EC yêu cầu đánh giá rủi ro của TikTok Lite đối với sức khỏe tâm thần người dùng

Yêu cầu của Ủy ban châu Âu (EC) đối với Công ty truyền thông xã hội TikTok của Tập đoàn ByteDance (Trung Quốc) đánh giá rủi ro trên ứng dụng mới TikTok Lite, được đưa ra sau khi Ủy viên châu Âu phụ trách công nghệ Thierry Breton mở cuộc điều tra về khả năng TikTok vi phạm Đạo luật dịch vụ kỹ thuật số (DSA) của Liên minh châu Âu (EU).

DSA yêu cầu các công ty công nghệ phải nỗ lực nhiều hơn để giải quyết tình trạng nội dung bất hợp pháp và có hại xuất hiện trên nền tảng của họ, với mức phạt lên tới 6% doanh thu/năm trên toàn cầu nếu vi phạm. Ủy ban châu Âu cho biết đã gửi yêu cầu cung cấp thông tin tới TikTok thuộc tập đoàn ByteDance (Trung Quốc). Ủy ban yêu cầu thông tin chi tiết hơn về đánh giá rủi ro mà công ty truyền thông xã hội Trung Quốc lẽ ra phải thực hiện trước khi triển khai TikTok Lite tại 27 quốc gia thuộc EU.

“Điều đó liên quan đến tác động tiềm ẩn của chương trình 'Nhiệm vụ và Phần thưởng Lite' mới với việc bảo vệ trẻ vị thành niên, cũng như với sức khỏe tâm thần của người dùng, cụ thể là liên quan đến khả năng kích thích hành vi gây nghiện. TikTok phải cung cấp đánh giá rủi ro cho TikTok Lite trong 24 giờ và các thông tin được yêu cầu khác trước ngày 26/4/2024, sau đó Ủy ban sẽ phân tích câu trả lời của TikTok và đánh giá các bước tiếp theo”, Ủy ban châu Âu cho hay.

Cơ quan điều hành EU cũng yêu cầu cung cấp thông tin chi tiết về các biện pháp mà TikTok đã áp dụng để giảm thiểu rủi ro mang tính hệ thống. Hướng đến người dùng từ 18 tuổi trở lên, TikTok Lite đã trình làng tại Pháp và Tây Ban Nha trong tháng 4. TikTok Lite là phiên bản nhẹ hơn và đơn giản hơn của TikTok, được thiết kế dành riêng cho các thiết bị có cấu hình thấp và kết nối internet hạn chế.

Ẩnh minh họa 

Hồi tháng 2, EU đã điều tra xem liệu TikTok có vi phạm các quy tắc nội dung trực tuyến nhằm bảo vệ trẻ em và đảm bảo tính minh bạch trong quảng cáo hay không, khiến nền tảng truyền thông xã hội của ByteDance có nguy cơ bị phạt nặng, theo hãng tin tức Reuters (Mỹ). Theo ông Thierry Breton - Ủy viên phụ trách lĩnh vực công nghiệp của EU cho biết ông đã đưa ra quyết định này sau khi phân tích báo cáo đánh giá rủi ro của TikTok và câu trả lời của ứng dụng này với các yêu cầu cung cấp thông tin.

“Chúng tôi mở một cuộc điều tra về TikTok vì bị nghi ngờ vi phạm tính minh bạch và nghĩa vụ bảo vệ trẻ vị thành niên: Giới hạn thời gian sử dụng và thiết kế gây nghiện, hiệu ứng lỗ thỏ, xác minh độ tuổi, cài đặt quyền riêng tư mặc định”, ông Thierry Breton viết trên mạng xã hội X.

DSA đặc biệt yêu cầu các nền tảng trực tuyến và công cụ tìm kiếm rất lớn phải hành động nhiều hơn để giải quyết nội dung trực tuyến bất hợp pháp và các rủi ro với an ninh công cộng. DSA áp dụng cho tất cả nền tảng trực tuyến kể từ ngày 17/2.

ByteDance có thể phải đối mặt với mức phạt lên tới 6% doanh thu toàn cầu nếu TikTok bị kết tội vi phạm các quy tắc DSA. TikTok cho biết sẽ tiếp tục làm việc với các chuyên gia và ngành để giữ an toàn cho những người trẻ tuổi trên nền tảng của mình. Người phát ngôn của TikTok nói: “TikTok đã đi tiên phong về các tính năng và cài đặt để bảo vệ thanh thiếu niên và ngăn chặn trẻ em dưới 13 tuổi tham gia nền tảng, những vấn đề mà toàn ngành đang phải giải quyết”.

EC cho biết cuộc điều tra sẽ tập trung vào thiết kế hệ thống của TikTok, gồm cả các hệ thống thuật toán có thể kích thích chứng nghiện hành vi và tạo ra “hiệu ứng lỗ thỏ”. “Hiệu ứng lỗ thỏ” ám chỉ đến cách sử dụng nội dung được thiết kế để đưa người dùng đi sâu hơn vào nền tảng, giống như việc Alice rơi xuống hố thỏ trong tác phẩm Alice in Wonderland. Nó có thể bao gồm các chiến thuật sau:

- Thuật toán theo dõi hành vi: Thu thập thông tin về sở thích và tương tác của người dùng để cá nhân hóa nội dung và đề xuất, khiến họ muốn xem nội dung tiếp theo càng lúc càng lâu.

- Thiết kế gây nghiện: Sử dụng các tính năng như tự động phát lại, nội dung bất tận và thông báo đẩy để khiến người dùng liên tục quay lại và sử dụng ứng dụng.

- Nội dung kích thích: Sử dụng nội dung gây tò mò, tranh cãi, hoặc kích thích cảm xúc để thu hút sự chú ý và giữ chân người dùng.

- Thiếu điểm kiểm soát: Cung cấp ít tùy chọn điều khiển thời gian sử dụng hoặc nội dung được hiển thị, khiến người dùng khó thoát khỏi vòng lặp nội dung được đề xuất.

Việc sử dụng “Hiệu ứng lỗ thỏ” có cả mặt tích cực và tiêu cực. Mặt tích cực là có thể giúp người dùng khám phá nội dung mới và thú vị, nhưng mặt tiêu cực là có thể gây nghiện và ảnh hưởng đến thời gian dành cho các hoạt động khác trong cuộc sống.

EC cũng thăm dò xem liệu TikTok có đưa ra các biện pháp thích hợp và tương xứng để đảm bảo mức độ riêng tư, an toàn và bảo mật cao cho trẻ vị thành niên hay không. Ngoài vấn đề bảo vệ trẻ vị thành niên, Ủy ban này đã xem xét liệu TikTok có cung cấp cơ sở dữ liệu đáng tin cậy về quảng cáo trên nền tảng của mình không, để các nhà nghiên cứu có thể xem xét kỹ lưỡng các rủi ro trực tuyến tiềm ẩn.

Khánh Mai (t/h)