Nâng cao vai trò đo lường thông qua xây dựng, thực hiện Chương trình đảm bảo đo lường tại các tỉnh, TP trực thuộc TƯ

Hội nghị tập huấn về chương trình đảm bảo đo lường.

Trong năm 2023-2024, Trung tâm Đào tạo Nghiệp vụ Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng (QTC) thuộc Ủy ban TCĐLCL Quốc gia được Bộ Khoa học và Công nghệ giao thực hiện nhiệm vụ "Nghiên cứu xây dựng mô hình điểm về đảm bảo đo lường nhằm tăng cường, đổi mới hoạt động đo lường hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập của các tỉnh thành phố trực thuộc Trung ương" tại Hà Nội, Bắc Giang, Vĩnh Phúc, Thừa Thiên Huế, TP.Hồ Chí Minh.

Mục tiêu nhằm nâng cao nhận thức về vai trò của hoạt động đo lường và đổi mới hoạt động đo lường tại doanh nghiệp, triển khai mô hình điểm về xây dựng và phê duyệt chương trình đảm bảo đo lường, tuyên truyền, phổ biến kết quả áp dụng Chương trình đảm bảo đo lường của doanh nghiệp tới các doanh nghiệp trên địa bàn các tỉnh/thành phố tham gia chương trình để khuyến khích, nhân rộng triển khai chương trình đảm bảo đo lường.

Trung tâm Đào tạo với sự hỗ trợ của Uỷ ban Tiêu chuẩn Đo lường chất lượng Quốc gia, Ban Đo lường đã phối hợp với Sở Khoa học và Công nghệ các địa phương tổ chức thành công 05 khoá tập huấn, với sự tham gia của hơn 50 đại biểu/khoá, bao gồm nhân sự trực tiếp tham gia công tác quản lý đo lường của các doanh nghiệp, tổ chức sản xuất kinh doanh; cung cấp dịch vụ về đo lường, thử nghiệm; cung cấp dịch vụ tư vấn, hỗ trợ doanh nghiệp và các cán bộ từ Sở Khoa học và Công nghệ và các cơ quan quản lý về đo lường các tỉnh/thành phố.

Tại các buổi tập huấn, đại biểu tham dự nhận thức được vai trò của hoạt động đo lường và hiện trạng hoạt động đo lường tại doanh nghiệp Việt Nam, các yêu cầu đổi mới hoạt động đo lường để nâng cao khả năng cạnh tranh và hội nhập quốc tế và được tiếp nhận một số kinh nghiệm về đổi mới hoạt động đo lường và đảm bảo đo lường trong nước và quốc tế.

Bên cạnh đó, người tham gia được tập huấn về các bước chuẩn bị, phân tích và đánh giá thực trạng đảm bảo đo lường, phương pháp xây dựng các mục tiêu của Chương trình đảm bảo đo lường; dự kiến hiệu quả xây dựng và áp dụng Chương trình đảm bảo đo lường tại doanh nghiệp.

Bên cạnh nâng cao nhận thức của doanh nghiệp về hoạt động đảm bảo đo lường, việc nhân rộng các mô hình áp dụng hiệu quả thực tế được cho là vô cùng quan trọng trong việc gây sức thuyết phục và lan tỏa chương trình đảm bảo đo lường tới các doanh nghiệp của cả nước. Do đó, nhóm chuyên gia thực hiện nhiệm vụ của Trung tâm Đào tạo đã hướng dẫn xây dựng và phê duyệt chương trình đảm bảo đo lường tại 15 mô hình doanh nghiệp điểm ở 05 tỉnh/thành phố được lựa chọn, trong đó có các hoạt động chính như sau:

Thứ nhất, đánh giá, phân tích thực trạng hoạt động đo lường tại doanh nghiệp thông qua xem xét các đối tượng/quá trình của hoạt động đảm bảo đo lường; thực trạng về định mức kinh tế - kỹ thuật; số lượng và năng lực nhân sự tham gia công tác đo lường; phương pháp đo; điều kiện đo; phương tiện đo, chuẩn đo lường; cơ sở vật chất kỹ thuật; hoạt động kiểm định, hiệu chuẩn, bảo dưỡng; chi phí; tổn thất, các hệ thống quản lý đã được công nhận/chứng nhận...

