Hơn 63.000 vụ buôn lậu, gian lận thương mại bị xử lý trong 7 tháng 2025

Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia cho biết, trong năm 2025, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả tiếp tục diễn biến phức tạp, quy mô vi phạm ngày càng gia tăng với nhiều thủ đoạn tinh vi. Theo Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia, chỉ trong 5 tháng đầu năm, lực lượng chức năng đã xử lý hơn 34.000 vụ việc, trong đó có hơn 8.200 vụ buôn bán, vận chuyển hàng cấm và hơn 25.100 vụ gian lận thương mại.

Con số này tiếp tục tăng mạnh trong 6 tháng đầu năm, khi gần 50.000 vụ vi phạm bị phát hiện, thu nộp ngân sách khoảng 6.500 tỷ đồng, đồng thời khởi tố hình sự 1.899 vụ với 3.271 bị can. Riêng trong tháng cao điểm, các địa phương đã xử lý hơn 10.800 vụ, tạm giữ tang vật trị giá tới 4.075 tỷ đồng và khởi tố hơn 200 vụ.

Đến hết 7 tháng năm 2025, tổng số vụ việc được phát hiện và xử lý vượt 63.000, ngân sách thu về gần 7.700 tỷ đồng, hơn 2.000 vụ bị khởi tố với trên 3.000 bị can. Không chỉ diễn ra trên các tuyến biên giới đường bộ, đường biển và hàng không, hoạt động buôn lậu còn bùng phát mạnh trên môi trường thương mại điện tử, với nhiều mặt hàng trọng điểm như thuốc, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, sữa, linh kiện điện tử, thậm chí cả vàng và ngoại tệ. Các đối tượng thường lợi dụng sơ hở trong quản lý để khai sai hồ sơ, tráo hàng trong kho ngoại quan, sao chép bao bì, trà trộn hàng giả với hàng thật, khiến công tác kiểm tra, kiểm soát gặp nhiều khó khăn.

Buôn lậu, hàng giả vẫn phức tạp, gia tăng cả số vụ lẫn lượng hàng hóa. Ảnh minh họa

Ngành Hải quan cũng ghi nhận những con số đáng lo ngại. Tính đến giữa tháng 8/2025, toàn ngành đã phát hiện gần 12.000 vụ vi phạm pháp luật hải quan với trị giá ước tính hơn 16.000 tỷ đồng, khởi tố 14 vụ hình sự và đề nghị khởi tố thêm 76 vụ khác. Riêng tại các đô thị lớn, tình hình càng nóng bỏng: TP Hồ Chí Minh trong 6 tháng đầu năm đã xử lý gần 8.000 vụ, thu ngân sách hơn 1.360 tỷ đồng; tại Hà Nội, hơn 9.500 vụ kiểm tra, 8.542 vụ xử lý, thu về 2.146 tỷ đồng, đồng thời khởi tố 115 vụ với 170 bị can.

Những con số trên cho thấy, dù lực lượng chức năng liên tục mở các đợt cao điểm, tăng cường phối hợp liên ngành, tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả vẫn diễn biến phức tạp, thậm chí mở rộng phạm vi, gia tăng tính chất tổ chức. Đây là thách thức lớn, đòi hỏi các giải pháp quyết liệt hơn từ hoàn thiện khung pháp lý, tăng cường quản lý thị trường, đến ứng dụng công nghệ hiện đại nhằm phòng ngừa, phát hiện và xử lý vi phạm kịp thời, qua đó bảo vệ quyền lợi doanh nghiệp chân chính và người tiêu dùng.

Theo Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả tiếp tục gia tăng trong các tháng tiếp theo, với thủ đoạn ngày càng tinh vi, quy mô rộng, thậm chí có yếu tố xuyên quốc gia. Những diễn biến này đặt ra áp lực lớn cho cơ quan quản lý, đòi hỏi không chỉ tăng cường kiểm tra, kiểm soát mà còn tháo gỡ những vướng mắc về cơ chế, chính sách.

