Dùng thuốc kháng sinh tùy tiện có thể gây hại gan, sốc phản vệ

Dùng thuốc kháng sinh bừa bãi có thể gây nhiều hệ lụy cho tương lai

Thuốc kháng sinh là những hợp chất hóa học không kể nguồn gốc và có tác động chuyên biệt trên một giai đoạn chuyển hoá thiết yếu của vi sinh vật. Với liều điều trị, kháng sinh có thể kìm hãm hoặc tiêu diệt các vi sinh vật gây bệnh.

Tuy nhiên theo ghi nhận, theo thói quen nhiều người cứ mỗi khi bị bệnh dù nặng hay nhẹ, mọi người sẽ thường trở thành “bác sĩ tại gia” với việc tự kê đơn và tự điều trị hay thậm chí “chữa bệnh” cho cả gia đình theo cùng một phương thuốc. Đến khi tình hình bệnh không thấy cải thiện hoặc chưa có dấu hiệu đỡ, lại tiếp tục tự mua thuốc và với liều lượng nặng hơn. Cho đến lúc bệnh đã chuyển biến trầm trọng, người bệnh mới tìm đến bác sĩ trong tình trạng vi khuẩn đã có khả năng vô hiệu hoá hầu hết các loại thuốc kháng sinh. 

Vô hình chung, việc dùng thuốc kháng sinh tùy tiện, ngoài việc giết chết những vi khuẩn gây bệnh, còn tiêu diệt cả những vi khuẩn có lợi cho cơ thể (ví dụ như vi trùng đường ruột tạo men tiêu hóa). Thậm chí, nặng thì có thể gây độc cho gan, thận hoặc sốc phản vệ gây nguy hiểm đến tính mạng.

Việc lạm dụng thuốc kháng sinh của mỗi cá nhân đã góp phần làm gia tăng sự nguy hại của việc đề kháng thuốc kháng sinh trên toàn cầu. Tác dụng “yếu đi” của thuốc kháng sinh trước những vi khuẩn đang “mạnh lên” từng ngày làm cho vi khuẩn sẽ  “nhờn thuốc”  khiến các thầy thuốc bị khó khăn trong việc lựa chọn các kháng sinh để điều trị cho người bệnh.

Nguyên nhân của tình trạng kháng kháng sinh có thể do kê đơn kháng sinh quá mức; người bệnh sử dụng kháng sinh không theo kê đơn hoặc sử dụng kháng sinh không đủ liệu trình, sử dụng kháng sinh không đủ liều lượng; không tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ thậm chí là tự mua kháng sinh về để sử dụng khi bị bệnh; các vấn đề kiểm soát nhiễm khuẩn kém ở trong cơ sở y tế; thiếu các kháng sinh mới được sáng chế….

Lưu ý sử dụng kháng sinh đúng cách

Theo các bác sĩ tại Bệnh viện Đa khoa Vĩnh Phúc, người bệnh chỉ uống thuốc đúng theo đơn của bác sĩ, không tự ý mua và dùng kháng sinh khi chưa có ý kiến của bác sĩ điều trị.

Khi được bác sĩ kê đơn có thuốc kháng sinh phải sử dụng thuốc tuyệt đối tuân thủ theo đúng liều lượng và hướng dẫn của bác sĩ, uống đủ liều chứ không bỏ dở nửa chừng, ngay cả khi bạn cảm thấy bệnh đã đỡ nhiều.

Không chia sẻ thuốc kháng sinh trong đơn thuốc đang dùng cho người khác uống, ngay cả khi đó là người thân của bạn. Vì khi chia sẻ, bạn sẽ thiếu liều thuốc cần uống và như thế bạn đã vô tình tạo cơ hội cho vi khuẩn mạnh mẽ lên và kháng lại các thuốc điều trị.

Hãy thường xuyên rửa tay bằng xà phòng hay nước rửa tay để phòng ngừa lây nhiễm vi khuẩn, nhờ đó bạn góp phần giảm bớt nguy cơ phải dùng đến thuốc kháng sinh.

Chúng ta hãy hành động ngay hôm nay, cùng chống kháng thuốc với cả thế giới. Hãy bắt đầu bằng thói quen tuân thủ đơn thuốc của bác sĩ, không tự ý mua kháng sinh về dùng cho bất cứ ai. Bạn hãy nhắc nhở những người quen nếu thấy họ vẫn dùng kháng sinh bừa bãi. Hãy dùng kháng sinh đúng cách vì chính tương lai của chúng ta.

Tổ chức Y tế Thế giới xếp Việt Nam vào nhóm các nước có tỉ lệ kháng kháng sinh cao nhất thế giới. Từ năm 2009 đến nay, số lượng thuốc kháng sinh ở Việt Nam bán ra ngoài cộng đồng đã tăng gấp 2 lần. Nguyên nhân chính là do lạm dụng kháng sinh, có tới 88% kháng sinh tại thành thị được bán ra mà không cần kê đơn, ở nông thôn tỉ lệ lên đến 91%. PGS-TS Lương Ngọc Khuê – Cục trưởng Cục Quản lý khám chữa bệnh, Bộ Y tế – cho biết, trong khi nhiều quốc gia phát triển đang còn sử dụng kháng sinh thế hệ 1 có hiệu quả thì Việt Nam đã phải sử dụng tới kháng sinh thế hệ 3 và 4. Đáng lo ngại hơn, ở nước ta đã xuất hiện một vài loại siêu vi khuẩn kháng lại tất cả các loại kháng sinh. Phổ biến nhất là nhóm vi khuẩn gram âm đường ruột. Tình trạng các bác sĩ sử dụng kháng sinh không hợp lý cũng được cảnh báo. Theo khảo sát của BV Chợ Rẫy, khoảng 50% kháng sinh được bác sĩ kê đơn bất hợp lý; 32% bác sĩ chỉ định sử dụng kháng sinh cho các bệnh nhân không nhiễm khuẩn; 33% bác sĩ sử dụng kháng sinh kéo dài và không cần thiết… Trong khi tốc độ tìm ra kháng sinh mới trên thế giới không kịp so với mức độ gia tăng của các vi khuẩn kháng kháng sinh.

An Dương