Cuộc chiến chưa có hồi kết với vấn nạn hàng giả

Hàng giả vẫn “đội lốt” hàng thật: Khi người tiêu dùng bị dẫn dắt bởi niềm tin mù quáng

Ngày 16/10/2025, Đội Quản lý thị trường số 2 – Cục Quản lý thị trường tỉnh Phú Thọ phối hợp với Phòng Cảnh sát giao thông Công an tỉnh tiến hành kiểm tra hai phương tiện lưu thông trên địa bàn phường Phú Thọ, thành phố Việt Trì. Qua kiểm tra, lực lượng chức năng phát hiện hai xe tải do ông Nguyễn Hoàng A (biển kiểm soát 19A-811.40) và ông Phan Văn B (biển kiểm soát 99C-094.39) điều khiển, đang vận chuyển tổng cộng 966 sản phẩm gồm mũ nhựa, ô che, tất và chổi lau nhà. Toàn bộ số hàng hóa này không có hóa đơn, chứng từ hợp pháp, không ghi nhãn hàng hóa và không chứng minh được nguồn gốc xuất xứ theo quy định. Tổng giá trị lô hàng vi phạm được xác định khoảng 41,937 triệu đồng.

Toàn bộ tang vật đã bị tạm giữ để xác minh làm rõ. Đại diện lực lượng Quản lý thị trường cho biết, từ nay đến cuối năm, tình trạng vận chuyển và kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc, hàng nhập lậu có xu hướng gia tăng do nhu cầu tiêu dùng tăng mạnh. Đơn vị đang triển khai kế hoạch cao điểm kiểm tra các tuyến quốc lộ trọng điểm, đặc biệt tuyến Hà Nội – Lào Cai – Phú Thọ, đồng thời phối hợp các lực lượng chức năng để kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm vi phạm.

Thực tế cho thấy, không chỉ Phú Thọ, mà tại nhiều địa phương khác, tình trạng buôn lậu, vận chuyển hàng không rõ nguồn gốc vẫn diễn biến phức tạp. Trong quý III/2025, lực lượng Quản lý thị trường TP.HCM đã kiểm tra 46 vụ, tất cả đều có vi phạm, xử phạt hành chính hơn 1,24 tỷ đồng, trị giá hàng hóa vi phạm hơn 5,3 tỷ đồng. Tính trong 8 tháng đầu năm, TP.HCM đã xử lý 659 vụ, phạt hơn 14 tỷ đồng và thu giữ hơn 600.000 sản phẩm vi phạm.

Trên phạm vi toàn quốc, trong tháng cao điểm trước và sau Tết Nguyên đán 2025, lực lượng Quản lý thị trường đã kiểm tra gần 10.000 vụ, xử lý hơn 8.500 vụ, với tổng giá trị hàng hóa vi phạm ước tính hơn 212 tỷ đồng. Các con số này cho thấy buôn lậu và gian lận thương mại không chỉ tập trung ở khu vực biên giới mà còn lan rộng vào sâu trong nội địa.

Lực lượng chức năng tỉnh Phú Thọ kiểm tra phương tiện vận chuyển hàng hóa.

Cần siết chặt tiêu chuẩn và khung pháp lý về hàng hóa

Theo quy định của Luật Quản lý ngoại thương năm 2017, Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa năm 2007 (sửa đổi năm 2018) và các nghị định hướng dẫn, việc kinh doanh, vận chuyển hoặc tàng trữ hàng hóa không có chứng từ hợp pháp là hành vi vi phạm pháp luật. Nghị định số 98/2020/NĐ-CP, được sửa đổi bởi Nghị định 17/2022/NĐ-CP, quy định mức xử phạt đối với hành vi buôn bán hàng hóa không rõ nguồn gốc từ 1 triệu đến 100 triệu đồng tùy giá trị tang vật, đồng thời tịch thu toàn bộ hàng hóa vi phạm và buộc tiêu hủy nếu không đảm bảo chất lượng. Trường hợp hành vi có dấu hiệu tội phạm, người vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 188 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) về tội buôn lậu.

Ngoài ra, Nghị định số 43/2017/NĐ-CP về ghi nhãn hàng hóa (được thay thế, bổ sung bởi Nghị định 111/2021/NĐ-CP) quy định mọi hàng hóa lưu thông trên thị trường phải ghi nhãn rõ ràng về tên hàng, xuất xứ, nhà sản xuất, ngày sản xuất và hạn sử dụng. Vi phạm quy định này có thể bị phạt tới 20 triệu đồng. Cùng với đó, các tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) về truy xuất nguồn gốc và ghi nhãn hàng hóa như TCVN 7087:2002 hay TCVN 11892-2:2017 đều yêu cầu doanh nghiệp đảm bảo khả năng truy xuất, xác định rõ nguồn gốc trước khi đưa hàng ra thị trường.

Việc phát hiện và xử lý vụ vận chuyển hàng không rõ nguồn gốc tại Phú Thọ cho thấy công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường đang được tăng cường, song cũng đặt ra yêu cầu cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, tem truy xuất điện tử và số hóa quy trình giám sát để quản lý chặt hơn. Bên cạnh nỗ lực của các cơ quan chức năng, người tiêu dùng cũng cần nâng cao cảnh giác, lựa chọn sản phẩm có nhãn mác rõ ràng, có hóa đơn chứng từ hợp lệ để bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình.

Vụ chặn giữ gần 1.000 sản phẩm không rõ nguồn gốc tại Phú Thọ không chỉ là một vụ việc đơn lẻ mà phản ánh bức tranh chung về hoạt động buôn lậu, hàng hóa không rõ xuất xứ vẫn đang âm thầm diễn ra trên thị trường. Khi nhu cầu tiêu dùng cuối năm tăng cao, việc thực thi nghiêm khung pháp lý và tuân thủ tiêu chuẩn hàng hóa trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết, nhằm bảo vệ thị trường nội địa, giữ môi trường kinh doanh lành mạnh và đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng Việt Nam.

Thanh Hiền