ISO ban hành tiêu chuẩn ISO 22372:2025, tăng cường khả năng phục hồi cơ sở hạ tầng

Sự ra đời của ISO 22372:2025 đánh dấu bước tiến quan trọng trong lĩnh vực quản trị rủi ro và phát triển hạ tầng. Với tên gọi đầy đủ An ninh và khả năng phục hồi - Khả năng phục hồi của cộng đồng - Hướng dẫn về khả năng phục hồi của cơ sở hạ tầng (Security and resilience - Community resilience - Guidelines for infrastructure resilience), tiêu chuẩn này được xây dựng nhằm cung cấp khuôn khổ thống nhất giúp các tổ chức đánh giá mức độ chống chịu, lập kế hoạch phục hồi và tích hợp tư duy bền vững trong toàn bộ vòng đời công trình.

Đây là lần đầu tiên ISO ban hành tiêu chuẩn chuyên sâu dành riêng cho khả năng phục hồi cơ sở hạ tầng, phản ánh nhu cầu cấp thiết của thế giới trước các hiểm họa thiên tai và sự gián đoạn ngày càng khó lường.

Theo công bố chính thức của ISO, tiêu chuẩn được biên soạn bởi Ủy ban kỹ thuật ISO/TC 292, tập trung vào việc chuẩn hóa các khái niệm, phương pháp và nguyên tắc giúp đánh giá rủi ro, dự báo tác động và thiết kế giải pháp bảo vệ hạ tầng. Tiêu chuẩn phù hợp với mọi quy mô tổ chức từ cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp hạ tầng, đơn vị tư vấn kỹ thuật, đến cộng đồng cư dân và các tổ chức vận hành dịch vụ thiết yếu.

ISO 22372:2025 trở thành công cụ quan trọng giúp định hình hướng đi dài hạn cho các chiến lược hạ tầng quốc gia.

Điểm nổi bật của ISO 22372:2025 là cách tiếp cận toàn diện, coi hạ tầng không chỉ là những công trình vật lý mà là một hệ sinh thái liên kết phức tạp giữa nhiều dịch vụ và cộng đồng sử dụng. Tiêu chuẩn giúp các đơn vị quản lý xác định một cách hệ thống các rủi ro có thể xảy ra, từ thiên tai, biến đổi khí hậu, gián đoạn chuỗi cung ứng đến sự cố công nghệ. Trên cơ sở đó, tiêu chuẩn khuyến nghị các biện pháp tăng cường khả năng phục hồi ngay từ giai đoạn lập kế hoạch đầu tư, thiết kế, triển khai xây dựng cho đến vận hành và bảo trì.

Một trong những yêu cầu trọng tâm của tiêu chuẩn là tích hợp tư duy “phòng ngừa – thích ứng – phục hồi” vào mọi quyết định liên quan đến hạ tầng. Thay vì chỉ tập trung vào chi phí xây dựng ban đầu, ISO 22372:2025 hướng các tổ chức nhìn vào chi phí toàn vòng đời công trình, gồm chi phí bảo trì, nâng cấp, khắc phục sự cố và khôi phục sau thiên tai. Cách tiếp cận này không chỉ giúp các dự án hạ tầng giảm thiểu tổn thất khi sự cố xảy ra mà còn tối ưu hóa nguồn lực đầu tư, nâng cao hiệu quả kinh tế dài hạn.

Đáng chú ý, tiêu chuẩn cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của sự phối hợp liên ngành giữa các cơ quan quản lý, doanh nghiệp, đơn vị vận hành và cộng đồng. Hạ tầng có khả năng phục hồi chỉ có thể được đảm bảo khi mọi bên cùng chia sẻ thông tin, thống nhất quy trình phản ứng và cùng tham gia vào nỗ lực bảo vệ.

ISO 22372:2025 ra đời trong bối cảnh thế giới đối mặt với thiệt hại khổng lồ từ các hiện tượng thời tiết cực đoan và sự suy giảm của các hệ thống hạ tầng trọng yếu. Nhiều quốc gia phải dành nguồn lực lớn cho khắc phục hậu quả bão lũ, hạn hán, sạt lở hay sự cố đứt gãy mạng lưới vận tải, năng lượng, viễn thông. Sự thiếu thống nhất trong cách đánh giá rủi ro và thực thi giải pháp khiến việc ứng phó trở nên lãng phí và kém hiệu quả.

Đối với Việt Nam, nơi hạ tầng thường xuyên bị ảnh hưởng bởi bão, lũ, xâm nhập mặn hay sạt lở, việc tiếp cận và áp dụng ISO 22372:2025 có thể mang lại nhiều giá trị thiết thực. Các công trình giao thông, thủy lợi, năng lượng hay hạ tầng số đều đang đối mặt với rủi ro gia tăng do biến đổi khí hậu. Vì vậy, tiêu chuẩn mới giống như giải pháp hữu hiệu giúp các cơ quan nhà nước, chủ đầu tư và doanh nghiệp đánh giá lại mức độ an toàn, ưu tiên đầu tư đúng trọng tâm và xây dựng hạ tầng phù hợp với điều kiện tự nhiên đặc thù của từng vùng.

Trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động, ISO 22372:2025 trở thành công cụ quan trọng giúp định hình hướng đi dài hạn cho các chiến lược hạ tầng quốc gia. Dù là nước phát triển hay đang phát triển, việc tiếp cận tiêu chuẩn này sẽ giúp nâng cao khả năng chống chịu, bảo vệ cộng đồng và thúc đẩy phát triển bền vững.

Bảo Linh (theo ISO)