Doanh nghiệp Đồng Tháp hưởng lợi từ các giải pháp nâng cao năng suất, chất lượng

Trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu rộng, Chương trình quốc gia hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, hàng hóa giai đoạn 2021-2030 (Chương trình 1322) đã được triển khai đồng bộ trên phạm vi cả nước, tạo động lực thúc đẩy phong trào nâng cao năng suất, chất lượng trong cộng đồng doanh nghiệp và các địa phương.

Tại tỉnh Đồng Tháp (sau khi sáp nhập 2 tỉnh Tiền Giang và Đồng Tháp cũ), Sở Khoa học và Công nghệ của tỉnh đã có Báo cáo sơ kết việc triển khai Chương trình 1322 giai đoạn 2021-2025. Báo cáo cho thấy chương trình đạt được nhiều kết quả tích cực, góp phần hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao hiệu quả hoạt động và sức cạnh tranh.

1. Một số kết quả đạt được

Hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng công cụ cải tiến, hệ thống quản lý

Giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh Đồng Tháp đã hỗ trợ cho 29 tổ chức, doanh nghiệp áp dụng các hệ thống quản lý, VietGAP, ISO 9001, HACCP, ISO 22000,… thông qua Nghị quyết số 44/2021/NQ-HĐND ngày 17/8/2021 của Hội đồng nhân dân tỉnh Đồng Tháp (cũ). Tỉnh Tiền Giang đã triển khai 03 nhiệm vụ khoa học công nghệ từ năm 2022 đến 2024, hỗ trợ tổng cộng 56 lượt doanh nghiệp, chủ yếu áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng như ISO 9001, HACCP, ISO 22000 và Giải thưởng Chất lượng Quốc gia. Năm 2025, nhiệm vụ đang xây dựng, dự kiến hỗ trợ 20 doanh nghiệp.

Phối hợp với Trung tâm Mã số Mã vạch Quốc gia  (NBC) xây dựng áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc phù hợp với tiêu chuẩn quốc gia đối với Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Hòa Hưng cho sản phẩm phở khô.

Bên cạnh đó, Đồng Tháp đã hỗ trợ, hướng dẫn các đơn vị có nhu cầu xây dựng và công bố tiêu chuẩn cơ sở (về nấm rơm, vỏ ca cao lên men, khô cá, lục bình ủ….).

Ngoài ra, các sở, ngành thực hiện lồng ghép nội dung Chương trình trong nhiều đề án khác như: Nghiên cứu, xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Ngành Công Thương đã hỗ trợ 26 đề án ứng dụng máy móc, chuyển giao kỹ thuật. Ngành Nông nghiệp hỗ trợ chứng nhận 265 giấy/5.359,8 ha trồng trọt, 48 giấy/2.054.070 con chăn nuôi, 20 giấy/414 ha nuôi trồng thủy sản; xây dựng 13 mô hình hữu cơ, cấp 42 giấy xác nhận chuỗi thực phẩm an toàn và hỗ trợ 260.000 tem truy xuất cho 26 chủ thể OCOP.

Đào tạo nguồn nhân lực cho hoạt động nâng cao năng suất chất lượng

Nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức đủ năng lực, phẩm chất và kỹ năng để áp dụng và thúc đẩy các giải pháp nâng cao năng suất, chất lượng. Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Đồng Tháp đã cử 08 công chức tham dự đào tạo về chuyên gia năng suất chất lượng do Viện Năng suất Việt Nam tổ chức; 12 công chức tham dự lớp tập huấn nghiệp vụ Giải thưởng Chất lượng Quốc gia do Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam tổ chức; 10 công chức tham dự đào tạo về Chuyên gia mã số mã vạch, truy xuất nguồn gốc; 02 công chức tham gia tập huấn phương pháp tính chỉ số năng suất các yếu tố tổng hợp (TFP); 01 Chuyên gia đánh giá trưởng hệ thống quản lý an toàn thực phẩm theo Tiêu chuẩn ISO 22000.

