Khói bếp - độc tố có khả năng gây ung thư bà nội trợ tiếp xúc mỗi ngày

Khói bếp có thể sản sinh ra chất độc gây ung thư

Theo Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (một bộ phận của Tổ chức Y tế Thế giới WHO), cùng với thịt đỏ thì khói dầu (khói từ món ăn được chế biến với dầu) được xếp vào nhóm chất gây ung thư 2A - nhóm các hợp chất "có thể gây ung thư trên người". Nhiều nghiên cứu đã cho thấy khói dầu làm tăng nguy cơ gây ra bệnh ung thư phổi.

Bên cạnh đó, khói bếp củi, bếp than cũng vô cùng nguy hiểm. Theo WHO, lượng khói bốc lên từ bếp hoặc đám cháy trong nhà có liên quan đến khoảng 1,6 triệu ca tử vong mỗi năm ở các nước đang phát triển - nghĩa là cứ 20 giây lại có 1 người mất mạng vì chúng.

Trong khi đó, hiện nay, gần một nửa dân số thế giới vẫn còn sử dụng gỗ, than đá... để đun nấu. Khói bốc lên từ việc nấu những nhiên liệu này sẽ tạo ra một hỗn hợp độc hại gồm các hạt và hóa chất vượt qua khả năng phòng vệ của cơ thể, làm tăng gấp đôi nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp như viêm phế quản, viêm phổi và ung thư.

WHO cho rằng, từ một chiếc bếp củi có thể tạo ra lượng khí carbon monoxide và các khói độc hại khác trong căn nhà vượt quá từ 7-500 lần so với giới hạn cho phép. Theo đánh giá của ấn phẩm "Năng lượng Thế giới" ước tính rằng những căn bếp như thế này sẽ xả ra lượng khói lớn tương đương với việc tiêu thụ hai bao thuốc lá mỗi ngày.

Khói bếp làm tăng nguy cơ nhiễm lao

Trước đó, Vinod Mishra, thành viên chương trình nghiên cứu của East-West Center (EWC), Ấn Độ cho biết, khói bếp làm tăng nguy cơ nhiễm lao vì nó làm giảm sự đề kháng với nhiễm trùng ban đầu và thúc đẩy vi khuẩn lao tiềm tàng trong người “thức dậy” gây bệnh.

Cũng theo nghiên cứu của EWC ở Ấn Độ, quốc gia có một nửa số người trưởng thành nhiễm lao và 500.000 người tử vong hàng năm vì bệnh này, cho thấy người nào sử dụng nhiên liệu rắn để nấu nướng sẽ dễ mắc bệnh lao gấp 2,6 lần so với người sử dụng nhiên liệu sạch.

Người ta cũng ước tính một nửa số người lớn mắc bệnh lao ở Ấn Độ có liên quan đến khói bếp. Tại nước ta, vai trò của khói bếp trên bệnh lao chưa được biết nhiều, ngay cả những bác sĩ chuyên chữa bệnh này. Nhưng theo bác sĩ tại Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch, khói bếp là tác nhân gây ra bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính ở người không hút thuốc lá.

Cách hạn chế tiếp xúc khói bếp và ngừa ung thư

Đây là độc tố gây ung thư nhóm 2A mà WHO gọi là kẻ giết người trong nhà bếp: Nhiều bà nội trợ tiếp xúc mỗi ngày mà chưa biết cách bảo vệ mình đúng nhất. 

Cách hiệu quả nhất để tránh khói nấu nướng trong nhà bếp là mọi người phải bật máy hút mùi, không chỉ trước khi nấu ăn, mà tốt nhất là trong vòng 3 phút sau khi quá trình chế biến hoàn thành, như vậy sẽ giúp cho không khí ở trong bếp được lưu thông, giảm sự tích tụ khói và bảo vệ phổi. Nếu có thể, các bà nội trợ có thể đeo khẩu trang để ngăn chặn khói dầu.

Khu bếp nên xây dựng thoáng gió, trong quá trình nấu bạn cũng nên mở cửa sổ để cho không khí trong bếp được lưu thông và để khói bếp thoát ra ngoài.

Khi việc đun nấu hoàn thành có thể dùng một ít nước muối loãng xịt và làm sạch mũi họng để loại bỏ các chất bẩn hít phải. Nên ưu tiên các phương pháp ít sinh khói dầu như hấp, luộc... hơn nữa cách này cũng giúp cho thực phẩm giữ được nhiều chất dinh dưỡng hơn. Hạn chế nấu ăn bằng phương pháp nướng, chiên, xào...

An Dương (T/h)