Hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn xanh: Nền tảng nâng cao năng suất chất lượng

Trong bối cảnh thế giới đang chuyển mình mạnh mẽ theo xu hướng phát triển xanh và phát triển bền vững, tiêu chuẩn trở thành “ngôn ngữ chung” giúp các quốc gia và doanh nghiệp kết nối, hội nhập và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Tại Việt Nam, quá trình hướng tới nền kinh tế xanh không chỉ là yêu cầu bắt buộc từ thị trường quốc tế, mà còn là động lực để tái cấu trúc mô hình tăng trưởng theo hướng chất lượng và hiệu quả. Trong hành trình đó, hệ thống tiêu chuẩn quốc gia đóng vai trò đặc biệt quan trọng, vừa tạo khung kỹ thuật, vừa mở đường cho doanh nghiệp thích ứng, đổi mới và nâng cao năng suất chất lượng.

Ông Triệu Việt Phương – Viện trưởng Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam - Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia.

Chia sẻ với phóng viên Tạp chí Chất lượng Việt Nam (VietQ.vn), ông Triệu Việt Phương – Viện trưởng Viện Tiêu chuẩn Chất lượng Việt Nam - Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia nhấn mạnh, chúng ta cần xác định việc đảm bảo năng suất xanh và chất lượng xanh là mục tiêu rõ ràng để hướng tới phát triển bền vững. Trong đó, tiêu chuẩn là một trong những công cụ quan trọng đóng góp vào tiến trình này.

Hiện nay, hệ thống tiêu chuẩn quốc gia của chúng ta có khoảng trên 14.000 tiêu chuẩn. Hòa chung với xu hướng tiêu chuẩn hóa toàn cầu, hướng đến phát triển bền vững và phát triển xanh, hệ thống tiêu chuẩn quốc gia cần phải rà soát, hoàn thiện và hướng đến những nhóm tiêu chuẩn phục vụ mục tiêu này.

Để hỗ trợ thực thi các mục tiêu phát thải thấp, hệ thống tiêu chuẩn quốc gia đang tập trung ưu tiên hoàn thiện và phát triển các nhóm tiêu chuẩn nhằm đảm bảo năng suất xanh và chất lượng xanh trong các lĩnh vực trọng điểm sau:

Thứ nhất, nhóm tiêu chuẩn về năng lượng xanh và tích hợp hệ thống. Bao gồm các tiêu chuẩn cho điện mặt trời, điện gió, sinh khối, hydrogen xanh; tiêu chuẩn an toàn – hiệu suất cho hệ thống lưu trữ năng lượng và các yêu cầu kết nối lưới điện thông minh. Những tiêu chuẩn này tạo nền tảng để doanh nghiệp tiếp cận nguồn năng lượng sạch, ổn định và an toàn.

Thứ hai, nhóm tiêu chuẩn sản phẩm xanh và vật liệu bền vững. Đây là nhóm tiêu chuẩn then chốt trong thúc đẩy tiêu dùng bền vững: tiêu chuẩn vật liệu tái chế, vật liệu sinh học phân hủy, sản phẩm phát thải thấp; bộ tiêu chí nhãn sinh thái và phương pháp luận đánh giá vòng đời sản phẩm (LCA). Đặc biệt, LCA giúp doanh nghiệp nhận diện tác động môi trường của từng công đoạn và cải thiện theo hướng tiết kiệm tài nguyên, góp phần giảm phát thải.

Chuyển đổi xanh là con đường phát triển bền vững đối với doanh nghiệp.

Thứ ba, nhóm tiêu chuẩn về quy trình sản xuất sạch hơn và kinh tế tuần hoàn. Bao gồm các tiêu chuẩn về quản lý chất thải, thiết kế dễ tái chế, tái sử dụng vật liệu, giảm phát thải trong toàn bộ chuỗi giá trị. Với các ngành phát thải cao như xi măng, sắt thép, hóa chất, dệt may, đây chính là công cụ để doanh nghiệp rút ngắn khoảng cách công nghệ và đáp ứng yêu cầu thị trường quốc tế.

Thứ tư, nhóm tiêu chuẩn về đo lường – báo cáo – thẩm định phát thải (MRV) và quản lý carbon. MRV là điều kiện tiên quyết để triển khai thị trường carbon, đáp ứng các cơ chế quốc tế như CBAM. Một hệ thống MRV chuẩn hóa giúp đo lường phát thải chính xác, minh bạch, từ đó doanh nghiệp xác định cơ hội giảm phát thải và tối ưu chi phí.

Ngoài ra, nhóm tiêu chuẩn hệ thống quản lý như ISO 50001, ISO 14001 và tiêu chuẩn liên quan ESG cũng là trụ cột giúp doanh nghiệp vận hành theo hướng bền vững.

Nhìn chung, việc ưu tiên phát triển hệ thống tiêu chuẩn xanh, đồng bộ với thông lệ quốc tế là "chìa khóa" góp phần quan trọng đưa doanh nghiệp Việt Nam tiến nhanh hơn trên con đường nâng cao năng suất chất lượng, hướng đến tăng trưởng xanh.

Thanh Tùng