tại Phụ lục VII... trước khi lưu thông phải được kiểm định và cấp Giấy chứng nhận kiểm định phương tiện phòng cháy và chữa cháy”. Trong đó, bình chữa cháy là phương tiện thông dụng cần được kiểm định.

Một cán bộ PCCC tại Hà Nội chia sẻ: “Hai thương hiệu lớn từng được kiểm định là Tomoken và Dragon đều đang bị điều tra. Người dân khi mua hoặc trang bị bình chữa cháy cần đặc biệt chú ý, lựa chọn cơ sở kinh doanh hợp pháp, có giấy phép đầy đủ và hóa đơn chứng từ rõ ràng, tránh mua hàng trôi nổi.”

Tình trạng này khiến người tiêu dùng hoang mang. Nhiều hộ gia đình ngần ngại thay mới bình, trong khi một số cơ quan, chung cư, nhà hàng vẫn sử dụng sản phẩm cũ mà không chắc về chất lượng. Một chủ cửa hàng ở Hà Đông bày tỏ: “Tôi không biết mua ở đâu là bảo đảm nữa. Bình cũ thì lo không an toàn, mua bình mới thì sợ dính hàng giả. Giờ chẳng biết tin ai.”

Tiến sĩ, luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng Luật sư Chính Pháp, Đoàn luật sư thành phố Hà Nội nhấn mạnh, PCCC là vấn đề quan trọng, trực tiếp bảo đảm an toàn tính mạng và sức khỏe người dân. Hoạt động chữa cháy bước đầu phụ thuộc nhiều vào bình chữa cháy; nếu thiết bị không đạt chất lượng, không kiểm soát tốt đám cháy ngay từ đầu sẽ dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Vì vậy, sản xuất bình chữa cháy giả là hành vi đáng lên án. Bất kỳ ai phát hiện hành vi vi phạm đều có quyền tố cáo, tố giác tới cơ quan có thẩm quyền.

Cảnh sát PCCC khuyến cáo, bình chữa cháy đạt chuẩn phải có tem kiểm định còn hiệu lực, nhãn mác rõ ràng bằng tiếng Việt, vỏ sơn đỏ tươi, không gỉ sét, không móp méo. Đối với bình bột, kim đồng hồ áp suất phải ở vạch xanh, nếu lệch sang đỏ nghĩa là bình đã mất áp, cần kiểm tra hoặc nạp lại. Kẹp chì niêm phong cũng là chi tiết quan trọng do nhà sản xuất hoặc đơn vị kiểm định gắn.

Người dân không nên mua bình trôi nổi qua mạng, không rõ nguồn gốc, nhãn mác sai chính tả hoặc không có hướng dẫn sử dụng bằng tiếng Việt. Ưu tiên sản phẩm có chứng nhận hợp quy QCVN 03:2021/BCA hoặc tiêu chuẩn tương đương, từ đơn vị có giấy phép kinh doanh thiết bị PCCC rõ ràng.

An Dương (T/h)