Bên cạnh đó nhằm đưa các Chương trình đào tạo về năng suất vào các trường đại học, cao đẳng, cơ sở giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn tỉnh, để các sinh viên hình thành tư duy năng suất và được trang bị kiến thức, phương pháp, môi trường thực hành về cải tiến năng suất, đổi mới sáng tạo nhằm nâng cao chất lượng lực lượng lao động cho doanh nghiệp, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Đồng Tháp đã tổ chức Hội nghị tập huấn “Nâng cao nhận thức về năng suất, chất lượng và đổi mới sáng tạo” và Hội nghị “Tập huấn về mã số, mã vạch và truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa” cho giảng viên, sinh viên trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp với tổng số 317 sinh viên tham dự.

Tăng cường năng lực hoạt động tiêu chuẩn hóa và đánh giá sự phù hợp

Trung tâm Kiểm định và Kiểm nghiệm tỉnh Đồng Tháp (nay là Trung tâm Nghiên cứu ứng dụng và dịch vụ KH&CN tỉnh Đồng Tháp) đã thực hiện mở rộng khả năng đánh giá sự phù hợp trên các lĩnh vực như: (i) Quan trắc môi trường (Quyết định 43/GCN-BTNMT ngày 15/11/2023 của Bộ Tài nguyên và Môi trường); (ii) Kiểm nghiệm thực phẩm phục vụ quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm (Quyết định số 229/QĐ-ATTP ngày 12/6/2023 của Cục An toàn Thực phẩm); (iii) Kiểm nghiệm thực phẩm phục vụ quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm (Quyết định 2986/QĐ-BCT ngày 11/11/2024 của Bộ Công Thương); (iv) Thử nghiệm phân bón (Quyết định 3974/QĐ-BVTV-KH ngày 19/12/2022 của Cục Bảo vệ Thực vật).

Triển khai xây dựng hệ thống chất lượng phòng thí nghiệm theo tiêu chuẩn ISO/IEC 17025:2017 và Tiêu chuẩn GLP - WHO cho Trung tâm Kiểm nghiệm Thuốc, Mỹ phẩm, Thực phẩm Tiền Giang.

Nhìn chung, kết quả đạt được qua triển khai Chương trình 1322 giai đoạn 2021 - 2025 trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp đã bám sát mục tiêu chung của chương trình về hỗ trợ các doanh nghiệp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, hàng hóa trên cơ sở áp dụng các giải pháp về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hệ thống quản lý, công cụ cải tiến năng suất chất lượng, góp phần nâng tỷ trọng đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP). Trong giai đoạn 2021 - 2025, năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) đã trở thành động lực chủ yếu thúc đẩy tăng trưởng GRDP của tỉnh Đồng Tháp, với tỷ trọng đóng góp đạt 55,96%.

2. Tồn tại, vướng mắc

Những tồn tại, vướng mắc

Đa số các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh hiện nay là doanh nghiệp nhỏ và vừa, đặc biệt trong lĩnh vực nông nghiệp và tiểu thủ công nghiệp, chưa quan tâm, nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của việc nâng cao năng suất và chất lượng, chưa hiểu rõ lợi ích lâu dài mà việc cải tiến này mang lại, còn đặt nặng yếu tố chi phí và hiệu quả ngắn hạn. Nên việc cử cán bộ, nhân viên tham dự các lớp tập huấn còn hạn chế.

Đội ngũ cán bộ, chuyên gia tư vấn về năng suất chất lượng, tiêu chuẩn đo lường chất lượng, đổi mới sáng tạo tại địa phương còn thiếu, chưa có kinh nghiệm nên chưa đáp ứng yêu cầu triển khai sâu rộng.

Việc phối hợp, lồng ghép trong thực hiện nhiệm vụ của chương trình với các chương trình, đề án khác khó triển khai trong thực tế do cơ chế quản lý, cơ chế tài chính ở các chương trình là khác nhau.

Nguyên nhân của những tồn tại, vướng mắc

Các chính sách hỗ trợ chưa đủ sức hấp dẫn để khuyến khích doanh nghiệp chủ động đầu tư nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm.

Nhiều doanh nghiệp quy mô nhỏ, hoạt động riêng lẻ, khó tiếp cận các giải pháp cải tiến, chuyển đổi số. Chính vì vậy, việc đầu tư cho hoạt động nâng cao năng suất chất lượng không còn được doanh nghiệp ưu tiên quan tâm, đặc biệt là các doanh nghiệp có quy mô nhỏ và vừa với nguồn lực còn nhiều hạn chế.

