Đan Mạch công bố thuốc uống giúp cơ thể trao đổi chất bằng việc chạy bộ 10km tốc độ cao

Theo báo Guardian, nhóm nghiên cứu từ Đại học Aarhus (Đan Mạch) cho biết, thuật ngữ phổ biến nhất dùng để gọi các loại thuốc như LaKe là "thuốc mô phỏng" vì về nguyên tắc, chúng bắt chước các tác động sinh học của việc tập luyện mà không cần phải ra mồ hôi.

Ý tưởng này đã có từ lâu. Vào năm 2008, Viện Salk (Mỹ) từng giới thiệu thuốc GW 501516 (gọi tắt là 516). 516 báo hiệu cho các gene cần thiết để đốt mỡ thay vì đường, giúp đối tượng thí nghiệm là loài gặm nhấm chạy lâu mà không bị đuối sức. Trong thử nghiệm 516, cặp chuột Couch Potato và Lance Armstrong được nuôi cùng chế độ ăn gồm những viên thức ăn nhiều chất béo, nhiều đường. Chúng có cùng lượng hoạt động thể chất hằng ngày nhưng chuột Lance Armstrong được dùng 516 nên sức bền tăng đáng kể trong khi vẫn gầy hơn nhiều so với chuột Couch Potato.

Thuốc LaKe có thể giúp người uống tiêu hao năng lượng bằng 10h chạy bộ. (Ảnh minh họa)

Một biến thể của 516 gọi là Endurabol nhanh chóng xuất hiện trên thị trường chợ đen. Cơ quan chống doping thế giới cảnh báo các vận động viên về việc Endurabol kém an toàn song nhiều loại thuốc tương tự đã được phát triển. 

Trong khi đó LaKe đang trong giai đoạn thí nghiệm trên chuột. Thuốc có tác dụng thúc đẩy sự gia tăng nhanh chóng của lactate trong cơ thể - bắt chước loại hiệu ứng thường thấy sau một đợt tập thể dục cường độ cao và sau đó là sự gia tăng dần của chất hóa học beta-hydroxybutyrate (BHB).

BHB là một chất hóa học được tổng hợp trong gan từ các axit béo để cung cấp năng lượng cho cơ thể khi không có đủ glucose - nguồn gốc của khái niệm "chạy khi bụng đói".

Sự gia tăng lactate và BHB làm giảm lượng axit béo tự do trong máu cũng như ức chế cảm giác thèm ăn, đồng thời giúp giảm nguy cơ mắc bệnh như tim mạch, đột quỵ và đái tháo đường type 2 trong thời gian dài. LaKe cũng không có dấu hiệu gây hại cho chuột, không giống các phiên bản đầu tiên của 516 vốn thúc đẩy sự phát triển của tế bào ung thư ở đối tượng thí nghiệm. Nghe có vẻ hứa hẹn, song liệu có thực sự đơn giản như vậy không?

Tập thể dục ảnh hưởng đến hầu hết bộ phận của cơ thể theo những cách phức tạp mà con người chưa hiểu hết. Các loại thuốc thay thế tập thể dục được đề cập bên trên có thể thúc đẩy một loạt lợi ích cho cơ thể song cũng có những hạn chế. Tập thể dục là vận động toàn thân, với các động tác có thể tác động đến nhiều thứ từ cải thiện mật độ xương, giúp ngủ ngon, cải thiện tâm trạng, giải tỏa căng thẳng và chống lại chứng mất trí nhớ.

Ngay cả khi khoa học có thể mô phỏng những lợi ích này bằng thuốc thì cũng khó có thể mô phỏng lợi thế về mặt tâm lý của việc chạy bộ 5km cùng bạn bè hoặc đạt được thành tích cá nhân trong một bài tập thể dục.

Chúng ta vẫn còn khá xa trong công cuộc tìm ra loại thuốc an toàn có thể tái tạo tác dụng có lợi nhất của việc tập thể dục ở người. Tuy nhiên nếu chúng tồn tại, loại thuốc này có thể hữu ích với những người lớn tuổi, ốm yếu, không thể tự tập thể dục hoặc đang phục hồi sau phẫu thuật.

Trước đó, Cơ quan Chống Doping Thế giới (WADA) đã nghiên cứu một loại thuốc cải thiện sức bền đầu tiên mang tên GW1516 có khả năng kích hoạt gen PPARd. Gen này chính là mục tiêu mà các nhà khoa học vẫn luôn hướng đến. Nó có tác dụng kiểm soát sự trao đổi chất của cơ xương và nhóm cơ quan khác. Trong phòng thí nghiệm đã cho kết quả rằng sức mạnh của chuột tăng lên gần gấp 2 sau khi dùng thuốc.

Khi các nhà nghiên cứu kết hợp giữ thuốc cải thiện sức bền và hoạt động thể lực trên chuột đã có nhiều phát hiện mới. Chúng đã đạt hiệu suất hoạt động cao hơn 70% so với ban đầu. Ngoài ra họ còn phát hiện các sợi cơ ít vận động nhất cũng được thúc đẩy. Chúng hoạt động nhiều hơn và sự thiêu đốt năng lượng diễn ra khá mạnh. Khi dùng thuốc kết hợp với các bài tập bạn nhận lại sẽ là hiệu quả ngoài mong đợi. Thuốc có thể làm thay đổi chức năng của mã gen sức bền từ đó các thông tin sẽ truyền đến cơ và tạo phản xạ thiêu đốt chất béo mạnh mẽ.

Một thuốc khác tên là AICAR còn thú vị hơn thế. Khi thuốc này dùng trên chuột các nhà khoa học thấy rằng chúng không cần phải kết hợp luyện tập. Khi sử dụng sức bền tăng lên 23%. Cơ chế thuốc vẫn xoay quanh tác động lên bộ mã gen khiến các khối cơ được kích thích.

Nguyễn Thị Phương Nga