Kinh tế số – động lực mới nâng cao năng suất lao động Việt Nam

Khi những động lực truyền thống dần suy giảm hiệu quả, kinh tế số đang nổi lên như một hướng đi mới, mang lại cơ hội thúc đẩy năng suất và nâng cao năng lực cạnh tranh trong giai đoạn tới.

Công nghiệp chế tạo và sự lan tỏa công nghệ số góp phần tăng năng suất lao động.

Trong lĩnh vực công nghiệp chế tạo, sự phát triển của kinh tế số đang tạo nên diện mạo mới. Các công nghệ số không chỉ giúp tăng cường tính kết nối và tích hợp trong sản xuất, mà còn hình thành chuỗi giá trị công nghiệp ở cấp độ toàn cầu. Nhờ đó, doanh nghiệp Việt Nam có cơ hội tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng quốc tế, tiếp cận công nghệ tiên tiến, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.

Sự hội nhập này đồng thời đặt ra yêu cầu doanh nghiệp phải đổi mới mạnh mẽ về quy trình quản trị, ứng dụng tự động hóa, trí tuệ nhân tạo và phân tích dữ liệu để tối ưu hóa chi phí, rút ngắn thời gian sản xuất, từ đó gia tăng lợi thế cạnh tranh trên thị trường.

Nông nghiệp vốn là ngành trụ cột của nền kinh tế, không chỉ đóng góp vào tăng trưởng mà còn bảo đảm an ninh lương thực và an sinh xã hội. Sự thâm nhập ngày càng sâu rộng của công nghệ số vào lĩnh vực này đã mở ra nhiều mô hình sản xuất hiện đại. Từ nông nghiệp công nghệ cao tại Đà Lạt, các mô hình tích hợp tại Thành phố Hồ Chí Minh, cho đến khu nhân giống cây, trồng rau quả và thủy sản ở Hà Nội, công nghệ số đã chứng minh tính hiệu quả trong nâng cao năng suất, giảm chi phí và cải thiện chất lượng sản phẩm.

Sự phát triển này không chỉ mang lại lợi ích cho nông dân mà còn giúp gia tăng giá trị xuất khẩu nông sản, đưa sản phẩm Việt Nam vươn xa hơn trên thị trường quốc tế. Đây cũng là minh chứng rõ nét cho khả năng kết hợp giữa đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững.

Việt Nam đã tham gia và hoàn tất nhiều hiệp định thương mại tự do song phương và đa phương. Đây chính là đòn bẩy để nền kinh tế hội nhập sâu rộng với các thị trường lớn trên thế giới. Thông qua các hiệp định này, doanh nghiệp Việt Nam có thêm cơ hội tiếp cận vốn, mô hình quản lý tiên tiến và phương thức sản xuất hiện đại, từ đó nâng cao hiệu quả kinh doanh cũng như năng suất lao động.

Lợi thế về vị trí địa kinh tế, địa chính trị cùng nguồn tài nguyên và lực lượng lao động trẻ cũng giúp Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư nước ngoài. Nhờ đó, kinh tế số không chỉ phát triển nhanh hơn mà còn gắn chặt với xu thế toàn cầu, tạo điều kiện thuận lợi để Việt Nam bứt phá.

Với đặc điểm là nền kinh tế thuộc nhóm thu nhập trung bình thấp, Việt Nam vẫn còn nhiều dư địa để tăng trưởng. Tham gia thị trường lao động khu vực và quốc tế giúp người lao động Việt Nam có cơ hội tiếp nhận kỹ thuật tiên tiến, học hỏi công nghệ mới và dần nâng cao trình độ quản lý, sản xuất. Quá trình này góp phần nâng cao năng suất cá nhân, đồng thời cải thiện năng lực cạnh tranh tổng thể của nền kinh tế.

Nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đóng vai trò quan trọng trong quá trình hiện đại hóa nền kinh tế Việt Nam. FDI không chỉ góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, mà còn hỗ trợ nâng cao năng lực sản xuất các sản phẩm có hàm lượng chất xám cao. Trong lĩnh vực nông nghiệp, FDI giúp đa dạng hóa sản phẩm, gia tăng giá trị nông sản xuất khẩu.

Đặc biệt, FDI còn tạo cơ hội việc làm, giúp người lao động nhanh chóng hoàn thiện kỹ năng, tác phong công nghiệp và nâng cao trình độ chuyên môn. Thông qua các chương trình đào tạo nội bộ cũng như liên kết với cơ sở giáo dục, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đã góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của Việt Nam. Đồng thời, quá trình chuyển giao công nghệ từ các tập đoàn lớn cũng là kênh quan trọng để Việt Nam tiếp cận tiến bộ khoa học, rút ngắn khoảng cách với các quốc gia phát triển.

Dù còn nhiều thách thức, từ hạn chế về năng suất lao động đến việc thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao, song những cơ hội mà kinh tế số và dòng vốn đầu tư mang lại là rất lớn. Điều quan trọng là Việt Nam cần tận dụng hiệu quả những lợi thế này, đồng thời khắc phục điểm yếu về công nghệ, quản lý và kỹ năng nghề.

Kinh tế số không chỉ là công cụ hỗ trợ sản xuất, mà còn là động lực mới giúp Việt Nam bứt phá trong giai đoạn phát triển tiếp theo. Đổi mới sáng tạo, hội nhập quốc tế và đầu tư bền vững sẽ là ba trụ cột quan trọng, đưa năng suất lao động Việt Nam tiến gần hơn với các quốc gia phát triển trong khu vực, hướng tới mục tiêu tăng trưởng bền vững và thoát khỏi “bẫy thu nhập trung bình”.

Phương  Nam