Tăng cường xử lý và ngăn chặn buôn lậu, gian lận thương mại trước, trong và sau Tết Nguyên đán

Theo đánh giá của Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, nếu như trước đây hàng giả chủ yếu xuất hiện ở một số nhóm sản phẩm xa xỉ, có giá trị cao như thời trang, phụ kiện, mỹ phẩm thì hiện nay, tình trạng này đã lan rộng ra hầu hết các lĩnh vực của đời sống kinh tế – xã hội. Đáng lo ngại, nhiều mặt hàng thiết yếu phục vụ trực tiếp sức khỏe người dân như dược phẩm, thực phẩm, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, rượu bia, thuốc lá, linh kiện điện tử, phân bón, vật tư nông nghiệp… đều trở thành mục tiêu làm giả.

Không chỉ tập trung tại các đô thị lớn như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, hàng giả còn len lỏi về khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa, thậm chí những địa bàn hẻo lánh. Các đối tượng vi phạm lợi dụng đa dạng hình thức kinh doanh như thương mại điện tử, thương mại truyền thống, kinh doanh đa cấp, hội chợ, chương trình khuyến mại để tiêu thụ hàng hóa vi phạm, khiến người tiêu dùng khó phân biệt thật – giả.

Đáng chú ý, thủ đoạn gian lận ngày càng tinh vi và có tính hệ thống, xuyên suốt từ khâu sản xuất đến lưu thông. Các đối tượng không chỉ làm giả hàng hóa mà còn hợp thức hóa hồ sơ, giấy tờ chứng minh nguồn gốc, xuất xứ; cung cấp thông tin sai lệch trên nhãn mác, bao bì. Nghiêm trọng hơn, nhiều trường hợp gian lận về chất lượng, thành phần bên trong sản phẩm, gây nguy cơ trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng.

Hàng giả cuối năm gia tăng với nhiều thủ đoạn biến tướng gây khó cho công tác ngăn chặn. Ảnh minh họa

Bên cạnh hành vi làm giả sản phẩm của các doanh nghiệp chân chính, thời gian gần đây còn xuất hiện tình trạng gian lận chất lượng ngay đối với chính sản phẩm do doanh nghiệp tự sản xuất. Theo đó, một số tổ chức, cá nhân cố tình không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ các quy định về chất lượng, hàm lượng, định lượng khi đưa sản phẩm ra thị trường. Đặc biệt, nhóm vi phạm này thường rơi vào các mặt hàng được tự công bố chất lượng và do thương nhân tự chịu trách nhiệm, gây khó khăn cho công tác kiểm tra, giám sát.

Liên quan đến công tác đấu tranh phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong dịp cao điểm cuối năm 2025 và tết  Nguyên đán Bính Ngọ 2026, ông Trần Việt Hùng – Trưởng phòng Nghiệp vụ quản lý thị trường, Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho biết, khi Nhà nước mở các đợt cao điểm quyết liệt, các đối tượng vi phạm cũng không ngừng biến tướng hoạt động, ngày càng kín kẽ, tinh vi và mang tính chuyên nghiệp hơn.

Theo ông Trần Việt Hùng, thay vì buôn bán nhỏ lẻ như trước, hiện nay đã hình thành nhiều đường dây lớn, hoạt động liên tỉnh, thậm chí xuyên quốc gia, với sự phân công vai trò rõ ràng từ khâu sản xuất, vận chuyển đến phân phối, tiêu thụ. Thực tế kiểm tra cho thấy, các đối tượng làm giả tem, nhãn, bao bì với mức độ tinh xảo cao; thu mua, tái sử dụng bao bì chính hãng để sang chiết, đóng gói hàng giả; sử dụng hóa chất để làm biến đổi tính chất, công dụng sản phẩm; rút bớt hoặc thay thế thành phần so với nội dung đã công bố.

Cùng với đó, sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử và mô hình thương mại xuyên biên giới, gắn với hệ sinh thái website, ứng dụng, logistics và dịch vụ chuyển phát nhanh đã vô tình tạo điều kiện để các đối tượng ẩn danh tiêu thụ hàng hóa vi phạm trực tiếp đến tay người tiêu dùng. Trong khi đó, dữ liệu giao dịch trên không gian mạng mang yếu tố xuyên biên giới có thể bị xóa, chỉnh sửa nhanh chóng, gây nhiều khó khăn cho công tác xác minh, truy vết và xử lý vi phạm trong phạm vi thị trường nội địa.

Mới đây, Phó Thủ tướng Chính phủ Bùi Thanh Sơn đã ký ban hành Kế hoạch cao điểm chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trước, trong và sau Tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026. Kế hoạch được triển khai từ ngày 16/12/2025 đến ngày 15/3/2026. Ngay sau đó, các bộ, ngành và địa phương đồng loạt vào cuộc, trong đó lực lượng quản lý thị trường giữ vai trò nòng cốt.

Tại Hà Nội, Ban Chỉ đạo 389 thành phố yêu cầu các lực lượng chức năng triển khai cao điểm đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trên toàn địa bàn. Trọng tâm là tăng cường kiểm tra, kiểm soát, kịp thời phát hiện và xử lý các hành vi buôn bán, tàng trữ, vận chuyển hàng cấm, hàng nhập lậu, hàng không rõ nguồn gốc; sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng vi phạm chất lượng, an toàn thực phẩm, quyền sở hữu trí tuệ và các vi phạm trong thương mại điện tử.

Tương tự, UBND thành phố Hải Phòng cũng ban hành kế hoạch cao điểm nhằm chủ động bình ổn thị trường, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng dịp cuối năm. Các lực lượng chức năng được yêu cầu phối hợp chặt chẽ, tập trung kiểm soát tại các khu vực trọng điểm như cảng biển, tuyến vận chuyển lớn, chợ đầu mối, trung tâm thương mại, siêu thị và hoạt động kinh doanh trên môi trường mạng.

Theo ông Mạc Thế Phương – Phó Giám đốc Sở Công Thương Hải Phòng, với hệ thống hàng trăm chợ, trung tâm thương mại, siêu thị và hàng nghìn cửa hàng tiện ích, việc siết chặt kiểm soát nguồn gốc, xuất xứ hàng hóa được xác định là giải pháp then chốt nhằm giữ ổn định thị trường, tạo môi trường kinh doanh lành mạnh, củng cố niềm tin của người tiêu dùng dịp tết.

Cùng với Hà Nội và Hải Phòng, các địa phương có đường biên giới như Hà Tĩnh, Lào Cai… cũng đang siết chặt “vành đai” chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, góp phần giữ vững ổn định kinh tế – xã hội, bảo đảm an ninh trật tự trong dịp tết Nguyên đán Bính Ngọ 2026.

Theo các cơ quan chức năng, bên cạnh sự vào cuộc quyết liệt của lực lượng quản lý nhà nước, sự chung tay của người dân và doanh nghiệp có vai trò đặc biệt quan trọng. Người tiêu dùng cần chủ động lựa chọn hàng hóa tại các địa chỉ uy tín, cảnh giác với sản phẩm không rõ nguồn gốc. Doanh nghiệp cần tuân thủ nghiêm quy định pháp luật, minh bạch thông tin, góp phần đẩy lùi hàng giả và gian lận thương mại trên thị trường.

An Dương (T/h)