Những rủi ro khi sử dụng trà giấm lên men-trà kombucha

Trà giấm lên men hay còn gọi là kombucha được đồn thổi về tác dụng như giải độc, tăng cường miễn dịch, giảm béo, ngăn ngừa tăng huyết áp, thiếu máu, bảo vệ chức năng gan… Nhưng khoa học có thừa nhận những tác dụng tuyệt vời của loại trà giấm được mệnh danh là “bất tử” này?

Kombucha là thức uống lên men được làm với trà xanh, đen hoặc bạch trà, đường, vi khuẩn và nấm men. Để làm kombucha, người ta cần một con giống ban đầu được gọi là “SCOBY” (symbiotic colony of bacteria and yeast - khuẩn lạc cộng sinh của vi khuẩn và nấm men), cho vào trà và đường rồi để lên men trong khoảng 1 tuần.

Theo nhiều người trà kombucha có mùi khác nhau như bia và rượu táo nhưng có người lại thấy mùi vị giống như rượu vang hay giấm. Loại trà này có xuất xứ từ Trung Quốc hàng ngàn năm trước đây và giờ được dùng nhiều ở Ấn Độ, Nhật Bản, Nga, Ba Lan, Đức, Indonesia… Hiện nay, ở Việt Nam cũng có nhiều người biết và sử dụng loại trà này với niềm tin vào tác dụng bị gán ghép của nó đối với sức khỏe.

Các nhà nghiên cứu từ Đại học Monterrey ở Mexico và Viện Công nghệ Quốc gia Rourkela ở Ấn Độ đã đánh giá lợi ích sức khỏe của kombucha, các hợp chất và chất chuyển hóa của trà giấm lên men kombucha.

Dựa trên dữ liệu thu thập được, trà giấm lên men kombucha có chứa vi khuẩn thuộc chi Acetobacter và Gluconobacter, trong khi các loại nấm men có chứa chi Saccharomyces. Họ cũng phát hiện trà giấm lên men chứa axít glucuronic và polyphenol. Tất cả các hợp chất, vi khuẩn và nấm men là tác nhân mang lại lợi ích sức khỏe cho trà giấm lên men.

Các nhà nghiên cứu nhận thấy tác dụng bảo vệ của trà giấm lên men kombucha chống lại sự phát triển của các bệnh tim mạch chủ yếu là do hàm lượng polyphenol trong nó giúp ngăn chặn quá trình ôxy hóa cholesterol xấu, kiểm soát chuyển hóa cholesterol và ức chế huyết áp cao bằng cách khuyến khích thư giãn cơ trơn. Dù được đồn thổi là có tác dụng rất tốt cho sức khỏe nhưng theo nhiều nghiên cứu thì hiệu quả không như mong muốn.

Chưa có nghiên cứu chính thức 

Giám đốc Trung tâm Ngăn ngừa và Giáo dục về bệnh béo phì thuộc Trường Cao đẳng Y khoa Villanova Rebecca Shenkman cho biết, có thể trong loại trà này chứa các loại vitamin B, probiotic và chất chống oxy hóa nhưng không có nghiên cứu y tế chính thức về lợi ích sức khỏe nên người dùng hãy chú ý. 

Bên cạnh đó, có thể uống kombucha vì thích mùi vị của nó chứ không nên dùng nếu muốn cải thiện chức năng gan hoặc tăng cường hệ thống miễn dịch.

Còn Viện y tế Quốc gia Mỹ thì cho rằng, chưa có những nghiên cứu trực tiếp về kombucha nhưng đã có nghiên cứu về chế phẩm sinh học được tìm thấy trong trà này như probiotics hỗ trợ tiêu hoá và có thể làm giảm hội chứng ruột kích thích. Tuy nhiên, lợi ích được chứng minh của kombucha mới chỉ dừng lại ở đây chứ không phải là những tác dụng tuyệt vời như đồn thổi.

Rủi ro về an toàn vệ sinh thực phẩm

Trong khi có rất ít bằng chứng cho thấy loại trà này tốt cho cơ thể thì người dùng còn phải đối mặt với những nguy cơ. Nguy cơ đầu tiên là vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm khi nơi sản xuất không đảm bảo điều kiện vô khuẩn và cách chế biến không đúng, uống quá nhiều có thể dẫn đến rối loạn tiêu hóa, nhiễm khuẩn và phản ứng dị ứng.

Nghi ngờ bị tổn thương ngan

Trường Y khoa Peninsula, Mỹ đã xem xét một cách tổng quan hệ thống các bằng chứng lâm sàng cho thấy kombucha có lợi cho sức khỏe hay không. Nhưng kết quả cho thấy không có nghiên cứu lâm sàng nào được tìm thấy liên quan đến tính hiệu quả của loại trà này. Trong khi đó, có một số trường hợp báo cáo nghi ngờ tổn thương gan, toan chuyển hóa và nhiễm khuẩn da, đặc biệt có một báo cáo tử vong càng làm tăng nghi ngờ về sự an toàn của kombucha.

Những người không nên dùng trà giấm

Theo Trung tâm Kiểm Soát và Phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC), người lớn khỏe mạnh nên hạn chế tiêu thụ kombucha, chỉ khoảng 120ml/1ngày để tránh những rủi ro tiềm ẩn. Những người có bệnh lý mạn tính hay đang điều trị bệnh như xạ trị hoặc hóa trị cũng như phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi uống kombucha.

An Dương (T/h)