Công-te-nơ phi tiêu chuẩn tràn lan tiềm ẩn hiểm họa tai nạn giao thông

Tình trạng xe đầu kéo sử dụng thùng công-te-nơ không đúng tiêu chuẩn để vận chuyển hàng hóa đang trở nên phổ biến tại nhiều địa phương, đặc biệt ở khu vực cửa khẩu như Lạng Sơn. Thực trạng này không chỉ gây ảnh hưởng đến kết cấu hạ tầng giao thông mà còn tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn nghiêm trọng đối với người và phương tiện tham gia giao thông. Công-te-nơ vốn được thiết kế theo tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật nhằm bảo vệ hàng hóa, đồng thời bảo đảm hiệu quả và an toàn khi bốc dỡ, vận chuyển.

Tuy nhiên, khảo sát thực tế cho thấy, tại nhiều bãi xe, tuyến đường khu vực biên giới phía Bắc, đặc biệt là Lạng Sơn, phần lớn công-te-nơ chở hàng có kích thước dài quá rơ-moóc từ 50 đến 70 cm, dẫn đến việc che khuất hoàn toàn hệ thống đèn tín hiệu phía sau xe. Một số trường hợp, thùng công-te-nơ còn được đặt sát cabin nhằm bảo đảm chiều dài toàn bộ xe nằm trong giới hạn cho phép, song điều này lại tiềm ẩn nguy cơ mất kiểm soát khi phanh gấp.

Công-te-nơ cơi nới, độ chế phi tiêu chuẩn có thể gây mất an toàn khi tham gia giao thông. Ảnh minh họa

Theo ông Đặng Văn Chung - Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam, việc gắn công-te-nơ dài quá mức làm tăng tải trọng lên cụm trục thứ ba của sơ mi rơ-moóc, dễ gây mất ổn định khi di chuyển, đặc biệt trên các đoạn đường lên dốc. “Nếu phần thùng vươn ra phía trước gần cabin, khi xe phanh gấp có thể dẫn đến va chạm mạnh với buồng lái. Còn nếu vươn dài phía sau, trọng tâm xe bị lệch dễ gây hiện tượng ‘tùng bê’, tức lật xe khi cua hoặc lên dốc”, ông cảnh báo.

Câu hỏi đặt ra là: Tại sao những phương tiện không đúng chuẩn kỹ thuật vẫn được cấp giấy phép lưu hành? Trao đổi với phóng viên, anh Hoàng Công Dũng - cán bộ Trung tâm Đăng kiểm 1202D (Lạng Sơn) cho biết: "Khi xe vào đăng kiểm, bắt buộc phải hạ công-te-nơ để kiểm tra và chụp ảnh lưu hồ sơ. Tuy nhiên, sau khi hoàn thành thủ tục, nhiều lái xe, chủ xe tự ý thay đổi, hoán cải thùng công-te-nơ. Điều này nằm ngoài khả năng kiểm soát của trung tâm đăng kiểm”.

Trong khi dữ liệu đăng kiểm đã được số hóa và chia sẻ với các cơ quan quản lý liên quan, thì vi phạm về kích thước thùng công-te-nơ lại có thể dễ dàng nhận diện bằng quan sát trực tiếp trên đường. Song thực tế cho thấy hàng ngày vẫn có hàng loạt xe công-te-nơ “độ chế” ngang nhiên lưu thông. Đơn cử, ngày 15/1/2025, tổ công tác thuộc Đội Cảnh sát giao thông đường bộ số 14 (Phòng CSGT Công an TP Hà Nội) đã phát hiện xe ô tô BKS 29H-298.xx kéo theo sơ mi rơ-moóc BKS 29RM-000.xx vận chuyển kết cấu nhà di động bằng thùng công-te-nơ vượt quá phía sau xe hơn 3m khi lưu thông trên đường Vành đai 3 (địa phận quận Hoàng Mai). Tổ công tác đã lập tức dừng phương tiện để kiểm tra và xử lý.

Theo các chuyên gia, việc sử dụng công-te-nơ không đúng tiêu chuẩn là hành vi vi phạm quy định về an toàn kỹ thuật. Hiện Việt Nam đã ban hành hệ thống quy chuẩn và tiêu chuẩn quốc gia cho công-te-nơ vận chuyển, trong đó có Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về kiểm tra và chế tạo công-te-nơ (QCVN 38: 2015/BGTVТ) ban hành kèm theo Thông tư 64/2015/TT-BGTVT ngày 05 tháng 11 năm 2015 Bộ Giao thông vận tải (cũ) và 10 tiêu chuẩn quốc gia công bố kèm theo Quyết định 1611/QĐ-BKHCN ngày 27/7/2023 của Bộ Khoa học và Công nghệ bao gồm: TCVN 7552-2:2023 (ISO 1496-2:2018) quy định các yêu cầu kỹ thuật và phương pháp thử nghiệm đối với công-te-nơ nhiệt; TCVN 7552-3:2023 (ISO 1496-3:2019) áp dụng cho công-te-nơ thùng chứa dùng để vận chuyển chất lỏng, chất khí và hàng rời khô được nén; TCVN 7552-5:2023 (ISO 1496-5:2018) đưa ra các tiêu chí kỹ thuật cho loại công-te-nơ sàn và công-te-nơ có đế dạng sàn.

Về phân loại, kích thước và khối lượng danh định của công-te-nơ vận chuyển loạt 1, TCVN 7553:2023 (ISO 668:2020) đóng vai trò nền tảng, đi kèm là TCVN 7554:2023 (ISO 1161:2016) quy định chi tiết nối góc và chi tiết trung gian - các bộ phận then chốt bảo đảm kết cấu chịu lực và khả năng xếp dỡ. Các yêu cầu về vận chuyển và kẹp chặt được nêu trong TCVN 7621:2023 (ISO 3874:2017), trong khi TCVN 7623:2023 (ISO 6346:2022) quy định chi tiết về mã hóa, nhận dạng và ghi nhãn công-te-nơ. Đặc biệt, hai tiêu chuẩn TCVN 13786:2023 (ISO/TR 15069:2018) và TCVN 13787:2023 (ISO/TR 15070:1996, kèm các sửa đổi năm 2005 và 2007) lần lượt cung cấp cơ sở lý luận cho việc thiết kế, vận chuyển, kẹp chặt cũng như xác lập các tiêu chí thử nghiệm kết cấu công-te-nơ loạt 1, phục vụ việc ứng dụng và thực thi các tiêu chuẩn nêu trên một cách chính xác, thống nhất.

Đối với công-te-nơ sử dụng để chở hàng nguy hiểm, các yêu cầu còn nghiêm ngặt hơn khi phải tuân thủ cả luật pháp quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Rõ ràng, hệ thống pháp lý không thiếu, song việc giám sát, thực thi các tiêu chuẩn, quy chuẩn vẫn còn kẽ hở. Nếu tình trạng sử dụng công-te-nơ “độ chế”, phi tiêu chuẩn không được xử lý nghiêm, hậu quả để lại không chỉ là những vi phạm hành chính, mà còn là nguy cơ tai nạn giao thông với hậu quả khó lường.

Duy Trinh (t/h)