Mạng xã hội có thể làm thay đổi chức năng não của thanh thiếu niên

Các nhà khoa học tại Đại học Bắc Carolina (Mỹ) đã quét não của 169 học sinh trong độ tuổi từ 12 đến 15 - giai đoạn trí não phát triển nhanh chóng. Họ phát hiện ra rằng trẻ thường xuyên sử dụng mạng xã hội vào khoảng 12 tuổi có quỹ đạo phát triển khác biệt, sự nhạy cảm với xã hội tăng dần theo thời gian.

Các tình nguyện viên được chia thành ba nhóm theo tần suất dùng tài khoản Facebook, Instagram và Snapchat: nhóm dùng 15 lần trở lên mỗi ngày, nhóm dùng từ một đến 14 lần và nhóm dùng dưới một lần mỗi ngày.

Tình nguyện viên được quét não ba lần, trong khoảng một năm. Sau đó, các em được chơi một trò chơi trên máy tính, có phần thưởng hoặc hình phạt. Các chuyên gia nhận ra rằng nhóm thường xuyên kiểm tra mạng xã hội có vùng não trước hoạt động mạnh, phản ứng nhiều với trải nghiệm thắng thua.

Nghiên cứu kết luận "những thanh thiếu niên dùng mạng xã hội thường xuyên trong giai đoạn trưởng thành thường quá nhạy cảm với phản hồi, thái độ nhận lại từ bạn bè", Eva H. Telzer, Phó giáo sư tâm lý học và khoa học thần kinh tại Đại học Bắc Carolina, Chapel Hill, đồng tác giả nghiên cứu, cho biết.

Trong 10 năm qua, mạng xã hội ảnh hưởng nhiều đến trải nghiệm, hành vi của người từ 12 đến 18 tuổi. 97% thanh thiếu niên Mỹ lên mạng hàng ngày, 46% báo cáo họ online "gần như liên tục", theo Trung tâm Nghiên cứu Pew (Mỹ).

Các chuyên gia trước đó cũng ghi nhận hàng loạt ảnh hưởng của mạng xã hội đối với sức khỏe của trẻ em. Nhiều công trình cho thấy mạng xã hội có liên quan đến chứng trầm cảm, lo âu, song nghiên cứu khác không thấy quá nhiều mối liên hệ.

Nghiên cứu năm 2018 về thanh thiếu niên thuộc cộng đồng LGBT cho thấy các nền tảng trực tuyến giúp họ tìm hiểu thông tin và những sự giúp đỡ cần thiết, song cũng khiến họ tiếp xúc với ngôn từ kích động, thù địch.

Liên quan tới vấn đề này, PGS.TS Đinh Hồng Hải, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐH Quốc gia Hà Nội, việc cấm trẻ dùng mạng xã hội là điều không thể và cũng không đúng, nhất là khi chúng ta đang sống trong một xã hội số ngày càng phát triển như hiện nay. Tuy nhiên, "điều mà chúng ta cần lưu ý ở đây chính là mặt trái của nó: mỗi ngày, một người tốn hàng tiếng đồng hồ, thậm chí nhiều hơn cho mạng xã hội.

Tại nhiều nơi trên thế giới, nhiều thanh thiếu niên đột nhiên bị chẩn đoán mắc các chứng rối loạn tâm lý và hành vi. Các chuyên gia nghi ngờ nguyên nhân là do ảnh hưởng từ mạng xã hội và thói quen dành quá nhiều thời gian cho các nền tảng này của giới trẻ.

Nghiên cứu nội bộ của chính Facebook, được trích dẫn trong hồ sơ bà Haugen gửi lên Ủy ban Giao dịch và Chứng khoán cho thấy “13,5% cô gái tuổi teen trên Instagram nói rằng nền tảng này khiến suy nghĩ về “Tự tử và tự gây thương tích” trở nên tồi tệ hơn” và 17% nói rằng nền tảng làm gia tăng các vấn đề ăn uống, chẳng hạn như chứng bỏ ăn.

Do đó trẻ em khi sử dụng mạng xã hội cần có sự giám sát của người lớn và thời gian sử dụng hợp lý. Thay vì cấm đoán, các bậc phụ huynh nên tìm hiểu và hướng dẫn trẻ các nguyên tắc sử dụng sao cho đúng cách, hiệu quả, từ đó giúp trẻ có đủ tự tin, bản lĩnh để đối mặt với ngay cả những mặt trái, mặt tiêu cực của mạng xã hội.

An Dương (T/h)