Giải mã bí ẩn xác hai con tàu đắm từ thế kỷ 17

Tháng 11 năm ngoái, các nhà khảo cổ đã phát hiện ra một chiếc tàu đắm của Hà Lan ở ngoài khơi bờ biển Tobago, một hòn đảo nhỏ nằm ở phía nam vùng biển Caribê. Theo đánh giá của các chuyên gia, chiếc tàu này có thể là Huis de Kreuningen – chiếc tàu đã biến mất trong một cuộc chiến đẫm máu giữa hai nước Pháp và Hà Lan vào thế kỷ 17, ghi nhận trên báo Dân Trí.

Theo các nhà sử học, vào ngày 3/3/1677, Hải quân Pháp đã phát động một cuộc tấn công khốc liệt chống lại người Hà Lan ở vịnh Rockley Bay của Tobago. Tobago là vị trí chiến lược được nhiều nước châu Âu thèm muốn và trên thực tế, hòn đảo này đã thay đổi tay hơn 30 lần sau khi Christopher Columbus phát hiện ra nó.

Phát hiện xác tàu đắm Hà Lan từ thế kỉ 17 ở ngoài khơi Caribê

Về trận chiến thảm khốc trên, theo Kroum Batchvarov - một giáo sư khảo cổ học hàng hải tại Đại học Connecticut - mô tả rằng “mọi người đều đã chết và con tàu bị chìm”. Cuộc chiến đã gây ra hậu quả nặng nề khi có khoảng 2000 người trên tàu đã thiệt mạng, 14 tàu bị chìm khi cuộc giao tranh xảy ra nhưng cho đến nay, không một chiếc tàu nào trong số đó được tìm ra.

Vào tháng 3/2014, Batchvarov đã tiến hành tìm kiếm xác tàu đắm ở Rockley Bay. Thông qua các cảm biến thừ xa và các tài liệu lịch sử, nhóm của ông đã khoanh vùng tìm kiếm. Và cuối cùng, may mắn khi hệ thống GPS của họ đã phát hiện “điều gì đó bất thường” dưới đáy vịnh và quyết định lặn xuống tìm hiểu.

Bởi chiếc tàu làm bằng gỗ nên hầu như chúng đã bị đổ nát hoàn toàn. Tuy vậy, nhóm khảo cổ đã tìm thấy rất nhiều hiện vật trên đó được binh lính dử dụng gồm 72 ống thuốc bằng đất sét, các đồ đạc phục vụ ăn uống như chén bát… Họ cũng tìm ra một tấm bia có khắc 3 tướng lĩnh thời cổ đại là Joshua, David và Alexander Đại đế.

Theo đánh giá của các nhà khảo cổ học, đây là chiếc tàu đắm thời chiến giữa Hà Lan và Pháp vào thế kỷ 17

“Một số manh mối đã giúp chúng tôi kết luận rằng chiếc tàu chiến là của thế kỉ 17, ví dụ như nhiều hiện vật trong số đó cho thấy nó đã được sản xuất ở Amsterdam từ Thập niên 1650 đến Thập niên 1680”, Batchvarov nói.

Theo số liệu phân tích, đặc biệt từ các khẩu pháo, nhóm khảo cổ kết luận rằng con tàu có thể dài 40 mét, chứa 56 khẩu pháo. Hiện chỉ có một chiến hạm của Hà Lan khác là Bescherming có hỗ trợ nhiều pháo như vậy (chiếc tàu này vẫn tồn tại sau trận chiến). Còn về nguyên nhân tàu đắm, có thể là do trận chiến bị người Pháp áp đảo và thuyền trưởng tàu là Roemer Vlacq, buộc phải cho nổ tung con tàu để tránh rơi vào tay địch.

Việc nghiên cứu con tàu này vẫn đang được tiếp tục với sụ hỗ trợ từ Quỹ Bảo tồn Văn hoá của Đại sứ Bộ Ngoại giao Mỹ. Các hiện vật có được sẽ được bảo tồn và trưng bày trong các bảo tàng tại Trinidad và Tobago.

Cũng theo tin tức trên báo VnExpress, tháng 7/2011, nhóm chuyên gia khảo cổ học phát hiện xác tàu đắm ở độ sâu 12 m, ngoài khơi Panama. Sau khi nghiên cứu, họ đã khám phá câu chuyện lịch sử về con tàu này.

Xác tàu đắm Tây Ban Nha vào thế kỷ 17 

Tàu chở hàng của Tây Ban Nha có tên Nuestra Señora de Encarnación, được thiết kế và lắp đặt ở Veracruz, Mexico. Nó là phương tiện thuộc hạm đội Firme, một trong những nguồn đem lại lợi nhuận kinh tế cho Tây Ban Nha trong thế kỷ 17. Năm 1681, tàu bị nhấn chìm trong một cơn bão lớn.

Fritz Hanselmann, chuyên gia khảo cổ học dưới nước của Đại học Texas, Mỹ, cho biết họ tình cờ phát hiện con tàu này khi tìm kiếm dấu vết của phương tiện từng chở tay cướp biển khét tiếng Henry Morgan.

Họ sử dụng cảm biến và phát hiện dấu hiệu của kim loại trước cửa sông Chagres. Một nhóm thợ lặn được cử xuống tìm kiếm, xác định vị trí của con tàu cùng hàng hóa. Con tàu 334 tuổi được bảo quản tốt vì nằm dưới lớp cát bùn dày gần một mét.

Nhóm chuyên gia tìm thấy trên tàu 100 chiếc hộp, đựng kiếm, lưỡi kiếm, kéo, đinh, ngoài ra còn có đồ gốm, thùng gỗ và các con dấu bằng chì. Khoảng 20 hiện vật được khôi phục từ con tàu trong các đợt lặn năm 2012 và 2014. Encarnación là một trong 16 xác tàu Tây Ban Nha được tìm thấy ở châu Mỹ, nhưng hầu hết các phương tiện này đều đã bị cướp phá và hư hỏng nặng nề do vi khuẩn hay sinh vật ăn gỗ.

Thùy Nguyễn (T/h)