GS. Phan Văn Trường: ‘Doanh Nghiệp Việt tự phá giá trị khác biệt bằng cách giảm giá’

Dừng việc hô hào, hãy đầu tư vào khởi nghiệp

Khi chia sẻ về đặc điểm của cộng đồng khởi nghiệp Việt Nam, GS. Phan Văn Trường cho rằng số đông khởi nghiệp có sản phẩm mới, thu hút nhưng chưa được thử nghiệm trên thị trường. Hay, một vài startup có chút vốn, sẵn sàng đi vay và không ý thức được cần bao nhiêu vốn; có một hai người bạn sẵn sàng đồng hành nhưng chưa kịp xác nhận với nhau là có chung ý tưởng. Muốn vội vàng khởi nghiệp vì sợ ý tưởng, sản phẩm xuất sắc của mình sẽ lỗi thời. Chưa biết rõ đối thủ cạnh tranh nhất là chính sách đa dạng hoá sản phẩm của các đại gia, không có đội nhóm làm việc chung...

So với cộng đồng khởi nghiệp ở Mỹ, GS Trường khẳng định họ có ý tưởng vì chỉ đầu tư phát triển sản phẩm sau khi chọn thị trường ngách có nhu cầu đã được xác thực.

“Chiến lược tạo giá trị rõ ràng cho ai, bán giá trị đó như thế nào, rồi mới tính vốn khả thi. Mô phỏng mô hình kinh doanh trong từng chi tiết với những thông số sẽ được an toàn hoá. Ước lượng được toàn cảnh những rủi ro, xếp hạng các rủi ro chấp nhận được và không chấp nhận được”, GS nói.

Trong khi ở Việt Nam không chỉ người khởi nghiệp mà cả những đại gia dù lường trước rủi ro không thể chấp nhận được, nhưng họ vẫn cứ làm.

Chuyên gia này nói thêm, các startup có hợp đồng đối tác chiến lược rõ ràng, luật chơi nội bộ cũng rõ ngay từ đầu, tinh thần làm việc rõ, ly dị là một giả định bình thường. Trong khi Việt Nam thường tránh điều đó khi là bạn thân của nhau.

“Startup Mỹ nằm trong một hệ sinh thái đầy đủ, tích cực và trù phú. Môi trường khởi nghiệp với giấy tờ hành chính rất mau lẹ, hành lang pháp luật đầy đủ, có sẵn luật sư tư vấn chuyên môn dày dạn kinh nghiệm”, GS Trường nói.

"Đi đến công ty lớn nào, tôi cũng nói: Xin các bạn đừng hô khẩu hiệu nữa, chỉ cần hỗ trợ cụ thể cho các công ty khởi nghiệp” ông Trường nói và khẳng định khởi nghiệp ở Việt Nam không dễ, cần khoảng mười ngàn công ty khởi nghiệp thành công nghĩa là phải có 100 ngàn công ty khởi nghiệp và những nhà đầu tư lớn sẵn sàng rót từ 1 - 10 tỷ đồng mỗi năm để tài trợ cho các công ty này.

“Startup muốn thành công, phải tạo giá trị khác biệt cho dù cùng loại dịch vụ hay sản phẩm nhưng nhiều doanh nghiệp ở Việt Nam lại tự phá giá trị khác biệt bằng cách giảm giá”, GS Trường nhấn mạnh.

Hãy bỏ tư duy: "Đồ rẻ khách hàng sẽ thích"

Đồng thời, ông Trường cũng khuyến cáo các startup trẻ: “Đừng tưởng cứ đồ rẻ khách hàng sẽ thích mua, họ sẽ quyết định mua đúng cái họ muốn. Hãy bỏ tư duy giảm giá đi vì nó không đáp ứng lý luận nào vững chắc cả. Cũng đừng tưởng có khách hàng đầu tiên là thành công, đây là ngõ chết nếu không cẩn thận, sẽ không có khách hàng thứ nhì”.

Ngoài ra, khi đề cập đến tư duy làm giàu bằng mọi giá, ông Trường cho rằng đây chính là tư duy tàn phá hệ sinh thái: “Ví dụ ngành xây dựng giảm giá khiến cho tai nạn công trường, vật liệu kém chất lượng xảy ra ngày một nhiều hơn. Thị trường bất động sản đang nóng quá, ai cũng muốn xây càng nhanh càng tốt, khiến cho nhiều công trình xây quá ẩu, các căn hộ không có ban công là một vấn đề rất đau lòng.

Nếu Việt Nam là thị trường thực sự thì những nhà đầu tư kém chất lượng đã chết từ lâu. Thị trường địa ốc khi đóng băng bỗng dưng có 30 ngàn tỷ đồng đến cứu, trong khi người nông dân rất cần vốn thì không thấy. Chúng ta có những chính sách rất cụ thể và thực tiễn cho người làm địa ốc, trong khi với nhiều lĩnh vực khác thì chỉ là hô hào thôi. Bản chất của một hệ sinh thái chuẩn chính là: Ai cũng là nhân và ai cũng là quả.

Tuy nhiên, đừng đổ lỗi cho cái gì mà tự mình phải thay đổi, đến lúc nào đó tự hệ sinh thái sẽ sinh ra. Khi tạo được hệ sinh thái nho nhỏ sẽ tự nó tạo ra các hệ sinh thái khác. Hệ sinh thái làm tối ưu hoá lợi ích cả cộng đồng, tự nó đưa cả tập thể đi đúng đường.

Khi tạo hệ sinh thái dành cho tất cả mọi người được tự do phán đoán, tự do toàn diện để kinh doanh và hái phần thu nhập tương đương giá trị mình tạo ra, đó là sự trù phú tối ưu. Chỉ có hệ sinh thái mới làm được điều đó, nhờ đó dù có nước nào gây áp lực Mỹ cũng sẽ không sao, ngược lại khi Mỹ gây áp lực cho nước nào đó thì nước đó sẽ khốn đốn”.

Nhà nước hãy chấm dứt tư duy hỗ trợ “chim đầu đàn”

Ông Trường bày tỏ, Nhà nước hãy chấm dứt tư duy hỗ trợ “chim đầu đàn”. Hệ sinh thái chỉ xuất hiện khi bước đầu mọi đối tác trong toàn quốc tương tác mạnh mẽ, đồng vốn được phân phối đều, không dồn vào một lĩnh vực nào, ưu tiên phải là nông nghiệp và phát triển địa phương. Phải có đủ dân mới tạo ra không gian mà mình muốn, hiện thời rất đông đô thị thiếu dân, dân đều đổ về TP. HCM và Hà Nội.

Việt Nam có đặc trưng du lịch mà nước khác không có, chắc chắn đầu tư du lịch sẽ thành công. Nông nghiệp cũng rất nhiều việc để làm, nếu đầu tư công nghệ thông tin thì đầu tư an ninh xã hội như an ninh của người dân, an ninh mạng, nắm phần chắc đúng thị trường rồi, đúng sản phẩm nữa thì tốt.

Hệ sinh thái toàn quốc chỉ có thể xuất hiện với hệ thống quy hoạch tích hợp, một hệ thống giao thông liên tỉnh với độ phủ cao, hệ thống phân phối hàng hoá năng động và toàn diện, với sự bảo vệ thị trường đồ gốc khắt khe, thủ tục hành chính nhanh chóng. Rất may là chưa có nhà bán lẻ ngoại nào đủ sức thống lĩnh hệ thống phân phối, nếu không chúng ta sẽ rất khó khăn. Đặc biệt, phải ý thức được bài toán 100 ngàn công ty khởi nghiệp mới có được một Google hay Microsoft.

Thảo Nguyên