Xử lý cuối vòng đời pin xe điện: Nỗ lực ứng phó thách thức môi trường và tài nguyên toàn cầu

Chương trình hội thảo tập trung vào việc thảo luận về chính sách quản lý chất thải nguy hại tại Việt Nam cùng những kinh nghiệm quản lý pin cuối vòng đời tại châu Âu, Nhật Bản và châu Á.

Theo đó, tình hình xử lý cuối vòng đời của pin xe điện tại Việt Nam và trên thế giới đang trở nên ngày càng quan trọng và được chú trọng hơn, đặc biệt là trong bối cảnh nhận thức về tác động biến đổi khí hậu của người dân đang dần tăng.

Việt Nam đã có bước tiến đáng kể trong việc phát triển xe điện với việc gia tăng phương tiện có động cơ chạy bằng điện từ 140 xe năm 2019 lên khoảng 2.000.000 xe máy điện và 11.000 xe ô tô điện vào cuối năm 2022. Do môi trường ngày càng thuận lợi về chính sách, số lượng xe buýt điện và taxi cũng tăng lên ở các thành phố. Ngành công nghiệp xe điện trong nước đã đặt ra những kế hoạch đầy tham vọng nhằm phát triển hệ sinh thái hoàn chỉnh cho xe điện, bao gồm cả việc cung cấp các giải pháp sạc điện và ắc quy.

Sự gia tăng của xe hybrid (xe sử dụng song song hai nguồn động cơ là động cơ đốt trong và động cơ điện), plug-in hybrid (loại xe kết hợp giữa xe chạy bằng xăng truyền thống và xe chạy bằng điện hoàn toàn) và xe điện thuần túy sẽ giúp giảm lượng khí thải carbon trong ngành giao thông vận tải. Tuy nhiên, điều này cũng đặt ra thách thức về việc quản lý pin sau vòng đời của xe điện, cần phải tìm ra cách thức để đồng thời thúc đẩy giao thông điện và bảo vệ tài nguyên, giảm chi phí sản xuất pin mới thông qua việc tái chế vật liệu.

Ông Hà Minh Hiệp, quyền Tổng cục trưởng Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng nhấn mạnh: "Số lượng xe điện và pin xe điện ngày càng tăng đang đặt ra thách thức đối với nhà sản xuất và nhà quản lý trong quản lý chất thải, cụ thể là giải pháp tái sử dụng, tái chế pin xe điện cuối vòng đời. Tái chế pin không chỉ góp phần bảo vệ môi trường sống mà còn mang lại lợi ích kinh tế quan trọng nhờ việc thu hồi các loại khoáng sản có giá trị như coban, niken, lithium... Điều này giúp giảm thiểu việc khai thác liên tục gây áp lực cho chuỗi cung ứng".

Phó trưởng đại diện UNDP tại Việt Nam - ông Patrick Haverman cho hay: “Đầu tiên, do nhu cầu về xe điện và pin xe điện tăng đồng thời nên nhu cầu về khối lượng đáng kể nguyên liệu thô quan trọng cũng tăng theo. Để hạn chế tác động đến môi trường của pin xe điện khi hết thời gian sử dụng hữu ích, chúng ta cần tối đa hóa giá trị sản phẩm bằng cách tái sử dụng, tái sản xuất và tái chế tất cả thành phần liên quan.

Thứ hai, các cách tiếp cận chính sách kinh tế tuần hoàn có thể tạo cơ hội kinh doanh cho nhà sản xuất pin xe điện, nhà cung cấp bên thứ ba và các bên liên quan khác trong chuỗi cung ứng công nghiệp. Để tạo điều kiện thuận lợi cho những thay đổi này, các chính phủ có thể tạo ra môi trường thuận lợi bằng cách phát triển các chính sách và quy định, giải quyết nhu cầu xây dựng năng lực, củng cố khung thể chế, thiết lập mạng lưới tái chế và tái xử lý vật liệu, đồng thời khuyến khích phát triển ngành công nghiệp ô tô hiệu quả hơn.

Thứ ba, thúc đẩy việc cung cấp hướng dẫn kỹ thuật về quản lý pin và pin thứ cấp nhằm tạo cơ sở kỹ thuật cho các nhà sản xuất, tổ chức tái chế và nhà nghiên cứu, phát triển phương pháp quản lý phù hợp cho giai đoạn cuối vòng đời của xe điện".

Tại hội thảo, ông Winter Ho, Kỹ sư cao cấp của UL Solutions Taiwan đề xuất Việt Nam nên phát triển chiến lược để hỗ trợ việc tái sử dụng pin, bao gồm sử dụng các tiêu chuẩn như UL 1974 và tiêu chuẩn IEC đang được phát triển. Ông cũng khuyến nghị Việt Nam nên tham gia phát triển tiêu chuẩn quốc tế thông qua các ủy ban kỹ thuật.

Ông Koji Maehara, đại diện Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản (JAMA) chia sẻ, quan trọng là xác định và thực hiện đầy đủ vai trò, trách nhiệm của chính phủ, ngành công nghiệp tái chế và người dùng nhằm tạo ra xã hội hướng tới tái chế thông qua xử lý chất thải đúng cách.

Hội thảo là một trong những hoạt động của dự án “Mở rộng quy mô giao thông điện và cơ chế thúc đẩy đầu tư vào các dự án xanh tại Việt Nam" do UNDP triển khai, được Chính phủ Nhật Bản hỗ trợ, nhằm giảm phát thải khí nhà kính bằng cách tăng cường hệ sinh thái cho phương tiện giao thông điện và giao thông xanh ở cấp quốc gia.

Hà My