Đừng để thương hiệu gắn mác 'ngoại' đánh lừa niềm tin người tiêu dùng

Tiêu chuẩn và quy chuẩn mỹ phẩm cần tuân thủ

Nhiều năm qua, các sản phẩm mang nhãn “hàng Nhật” luôn chiếm được lòng tin của người tiêu dùng Việt nhờ hình ảnh gắn liền với chất lượng cao và độ an toàn. Tuy nhiên, mới đây, Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) đã ra quyết định xử phạt Công ty TNHH Đầu tư và Thương mại Japan Connection (Hà Nội) – đơn vị nhập khẩu và phân phối nhiều dòng mỹ phẩm Nhật Bản vì không có hoặc không xuất trình được Hồ sơ thông tin sản phẩm (PIF) theo quy định.

Doanh nghiệp này bị phạt 75 triệu đồng, buộc thu hồi và tiêu hủy toàn bộ 9 sản phẩm mang các thương hiệu Bigen, Hatomugi và Pantene, đồng thời tạm ngừng tiếp nhận hồ sơ công bố sản phẩm trong 6 tháng. Vi phạm được xác định theo Điều 71 Nghị định 117/2020/NĐ-CP, sửa đổi tại Nghị định 124/2021/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực y tế.

Theo quy định tại Thông tư 06/2011/TT-BYT và Thông tư 32/2019/TT-BYT, mọi sản phẩm mỹ phẩm nhập khẩu, lưu hành tại Việt Nam đều bắt buộc phải có Hồ sơ công bố sản phẩm (Product Information File – PIF). Hồ sơ này là căn cứ để chứng minh sản phẩm đã được kiểm nghiệm an toàn, có nguồn gốc rõ ràng và đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về công thức, thành phần, hướng dẫn sử dụng và ghi nhãn.

Việc không có PIF đồng nghĩa sản phẩm chưa được kiểm soát chất lượng, tiềm ẩn nguy cơ gây hại cho sức khỏe người tiêu dùng.

Danh mục 09 sản phẩm vi phạm.

Ngoài PIF, doanh nghiệp sản xuất và phân phối mỹ phẩm còn phải tuân thủ nghiêm ngặt hệ thống tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật quốc gia nhằm đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng. 

Cụ thể, TCVN 13634:2023 (ISO 17516:2014) quy định giới hạn cho phép về vi sinh vật trong mỹ phẩm, giúp kiểm soát nguy cơ nhiễm khuẩn trong quá trình sản xuất và bảo quản; TCVN 7304:2023 (ISO 22716:2007) hướng dẫn thực hành tốt sản xuất mỹ phẩm (GMP), yêu cầu doanh nghiệp tuân thủ chặt chẽ quy trình từ nguyên liệu đầu vào đến đóng gói sản phẩm.

Đồng thời, GMP ASEAN được áp dụng như một bộ nguyên tắc bắt buộc trong khu vực, quy định cụ thể về điều kiện cơ sở vật chất, môi trường sản xuất, lưu trữ và vận chuyển nhằm đảm bảo chất lượng sản phẩm ổn định, an toàn khi đến tay người tiêu dùng. Đây là những tiêu chuẩn then chốt giúp đảm bảo an toàn, ngăn chặn rủi ro về nhiễm khuẩn, tồn dư kim loại nặng hoặc hóa chất cấm trong sản phẩm.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp phải tuân thủ quy định về ghi nhãn hàng hóa (Nghị định 43/2017/NĐ-CP), quảng cáo mỹ phẩm (Thông tư 09/2015/TT-BYT) và truy xuất nguồn gốc sản phẩm (theo tiêu chuẩn quốc gia TCVN 13248:2020). Vi phạm ở bất kỳ khâu nào – từ công bố, quảng cáo đến lưu hành đều có thể bị xử lý hành chính, thu hồi hoặc thậm chí truy cứu trách nhiệm hình sự nếu gây hậu quả nghiêm trọng.

Lời cảnh báo cho người tiêu dùng và doanh nghiệp

Theo Cục Quản lý Dược, việc doanh nghiệp không hoàn thiện hồ sơ công bố sản phẩm phản ánh ý thức tuân thủ pháp luật còn yếu trong khi thị trường mỹ phẩm Việt Nam đang phát triển nhanh, nhu cầu tiêu dùng cao. Đây là “kẽ hở” khiến hàng kém chất lượng, hàng nhập khẩu không đạt chuẩn dễ dàng len lỏi vào thị trường.

Luật sư Nguyễn Văn Hùng (Đoàn Luật sư Hà Nội).

Theo Luật sư Nguyễn Văn Hùng (Đoàn Luật sư Hà Nội), việc doanh nghiệp không cung cấp đầy đủ hồ sơ công bố sản phẩm và các chứng nhận kiểm nghiệm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự nếu gây hậu quả nghiêm trọng cho người tiêu dùng. Luật sư nhấn mạnh, ngoài việc xử phạt hành chính, các cá nhân, tổ chức vi phạm còn có nguy cơ chịu trách nhiệm dân sự, bồi thường thiệt hại, và ảnh hưởng uy tín lâu dài trên thị trường.

Vụ việc thu hồi 9 sản phẩm mang thương hiệu Nhật vừa qua là lời cảnh báo mạnh mẽ đối với cả doanh nghiệp và người tiêu dùng. Với doanh nghiệp, cần chủ động cập nhật các quy định, chuẩn hóa quy trình sản xuất – nhập khẩu và minh bạch hồ sơ kỹ thuật. Với người tiêu dùng, đừng chỉ tin vào thương hiệu mà hãy kiểm tra số công bố mỹ phẩm (PIF), nhãn mác, hạn sử dụng và thông tin nhà phân phối trước khi mua.

Khi tiêu chuẩn, quy chuẩn và trách nhiệm pháp lý được thực thi nghiêm túc, thị trường mỹ phẩm Việt Nam mới có thể trở nên minh bạch, an toàn và phát triển bền vững hơn – bảo vệ quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng và uy tín của doanh nghiệp chân chính.

Thanh Hiền