Trước yêu cầu đó, Ban Chỉ đạo 389 Bộ Tài chính đã ban hành Công văn số 06/BCĐ389-ĐVTT, yêu cầu các đơn vị trực thuộc rà soát, đánh giá khó khăn, bất cập trong quá trình đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả. Đây là bước triển khai tiếp theo sau Công văn số 60/BCĐ389-VPTT của Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, nhằm tổng hợp báo cáo chi tiết về ba nhóm vấn đề trọng tâm, từ đó đề xuất giải pháp hoàn thiện thể chế, nâng cao hiệu quả phối hợp và xử lý vi phạm.

Theo yêu cầu của Ban Chỉ đạo 389 Bộ Tài chính, các đơn vị trực thuộc phải chủ động tổng hợp, đánh giá tình hình theo 3 nhóm vấn đề đã được Ban Chỉ đạo 389 quốc gia nêu rõ, đồng thời kịp thời báo cáo những vướng mắc mới phát sinh về Cục Hải quan, đơn vị thường trực để tổng hợp, trình Trưởng Ban Chỉ đạo. Đây được coi là bước rà soát quan trọng, giúp hệ thống quản lý nhà nước có cái nhìn toàn diện, kịp thời tháo gỡ những điểm nghẽn trong quá trình đấu tranh phòng, chống vi phạm.

Qua rà soát, nhiều bộ, ngành và địa phương đã phản ánh những khó khăn trong việc áp dụng hệ thống văn bản quy phạm pháp luật hiện hành. Hệ thống văn bản được đánh giá là còn chồng chéo, thiếu thống nhất, nhiều quy định mang tính định tính nhưng chưa có hướng dẫn, giải thích rõ ràng từ cơ quan có thẩm quyền, dẫn tới khó khăn trong việc áp dụng thống nhất.

Một trong những bất cập đáng chú ý là chế tài xử lý chưa đủ sức răn đe, một số hành vi vi phạm mới phát sinh chưa được cập nhật kịp thời vào quy định pháp luật. Việc xác định giá trị tang vật đối với hàng cấm cũng còn nhiều vướng mắc, khiến quá trình xử lý kéo dài, gây tốn kém và ảnh hưởng đến hiệu quả công tác. Cùng với đó, khoảng trống pháp lý trong thương mại điện tử, xuất xứ hàng hóa lưu thông trong nước, hay quản lý một số mặt hàng mới nổi cũng khiến lực lượng chức năng gặp khó khi xử lý vi phạm.

Ngoài vấn đề thể chế, công tác phối hợp giữa các lực lượng chức năng vẫn chưa đồng đều. Dù nhìn chung quan hệ phối hợp được đánh giá là tốt, nhưng tại một số địa phương và lĩnh vực vẫn tồn tại tình trạng “cát cứ”, thiếu chia sẻ thông tin thường xuyên và chưa tận dụng tốt dữ liệu liên ngành. Điều này dẫn tới việc nhiều vụ việc chưa được xử lý triệt để, làm giảm hiệu quả chung của công tác chống buôn lậu và gian lận thương mại.

Từ kết quả tổng hợp, Ban Chỉ đạo 389 quốc gia đã phân loại những khó khăn đã được xử lý, những vấn đề còn tồn đọng và những vướng mắc mới phát sinh. Trên cơ sở đó, Ban Chỉ đạo đề nghị các bộ, ngành, địa phương và lực lượng chức năng tiếp tục phối hợp chặt chẽ, tập trung tháo gỡ vướng mắc theo đúng thẩm quyền, đồng thời kiến nghị sửa đổi, bổ sung các quy định chưa phù hợp. Mục tiêu là nâng cao hiệu quả, siết chặt kỷ cương pháp luật và tăng tính răn đe đối với các hành vi vi phạm.

Trong bối cảnh buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả ngày càng có diễn biến phức tạp, nhất là với sự phát triển nhanh của thương mại điện tử và các phương thức giao dịch xuyên biên giới, việc rà soát, khắc phục những vướng mắc cả về thể chế lẫn phối hợp thực thi được xem là yêu cầu cấp thiết. Đây cũng là cơ sở để hoàn thiện khung pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi cho các lực lượng chức năng trong quá trình thực thi nhiệm vụ, đồng thời góp phần bảo vệ thị trường trong nước, quyền lợi của doanh nghiệp và người tiêu dùng.

An Dương (T/h)