Khi con đến tuổi dậy thì

Mẹ là "cô giáo" của con gái trong vấn đề  khám phá cơ thể

Bối rối…

Tuổi dậy thì là một giai đoạn hết sức đặc biệt và phức tạp với các cô bé và cậu bé. T.N, học sinh lớp 5 một trường tiểu học ở Hà Nội đã vô cùng hốt hoảng khi lần đầu tiên có kinh. Cô khóc suốt 2 ngày trời vì nghĩ rằng mình đang bị một bệnh nguy hiểm gì đó và sắp chết đến nơi.

H.H, một học sinh lớp 5 khác thì vô cùng xấu hổ mỗi khi cô giáo gọi phát biểu. Lý do là cô quá phổng phao so với các bạn nữ cùng lớp. Mỗi khi phải đứng lên trước lớp, cô thường gù cái lưng xuống và so hai vai lại để “núi đôi” không nhô lên khỏi lớp áo. Từ một cô bé hồn nhiên, vô tư, cô trở nên ít nói và thu mình lại.

Có thể nói, những biến đổi về thể chất của tuổi dậy thì ảnh hưởng vô cùng lớn tới tâm lý của trẻ mới lớn. Đây là giai đoạn đánh dấu sự trưởng thành của một đứa trẻ, nhưng suy nghĩ của chúng lại chưa lớn kịp với sự phát triển của cơ thể. Vì thế, trẻ thường có biểu hiện như: hốt hoảng, lo sợ, thu mình lại… do chưa được chuẩn bị tâm lý để đón nhận những thay đổi đang diễn ra trong cơ thể mình.

Ngoài ra, trong giai đoạn dậy thì, sự thiếu hụt những kiến thức về giới tính cũng tạo điều kiện để trẻ dễ bị lạm dụng và xâm hại tình dục. Chính vì những lý do trên, theo các nhà tâm lý học, các bậc phụ huynh cần phải quan tâm đến trẻ nhiều hơn để có thể thấu hiểu và biết cách giao tiếp với con trong giai đoạn đặc biệt này.

Nói gì với con?

Theo Thạc sĩ tâm lý Nguyễn Hà Thành - Trung tham vấn và hỗ trợ tâm lý - Giáo dục phát triển cộng đồng (CPEC), khi con chuẩn bị bước vào tuổi dậy thì, các bậc phụ huynh cần trò chuyện với con những vấn đề liên quan đến tâm sinh lý lứa tuổi. Đây là một việc làm hết sức quan trọng.

Hãy chủ động gần gũi và chia sẻ với con những vấn đề liên quan đến giới tính khi chúng bắt đầu chớm tuổi dậy thì

Các bà mẹ có thể nói với con gái về mụn, về sự phát triển của ngực hay sự hình thành của lông mu, về chu kỳ, về cách vệ sinh thân thể và bộ phận sinh dục hàng ngày cũng như trong chu kỳ… Các ông bố có thể nói với con trai về vỡ giọng, về hiện tượng xuất tinh, về mộng tinh...

Điều này sẽ giúp cho đứa trẻ không ngỡ ngàng, hoảng hốt hay lo sợ quá mức với những thay đổi sẽ diễn ra trong cơ thể mình. Trẻ sẽ hiểu đó là một quá trình trưởng thành mà bất cứ ai cũng phải trải qua để trở thành một người lớn. Ngoài ra, khi được người lớn hướng dẫn, trẻ sẽ không phải mò mẫm trong biển thông tin mà bên cạnh những điều hữu ích là không ít độc hại.

Cha mẹ cũng cần giáo dục con ý thức tự bảo vệ mình vì ở độ tuổi này, trẻ (cả trai và gái) rất dễ trở thành nạn nhân của lạm dụng và xâm hại tình dục.

Nói thế nào?

Nói thế nào về những vấn đề luôn được cho là hết sức nhạy cảm này? Theo thạc sĩ Thành, các ông bố bà mẹ cần gần gũi, trò chuyện với con hàng ngày, tạo điều kiện để con trò chuyện, tâm sự như thể cha mẹ là người bạn lớn và đáng tin cậy. Hãy lồng ghép những vấn đề về giới tính vào những câu chuyện hàng ngày bằng những câu hỏi gợi mở để trẻ bộc lộ sự hiểu biết của mình về lĩnh vực này.

Đừng e ngại trả lời khi con cái hỏi những những vấn đề liên quan đến giới tính

Qua câu chuyện, cha mẹ sẽ biết trẻ biết những gì, chưa biết những gì và cha mẹ cần bổ sung thêm kiến thức nào. Câu chuyện về vấn đề này có thể khiến trẻ ngại ngùng do đó hãy tận dụng khoảng thời gian chỉ có mẹ và con gái hoặc bố và con trai.

Trong câu chuyện, cũng cần cho trẻ thấy rằng chúng cần tự hào về những thay đổi đến với mình, vì đó là những dấu hiệu của sự trưởng thành: từ những cậu bé, cô bé bắt đầu trở thành những chàng trai, cô gái.

Nếu không thể nói chuyện

Nếu cảm thấy không có khả năng nói chuyện với con về các vấn đề liên quan đến tâm sinh lý lứa tuổi, thạc sĩ Thành khuyên các bậc cha mẹ nên mua cho con các cuốn sách hoặc sưu tầm các bài báo nói về vấn đề này.

Phụ huynh cần chọn sách của các nhà xuất bản và các tác giả có uy tín; và tốt nhất là nên đọc trước. Đăng ký cho con tham gia vào các khóa học, các buổi nói chuyện về giới tính của các chuyên gia tâm lý cũng là cách để cha mẹ trang bị cho con những kiến thức về tuổi mới lớn.

Q.N