Đổi mới sáng tạo – chìa khóa nâng cao năng suất lao động

Nhiều năm qua, tiến bộ khoa học công nghệ đã góp phần thúc đẩy sản xuất kinh doanh, nâng cao hiệu quả khai thác tài nguyên và phát triển kinh tế. Hoạt động nghiên cứu, sáng tạo phát triển mạnh mẽ, đóng vai trò quan trọng cải thiện chất lượng nguồn nhân lực, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh nền kinh tế.

Thời gian qua, nguồn nhân lực lĩnh vực khoa học công nghệ đã có bước tiến đáng kể. Đội ngũ nghiên cứu ngày càng mở rộng với sự tham gia của nhiều lực lượng khác nhau, từ các trường đại học, tổ chức nghiên cứu đến khu vực doanh nghiệp. Các chuyên ngành khoa học kỹ thuật, công nghệ, khoa học xã hội, y dược hay nông nghiệp đều ghi nhận sự gia tăng về lực lượng lao động cũng như trình độ chuyên môn.

Đặc biệt, tỷ lệ nhân lực được đào tạo ở bậc cao ngày càng chiếm ưu thế, cho thấy chuyển biến rõ rệt về chất lượng của nguồn nhân lực khoa học công nghệ.

Ảnh minh hoạ.

Đổi mới sáng tạo còn thể hiện qua sự phát triển của các công nghệ sản xuất và sự gia tăng số lượng sáng chế, bằng bảo hộ. Thành tựu này không chỉ minh chứng cho tinh thần sáng tạo trong nước mà còn khẳng định sự hội nhập quốc tế ngày càng vững chắc. Nhiều sáng chế được ứng dụng trong thực tiễn sản xuất góp phần nâng cao năng suất lao động, mở rộng thị trường và tạo lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp Việt Nam trên trường quốc tế.

Sự quan tâm và đầu tư cho khoa học công nghệ từ Nhà nước và doanh nghiệp cũng ngày càng được chú trọng. Nếu như trước đây, nghiên cứu khoa học chủ yếu do các viện, trường đảm nhận thì nay doanh nghiệp đã trở thành lực lượng chủ đạo trong việc ứng dụng, triển khai tiến bộ kỹ thuật mới. Việc gắn kết nghiên cứu với thực tiễn sản xuất không chỉ giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả hoạt động mà còn tạo động lực lan tỏa cho toàn bộ nền kinh tế.

Tuy vậy, bên cạnh thành tựu, thách thức vẫn còn hiện hữu. Nhiều doanh nghiệp trong nước vẫn sử dụng công nghệ cũ, lạc hậu, chậm đổi mới so với xu hướng toàn cầu. Không ít doanh nghiệp nhỏ và vừa gặp khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn, thiếu năng lực đầu tư vào công nghệ cao. Sự chậm trễ này khiến năng suất lao động chưa đạt mức tăng trưởng bền vững, đồng thời làm giảm khả năng cạnh tranh trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu rộng.

Một vấn đề khác là chất lượng nguồn nhân lực, dù đã được cải thiện đáng kể nhưng vẫn chưa đáp ứng yêu cầu mới. Nhiều lao động tuy có trình độ học vấn cao hơn so với trước nhưng lại thiếu kỹ năng then chốt như quản lý, lãnh đạo, kỹ năng ngoại ngữ hay các kỹ năng nghề chuyên sâu. Điều này khiến không ít doanh nghiệp gặp khó khăn khi triển khai đổi mới sáng tạo, đặc biệt trong việc tiếp cận và vận hành các công nghệ hiện đại. Khoảng trống kỹ năng đang là rào cản lớn cho quá trình chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất.

Tuy tồn tại hạn chế, không thể phủ nhận khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo đã giúp Việt Nam cải thiện đáng kể năng lực cạnh tranh quốc gia. Những cải thiện về chỉ số sáng tạo và năng lực cạnh tranh toàn cầu thời gian qua là minh chứng rõ ràng cho nỗ lực đổi mới không ngừng. Sự thăng hạng này không chỉ mang ý nghĩa về mặt số liệu, mà còn thể hiện vị thế ngày càng cao của Việt Nam trên trường quốc tế.

Đổi mới sáng tạo ngày nay không chỉ là lựa chọn mà là yêu cầu tất yếu nếu Việt Nam muốn vượt qua “bẫy thu nhập trung bình”. Việc kết hợp hài hòa giữa đầu tư công nghệ, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và khuyến khích tinh thần sáng tạo trong doanh nghiệp sẽ là chìa khóa để đất nước phát triển bền vững. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, khoa học công nghệ chính là nền tảng giúp Việt Nam hội nhập sâu rộng hơn, tạo dựng vị thế mới trong chuỗi giá trị toàn cầu và hướng tới mục tiêu trở thành nền kinh tế tri thức trong tương lai.

Nam Dương