Nâng cao NSCL: ‘Chìa khóa’ tăng sức cạnh tranh cho doanh nghiệp Thái Nguyên

Giai đoạn 2021–2025, Thái Nguyên đã ban hành nhiều kế hoạch, đề án nhằm hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, áp dụng hệ thống quản lý tiên tiến, đổi mới công nghệ và mở rộng thị trường. Thay vì hỗ trợ dàn trải, tỉnh tập trung vào nâng cao năng lực nội tại của doanh nghiệp, gắn tăng năng suất với cải thiện chất lượng, giảm chi phí và gia tăng giá trị sản phẩm.

Thông qua Chương trình 1322, nhiều doanh nghiệp và hợp tác xã đã được hỗ trợ áp dụng các hệ thống quản lý như ISO 9001, ISO 22000, các công cụ cải tiến LEAN, chương trình đảm bảo đo lường, truy xuất nguồn gốc và chuyển đổi số. Kết quả cho thấy, năng suất lao động và hiệu quả sản xuất tại không ít doanh nghiệp tăng từ 15–30%, trong khi khả năng kiểm soát chất lượng và đáp ứng yêu cầu thị trường được cải thiện rõ rệt.

Lao động thu hoạch chè tại vùng nguyên liệu.

Một trong những điểm sáng là chương trình khuyến công gắn với ngành chè Thái Nguyên – ngành hàng có vai trò quan trọng trong cơ cấu kinh tế nông thôn. Năm 2025, Sở Công Thương Thái Nguyên đã triển khai 16 đề án khuyến công với tổng kinh phí hơn 7,1 tỷ đồng, trong đó hơn 2,6 tỷ đồng hỗ trợ trực tiếp cho các cơ sở sản xuất.

Nhiều hợp tác xã và cơ sở chế biến chè được hỗ trợ đầu tư máy móc, thiết bị hiện đại như máy sao chè, máy đóng gói tự động, dây chuyền chế biến bán tự động. Việc ứng dụng thiết bị mới giúp tăng sản lượng, giảm phụ thuộc vào lao động thủ công, ổn định chất lượng sản phẩm, tạo điều kiện để các cơ sở tham gia sâu hơn vào thị trường trong nước và từng bước hướng tới xuất khẩu.

Song song với hỗ trợ thiết bị, các lớp tập huấn về chính sách khuyến công, sản xuất sạch hơn, quản trị cơ sở sản xuất và tiêu dùng bền vững cũng góp phần thay đổi tư duy của doanh nghiệp, từ sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất theo chuỗi giá trị, lấy chất lượng và thương hiệu làm trọng tâm.

Tuy nhiên, Sở Công Thương Thái Nguyên cũng thẳng thắn nhìn nhận, công tác khuyến công trên địa bàn vẫn còn những hạn chế. Số cơ sở công nghiệp nông thôn tham gia chương trình còn ít, chưa tương xứng với tiềm năng; nhiều cơ sở chưa hiểu rõ chính sách khuyến công; nguồn lực tài chính và lao động còn hạn chế.

Bên cạnh đó, việc xây dựng thương hiệu, xúc tiến thị trường chưa được quan tâm đúng mức; thiếu các đề án mang tính liên vùng, có sức lan tỏa cao. Đáng chú ý, hoạt động khuyến công hiện nay chưa thu hút được nhiều nguồn lực xã hội, vẫn chủ yếu dựa vào ngân sách nhà nước.

Chính từ thực tiễn này, tỉnh xác định cần hoàn thiện cơ chế chính sách để khuyến công thực sự trở thành công cụ thúc đẩy phát triển công nghiệp nông thôn bền vững, thay vì chỉ hỗ trợ đơn lẻ từng cơ sở.

Thời gian qua, Sở Công Thương Thái Nguyên đã tham mưu UBND tỉnh trình HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết số 06/2025/NQ-HĐND ngày 30/7/2025 quy định nội dung và mức chi cho các hoạt động khuyến công địa phương. Đây được đánh giá là nghị quyết có ý nghĩa quan trọng, tạo hành lang pháp lý rõ ràng, cơ chế hỗ trợ linh hoạt và sát thực tế, giúp chương trình khuyến công được triển khai đồng bộ, hiệu quả hơn.

Ứng dụng thiết bị hiện đại giúp cơ sở công nghiệp nông thôn giảm nhân công, tăng hiệu quả sản xuất.

Cùng với đó, hàng năm, Sở giao Trung tâm Khuyến công và Tư vấn phát triển công nghiệp khảo sát, lựa chọn các cơ sở công nghiệp nông thôn có nhu cầu thực sự và đủ điều kiện theo quy định để hỗ trợ kinh phí ứng dụng máy móc, thiết bị phù hợp. Việc hỗ trợ được định hướng rõ mục tiêu: giúp cơ sở giảm nhân công, tăng năng suất, tiết kiệm chi phí và rút ngắn thời gian sản xuất, từ đó nâng cao sức cạnh tranh.

Cùng với khuyến công, Thái Nguyên xác định khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là nền tảng lâu dài để nâng cao năng suất và chất lượng doanh nghiệp. Tỉnh đẩy mạnh kết nối doanh nghiệp với các viện nghiên cứu, trường đại học, hỗ trợ chuyển giao công nghệ, ứng dụng công nghệ số và trí tuệ nhân tạo trong quản trị, sản xuất và dịch vụ.

Việc ứng dụng công nghệ không chỉ giúp doanh nghiệp giảm chi phí, nâng cao hiệu quả quản lý mà còn chuẩn hóa sản phẩm, xây dựng thương hiệu và mở rộng thị trường, đặc biệt với các sản phẩm OCOP và sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu.

Thực tiễn triển khai cho thấy, các chính sách hỗ trợ đã tạo cú hích quan trọng, song để nâng cao năng lực cạnh tranh bền vững, doanh nghiệp cần chủ động đổi mới, coi đầu tư cho công nghệ, tiêu chuẩn và chất lượng là chiến lược lâu dài. Về phía cơ quan quản lý, việc tiếp tục hoàn thiện chính sách, tăng liên kết giữa khuyến công – khoa học công nghệ – xúc tiến thương mại sẽ là yếu tố then chốt để nâng cao năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh của doanh nghiệp Thái Nguyên trong giai đoạn tới.

Thanh Hiền