Doanh nghiệp nâng cao năng suất nhờ mô hình điểm

Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt và áp lực đổi mới liên tục, năng suất lao động đã trở thành yếu tố sống còn của mọi doanh nghiệp. Việc tìm kiếm những phương pháp quản trị, sản xuất hiệu quả để nâng cao năng suất đang là ưu tiên hàng đầu của các tổ chức kinh doanh. Trong đó, các mô hình điểm — tức những mô hình tiên tiến, đã được kiểm nghiệm và nhân rộng thành công — đang chứng minh là công cụ hiệu quả giúp doanh nghiệp tạo ra sự đột phá về năng suất và chất lượng.

Mô hình điểm là gì?

Mô hình điểm có thể hiểu là các hình mẫu tiên tiến trong quản lý, sản xuất hoặc tổ chức lao động, được xây dựng và áp dụng thành công tại một hoặc nhiều đơn vị, từ đó trở thành “điểm sáng” để các doanh nghiệp khác học tập và làm theo. Các mô hình này có thể là kết quả của việc cải tiến nội bộ trong doanh nghiệp, hoặc từ chương trình hỗ trợ của các cơ quan nhà nước, tổ chức xúc tiến thương mại, hiệp hội ngành hàng...

Một số mô hình tiêu biểu hiện đang được triển khai rộng rãi tại Việt Nam bao gồm: mô hình 5S – Kaizen, Lean Manufacturing (sản xuất tinh gọn), mô hình chuyển đổi số, mô hình đổi mới sáng tạo, hay mô hình quản trị chất lượng toàn diện (TQM).

Lợi ích rõ rệt từ mô hình điểm

Trên thực tế, nhiều doanh nghiệp đã ghi nhận sự thay đổi rõ rệt về năng suất, chi phí, chất lượng và tinh thần làm việc của người lao động sau khi áp dụng các mô hình điểm.

Nhờ các mô hình điểm mà doanh nghiệp nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa dễ dàng tiếp cận đến năng suất.

Tại tỉnh Bắc Ninh, một doanh nghiệp sản xuất linh kiện điện tử đã áp dụng mô hình 5S – Kaizen trong toàn bộ dây chuyền sản xuất. Sau 6 tháng triển khai, năng suất lao động tăng hơn 25%, tỷ lệ lỗi sản phẩm giảm gần 40%, đồng thời không gian làm việc trở nên gọn gàng, sạch sẽ, tạo động lực cho người lao động.

Trong khi đó, tại TP.HCM, một doanh nghiệp trong ngành dệt may đã áp dụng mô hình sản xuất tinh gọn Lean dưới sự hỗ trợ của các chuyên gia từ Nhật Bản. Bằng việc tái cấu trúc dây chuyền, loại bỏ các công đoạn không cần thiết, doanh nghiệp này đã tiết kiệm được gần 15% chi phí sản xuất mỗi năm, đồng thời rút ngắn thời gian giao hàng đáng kể.

Các mô hình điểm còn giúp doanh nghiệp xây dựng văn hóa làm việc tích cực, tăng tính tự chủ của người lao động, khuyến khích cải tiến liên tục, từ đó hình thành một hệ sinh thái đổi mới bền vững trong nội bộ tổ chức.

Để mô hình điểm phát huy tác dụng, vai trò của Nhà nước và các tổ chức trung gian là rất quan trọng. Ngoài ra, sự đồng hành của các tổ chức xúc tiến thương mại, hiệp hội ngành nghề và chuyên gia tư vấn quốc tế cũng góp phần đảm bảo việc triển khai mô hình điểm mang lại hiệu quả thiết thực, không mang tính phong trào hay hình thức.

Ảnh minh họa.

Thách thức và bài học

Dù mang lại nhiều lợi ích, việc áp dụng mô hình điểm cũng không ít thách thức. Một số doanh nghiệp tỏ ra e ngại về chi phí đầu tư ban đầu, thiếu đội ngũ nội bộ có năng lực tiếp nhận mô hình mới, hoặc gặp khó trong việc duy trì kết quả sau khi mô hình được triển khai.

Bài học rút ra là: sự cam kết từ lãnh đạo doanh nghiệp là yếu tố tiên quyết. Mô hình sẽ không thể thành công nếu chỉ triển khai ở cấp độ kỹ thuật, mà cần sự thay đổi toàn diện từ nhận thức đến hành động của toàn bộ hệ thống. Đồng thời, việc chọn lựa mô hình phù hợp với đặc thù từng doanh nghiệp, thay vì sao chép máy móc, cũng rất quan trọng.

Để tạo hiệu ứng lan tỏa, nhiều địa phương đã chủ động tổng kết và nhân rộng các mô hình điểm thành công. Việc xây dựng các “doanh nghiệp hạt nhân” trong từng ngành, từng khu công nghiệp nhằm chia sẻ kinh nghiệm, hướng dẫn trực tiếp cho các doanh nghiệp khác đang trở thành hướng đi được khuyến khích.

Đặc biệt, trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 và chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ, những mô hình điểm tích hợp công nghệ — như quản trị thông minh, sản xuất tự động hóa, sử dụng dữ liệu lớn (big data) — đang mở ra một chân trời mới cho năng suất doanh nghiệp Việt Nam.

Việc nâng cao năng suất không thể đạt được bằng những khẩu hiệu suông. Mô hình điểm chính là lời giải thực tiễn cho bài toán này. Khi doanh nghiệp dám đổi mới, dám học hỏi từ những mô hình thành công, kết hợp với sự hỗ trợ đúng lúc từ cơ quan chức năng, con đường đi đến nâng suất cao hơn, chất lượng tốt hơn và khả năng cạnh tranh mạnh mẽ hơn là hoàn toàn khả thi.

Nam Dương