3. Bài học kinh nghiệm

Xuất phát từ thực tiễn triển khai, báo cáo của Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Đồng Tháp chỉ ra nhiều bài học kinh nghiệm, cụ thể như sau:

Cần hoàn thiện và điều chỉnh các chính sách hỗ trợ theo hướng linh hoạt, sát với đặc điểm và nhu cầu thực tế của doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Cần có cơ chế hỗ trợ đơn giản hóa thủ tục, rút ngắn thời gian thực hiện để kịp thời đáp ứng nhu cầu cấp thiết của doanh nghiệp.

Tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức: cần chú trọng hơn đến hoạt động truyền thông, phổ biến kiến thức về năng suất, chất lượng và đổi mới sáng tạo nhằm nâng cao nhận thức của doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, về tầm quan trọng và lợi ích thiết thực của việc cải tiến năng suất, chất lượng trong hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Cần đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ chuyên gia, cán bộ tư vấn tại địa phương về năng suất, chất lượng, tiêu chuẩn đo lường, đổi mới sáng tạo. Khuyến khích sự tham gia của các viện, trường, tổ chức tư vấn có uy tín trong việc hỗ trợ doanh nghiệp địa phương tiếp cận các giải pháp kỹ thuật và công nghệ mới.

Tăng cường sự phối hợp giữa các sở, ngành, địa phương trong triển khai Chương trình, bảo đảm sự thống nhất về cơ chế quản lý, tài chính và tiêu chí hỗ trợ. Tích cực lồng ghép các chương trình, đề án có mục tiêu tương đồng nhằm tối ưu nguồn lực và tránh chồng chéo trong triển khai.

Tập trung hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa từng bước tiếp cận các công cụ cải tiến, công nghệ mới và chuyển đổi số để nâng cao năng lực cạnh tranh. Xây dựng các mô hình điểm, mô hình liên kết theo chuỗi giá trị để nhân rộng, hướng dẫn doanh nghiệp áp dụng hiệu quả.

Lựa chọn nội dung hỗ trợ phù hợp với nhu cầu thực tiễn của doanh nghiệp: Việc xác định đúng nhu cầu, lĩnh vực ưu tiên và năng lực tiếp cận của doanh nghiệp sẽ giúp xây dựng các chương trình, kế hoạch hỗ trợ sát thực tế, nâng cao tính khả thi và hiệu quả triển khai.

Duy trì, theo dõi và đánh giá kết quả sau hỗ trợ: Việc theo dõi, giám sát sau hỗ trợ chưa thực sự đồng bộ, dẫn đến khó đánh giá hiệu quả lâu dài. Cần thiết lập cơ chế giám sát thường xuyên, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp duy trì và cải tiến liên tục các hệ thống đã được hỗ trợ để nâng cao tính bền vững của kết quả đạt được.

4. Mục tiêu giai đoạn 2026-2030

Báo cáo nêu rõ, tỉnh Đồng Tháp đặt mục tiêu giai đoạn 2026-2030 tăng khoảng 10% -15% so với giai đoạn 2021-2025, tập trung ở các nội dung:

Tổ chức đào tạo, tập huấn về năng suất chất lượng, hệ thống quản lý như hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001, quản lý môi trường ISO 14001, quản lý an toàn thực phẩm ISO 22000, quản lý về đổi mới sáng tạo ISO 56000... (sau đây gọi tắt là hệ thống quản lý), công cụ cải tiến NSCL,...; đào tạo chuyên gia NSCL tại các sở, ngành và doanh nghiệp.

Hằng năm tổ chức tập huấn, tuyên truyền, hướng dẫn áp dụng các giải pháp về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hệ thống quản lý, công cụ cải tiến NSCL cho các tổ chức, doanh nghiệp.

Hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng, áp dụng và chứng nhận hệ thống quản lý, các công cụ cải tiến NSCL, chuyển giao và ứng dụng công nghệ.

Mở rộng khả năng kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm của địa phương. Ưu tiên triển khai các nhiệm vụ khoa học và công nghệ, giải pháp khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo nhằm nâng cao chỉ số năng suất các yếu tố tổng hợp (TFP) của Tỉnh.

Lựa chọn doanh nghiệp để hướng dẫn áp dụng đồng bộ các giải pháp nâng cao năng suất chất lượng, trở thành mô hình điểm để chia sẻ, nhân rộng trên toàn Tỉnh (phấn đấu lựa chọn được 05 doanh nghiệp).

Thanh Tùng