Theo Bà Caitlin Wiesen, Trưởng đại diện thường trú của UNDP tại Việt Nam, đô thị hóa nhanh chóng và dân số ngày càng tăng đòi hỏi một ngành xây dựng và vật liệu xây dựng bền vững, đáp ứng mức sống ngày càng cao trong khi vẫn đảm bảo bảo vệ môi trường. Ngành xây dựng rất quan trọng cho tăng trưởng kinh tế bởi nó chiếm từ 5 đến 15% GDP và cung cấp 5 đến 10% việc làm.

Tuy nhiên, sự phát triển ngành xây dựng truyền thống chiếm khoảng một phần ba năng lượng sử dụng cuối cùng trên toàn cầu, phát thải khoảng 35 đến 40% lượng khí thải nhà kính toàn cầu và chịu trách nhiệm cho việc sử dụng hơn một phần ba nguyên vật liệu toàn cầu. Những tác động tiêu cực này đang trở nên rõ ràng hơn ở các nước đang phát triển, nơi mà đô thị hóa và lượng công trình dự kiến ​​sẽ tăng gấp đôi vào năm 2030.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, ngành xây dựng cần phải chuyển sang các hướng phát triển mới. Ở cấp độ toàn cầu, khí thải nhà kính từ việc sử dụng vật liệu xây dựng chiếm 28% tổng lượng khí thải CO2 từ ngành xây dựng. Việc sản xuất xi măng, thép, nhôm, thủy tinh và vật liệu cách nhiệt là những ngành chính tạo phát thải CO2. Tại Việt Nam, riêng ngành xi măng chiếm khoảng 16% lượng khí thải nhà kính quốc gia và khoảng 30% tổng mức tiêu thụ năng lượng của tất cả các ngành công nghiệp.

Đã có nhiều phát triển tích cực đối với những thực tiễn đổi mới trong việc phát triển vật liệu xây dựng bền vững, chẳng hạn như trong tái chế và tái sử dụng vật liệu. Ví dụ, các thành phần bê tông và phụ phẩm tro từ các nhà máy điện than được sử dụng để sản xuất gạch không nung hoặc nghiền làm vật liệu xây dựng. Trong bối cảnh nguồn tài nguyên ngày càng khan hiếm và nhu cầu vật liệu xây dựng ngày càng tăng, sự hiểu biết và áp dụng các nguyên tắc kinh tế tuần hoàn cũng sẽ rất quan trọng để thúc đẩy vật liệu xây dựng bền vững.

Bên cạnh đó, Chính phủ Việt Nam đã có những nỗ lực đáng khen ngợi trong việc áp dụng khung chính sách và quy định chính, như: Nghị định 24A về quản lý vật liệu xây dựng, khuyến khích phát triển vật liệu mới thân thiện với môi trường; Kế hoạch hành động về giảm phát thải khí nhà kính trong ngành xi măng, đặt mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính lần lượt là 20 triệu tCO2 và 164 triệu tCO2 vào năm 2020 và 2030; Chương trình quốc gia về phát triển vật liệu xây không nung, với mục tiêu 30-40% hoặc vật liệu xây dựng không nung vào năm 2020, và Quy chuẩn hiệu quả năng lượng trong công trình xây dựng, quy định các yêu cầu về vật liệu xây dựng tiết kiệm năng lượng;

UNDP tự hào đã có những đóng góp đáng kể cho những phát triển tích cực này trong ngành xây dựng tại Việt Nam và chúng tôi đánh giá cao sự hợp tác chặt chẽ với Bộ Xây dựng, Bộ Khoa học và Công nghệ, các bên liên quan khác, các công ty sản xuất vật liệu xây dựng và công ty xây dựng.

Những hành động này đang đóng góp quan trọng cho cam kết của Việt Nam trong việc đạt được các mục tiêu khí hậu trong các đóng góp quốc gia tự định và Kế hoạch hành động quốc gia cho các mục tiêu phát triển bền vững.

Để thúc đẩy vật liệu xây dựng bền vững, cần có nỗ lực phối hợp từ tất cả các bên liên quan, nhà nước và chính phủ, để tạo môi trường thuận lợi, khung chính sách và định hình thị trường mà các doanh nghiệp và khu vực tư nhân tạo ra vật liệu cho ngành, khuyến khích thiết kế, sử dụng và nhu cầu của người dùng cuối cùng.

Các sản phẩm và vật liệu xây dựng chất lượng cao và bền vững là rất cần thiết cho sự phát triển bền vững của công trình xây dựng và để có được sự tin tưởng của người tiêu dùng. Chính phủ đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng các cơ chế khuyến khích và thực thi pháp luật để loại bỏ các sản phẩm không đủ chất lượng. Cuối cùng, việc giới thiệu các tiêu chuẩn sản phẩm và chương trình dán nhãn không chỉ giúp loại bỏ sản phẩm chất lượng thấp trên thị trường, mà còn giúp các doanh nghiệp sản xuất dễ dàng hơn, xác định, lựa chọn và cuối cùng yêu cầu vật liệu xây dựng bền vững.

Hợp tác chặt chẽ và quan hệ đối tác mạnh mẽ giữa các nhà sản xuất vật liệu, chủ công trình xây dựng, nhà thầu, nhà thiết kế và nhà phát triển tòa nhà dọc theo chuỗi giá trị sẽ đưa ra các giải pháp tốt nhất để sản xuất và tiêu thụ vật liệu xây dựng bền vững.

Những suy nghĩ và hành vi của người tiêu dùng là động lực chính hữu ích cho sự thành công của sự phát triển ngành xây dựng bền vững. Thật đáng khích lệ khi thấy xu hướng ngày càng tăng của nền tảng tiêu dùng ngày càng có ý thức sinh thái đang chuyển sang các mô hình tiêu dùng mới bằng nhu cầu và sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường để đóng góp cho bảo vệ môi trường. Trong mối liên hệ này, các nhà sản xuất và nhà cung cấp vật liệu xây dựng cần phải hiểu sở thích của người dùng cuối và các yêu cầu thay đổi của họ đối với việc sử dụng các sản phẩm bền vững hơn.

Hà My