Đẩy mạnh ứng dụng, phát triển công nghệ tiên tiến cho nguồn nguyên vật liệu bền vững

Nhiều kết quả mang tính thực tiễn cao

Mục tiêu của Chương trình là tiếp thu, ứng dụng và phát triển công nghệ tiên tiến sản xuất các nguyên liệu, vật liệu từ các loại khoáng sản Việt Nam có tiềm năng lớn, tạo ra và phát triển công nghệ mới sản xuất vật liệu phục vụ công nghiệp hỗ trợ; vật liệu thông minh, thân thiện môi trường; vật liệu có tính năng đặc biệt phục vụ các ngành kinh tế và an ninh quốc phòng. Trên cơ sở đó hình thành, hỗ trợ phát triển một số dây chuyền sản xuất nguyên liệu, vật liệu mới quy mô công nghiệp phục vụ cho các ngành kinh tế và an ninh quốc phòng.

Báo cáo tại Hội thảo, GS. TS Nguyễn Việt Bắc, Chủ nhiệm Chương trình cho biết, các đề tài, dự án của Chương trình đã nghiệm thu, hoàn thành tốt mục tiêu đề ra. Nội dung và lĩnh vực nghiên cứu của Chương trình KC.02/16-20 không có sự đan xen, chồng lấn với các Chương trình KH&CN cấp quốc gia khác nhưng vẫn đảm bảo sự kế thừa, liên kết và liên thông nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội.

Trong giai đoạn vừa qua, Chương trình đã triển khai 29 nhiệm vụ, trong đó có 06 nhiệm vụ hình thành được hướng nghiên cứu mới có giá trị đối với Việt Nam cũng như trên thế giới, như chất dẻo tính năng đặc biệt, hợp kim titan y sinh, công nghệ plasma xử lý vải chống cháy, vật liệu bê tông asphalt tái chế ấm, chất phủ chống cháy trên bề mặt các loại vật liệu, vật liệu compozit xốp dẫn điện; có 09 nhiệm vụ công bố được 18 bài báo khoa học trên các tạp chí và hội nghị, hội thảo khoa học quốc tế và 27 nhiệm vụ công bố được 81 bài báo trên các tạp chí, hội nghị, hội thảo khoa học quốc gia.

Về ứng dụng phục vụ sản xuất và đời sống, các nhiệm vụ thuộc Chương trình đã phát triển được 30 mẫu, mô hình; 36 sản phẩm dạng hàng hóa có thể tiêu thụ; 92 loại vật liệu; 18 thiết bị, máy móc; 17 dây chuyền công nghệ; 117 giải pháp, quy trình công nghệ; 02 nguyên lý ứng dụng; 08 cơ sở dữ liệu, số liệu; 82 bản vẽ thiết kế; 05 sơ đồ, bản đồ; 26 báo cáo phân tích; 46 tài liệu dự báo; 33 tiêu chuẩn, 09 luận chứng kinh tế - kỹ thuật; 03 báo cáo nghiên cứu khả thi... Nhìn chung, các công nghệ, dây chuyền và thiết bị và vật liệu được tạo ra có tính năng kỹ thuật, chất lượng tương đương với sản phẩm tiên tiến cùng loại của các nước trong khu vực và trên thế giới.

Xét về hiệu quả kinh tế - xã hội, việc thực hiện thành công của Chương trình đã đóng góp cho kinh tế xã hội những sản phẩm khoa học có chất lượng cao. Tạo ra các quy trình công nghệ tiên tiến, các loại vật liệu mới, thiết bị khoa học mới với giá thành hạ là nền tảng để nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm cuối cùng, góp phần tạo thêm việc làm, tăng doanh thu và giảm thiểu ô nhiễm môi trường ở Việt Nam.

Theo GS. TS Nguyễn Việt Bắc, các kết quả khoa học của Chương trình cho thấy một số lĩnh vực đã tiệm cận hoặc ngang bằng so với trình độ khoa học trong khu vực và trên thế giới. Đây cũng là tín hiệu vui cho thấy việc phát triển các công nghệ, vật liệu mới, có giá trị ở tầm thế giới đã được quan tâm nghiên cứu”.

Hướng tới những sản phẩm theo nhu cầu xã hội

GS. TS Nguyễn Việt Bắc khẳng định, các nhiệm vụ thuộc Chương trình có tính liên ngành rõ rệt và để giải quyết trọn vẹn một vấn đề từ nghiên cứu tạo ra vật liệu, sản phẩm mới cho đến ứng dụng, triển khai thực tế và thương mại hóa thì vẫn cần sự phối hợp mang tính thực chất giữa các ngành, lĩnh vực, các chuyên gia có liên quan.

Tại Hội thảo, TS. Nguyễn Đình Hậu, Vụ trưởng Vụ KH&CN các ngành kinh tế- kỹ thuật, Bộ KH&CN cho rằng, các nhiệm vụ của Chương trình đã hướng tới tính ứng dụng nhiều hơn, các doanh nghiệp tham gia nhiều hơn. Ngoài kinh phí ngân sách nhà nước, việc huy động nguồn lực khác từ xã hội hóa ngày càng có tỷ lệ cao, đây là sự tiến bộ so với các giai đoạn trước đây. Để triển khai Chương trình trong thời gian tới, ngoài việc xây dựng khung Chương trình, cần định hướng các chỉ tiêu khoa học, ứng dụng; tăng cường sự tham gia từ phía doanh nghiệp, nâng tầm quy mô, hướng tới những lĩnh vực mà doanh nghiệp, tập đoàn lớn có nhu cầu; những vật liệu mới, phục vụ cho lĩnh vực an ninh – quốc phòng, phát triển vật liệu thân thiện với môi trường, giải quyết bài toán cấp thiết đối với xã hội .

Phát biểu kết luận và chỉ đạo tại Hội nghị, Thứ trưởng Trần Văn Tùng ghi nhận và đánh giá cao kết quả của Chương trình, những sản phẩm của Chương trình mang tính thực tiễn cao, được thể hiện thông qua các sáng chế, sở hữu đăng ký, hình thành các doanh nghiệp khoa học và công nghệ, cũng như việc đào tạo nguồn nhân lực vật liệu cho đất nước.

Thứ trưởng cho rằng, trong giai đoạn tới, Bộ KH&CN mong muốn tiếp tục nhận được những chia sẻ, góp ý đến từ phía các nhà khoa học để Chương trình tập trung hơn nữa vào sản phẩm gắn với nhu cầu của doanh nghiệp, xã hội; tập trung vào những nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm, lấy doanh nghiệp làm trung tâm, đồng thời tiếp tục rà soát Chương trình nhằm tạo điều kiện tốt nhất cho các nhà khoa học yên tâm, cống hiến cho hoạt động nghiên cứu.

Bảo Lâm