Thứ hai, dự kiến hiệu quả và nghiên cứu đề xuất mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp thực hiện Chương trình đảm bảo đo lường. Dựa trên các kết quả đánh giá và phân tích thực trạng, nhóm chuyên gia tư vấn các doanh nghiệp xây dựng các luận chứng kinh tế kỹ thuật và đề xuất mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp cần tăng cường, đổi mới hoạt động đo lường tại doanh nghiệp.

Thứ ba, xây dựng dự thảo thuyết minh và dự thảo chương trình đảm bảo đo lường tại doanh nghiệp từ các các luận chứng kinh tế kỹ thuật và mục tiêu, giải pháp tăng cường đổi mới hoạt động và dự kiến hiệu quả của chương trình đảm bảo đo lường.

Thứ tư, doanh nghiệp phê duyệt Chương trình và thực hiện đăng ký Chương trình đảm bảo đo lường đã được thẩm định bởi tổ chuyên gia thẩm định của Uỷ ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia tại cơ quan có thẩm quyền ở địa phương.

Qua quá trình tư vấn, chuyên gia nhận thấy một số vấn đề tồn tại có thể phát hiện được ở từng nhóm doanh nghiệp khác nhau, các vấn đề cơ bản nhất có thể kể đến là: Thiết bị đo lường đã cũ hoặc lỗi thời; Sử dụng phương tiện đo lường không phù hợp; thiết bị đo lường sử dụng quá tải; không hoặc ít kiểm tra thiết bị đo lường - thử nghiệm; Thiếu liên kết chuẩn đo lường hoặc liên kết chưa đầy đủ; Quy trình đo lường thử nghiệm, kiểm tra chưa đầy đủ nội dung, chưa được cập nhật;

Chưa kiểm soát chặt chẽ về đo lường, kiểm soát chất lượng vật tư nguyên liệu và thành phẩm; Thiếu quy định về tần suất lấy mẫu, phương pháp lấy mẫu sản phẩm và nguyên liệu để kiểm tra; Năng lực nhân sự thực hiện đo lường chưa đồng đều hoặc còn thiếu kinh nghiệm.

Từ những tồn tại nêu trên, các doanh nghiệp cùng chuyên gia tư vấn đã đưa ra một số giải pháp cơ bản để tăng cường hoạt động đảm bảo đo lường như: Rà soát chuẩn hoá các quy trình lấy mẫu, đo, thử nghiệm, kiểm tra vật tư, sản phẩm phương tiện đo; Rà soát, đánh giá sự phù hợp các phương tiện đo hiện đang sử dụng; loại bỏ phương tiện đo cũ, sai số; mua sắm bổ sung phương tiện đo mới; Kiểm định, hiệu chuẩn phương tiện đo;

Đảm bảo thiết bị đo được liên kết chuẩn đo lường và được kiểm tra thường xuyên; Đổi mới công nghệ đo lường và tăng cường mức độ tự động hóa; Đào tạo mới và đào tạo nâng cao năng lực nhân viên liên quan đến đo lường thử nghiệm; Ứng dụng chuyển đổi số trong quản lý hoạt động đo lường, thử nghiệm.

Cuối năm 2024, Trung tâm Đào tạo đã tổ chức 05 hội thảo tuyên truyền phổ biến về kết quả áp dụng Chương trình đảm bảo đo lường của doanh nghiệp tại từng địa phương. Hội thảo được tổ chức với sự tham gia của đại biểu đến từ doanh nghiệp và các sở, ban ngành có liên quan tới hoạt động đo lường. Các doanh nghiệp đã xây dựng mô hình điểm về chương trình đảm bảo đo lường báo cáo kết quả thực hiện, những khó khăn vướng mắc trong quá trình triển khai.

Hội thảo cũng nhận được nhiều câu hỏi của đại biểu liên quan đến chính sách hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện xây dựng chương trình đảm bảo đo lường, nhu cầu đào tạo, hướng dẫn để tổ chức triển khai và đăng ký chương trình đảm bảo đo lường với cơ quản quản lý ở địa phương. Các lãnh đạo Sở Khoa học và Công nghệ đã ghi nhận, đánh giá cao những kết quả đạt được của Dự án, đồng thời chỉ đạo các tổ chức, doanh nghiệp đẩy mạnh triển khai hoạt động đảm bảo đo lường trong doanh nghiệp, góp phần nâng cao năng suất và hiệu quả sản xuất, kinh doanh.

Thông qua sự thành công trong xây dựng chương trình đảm bảo đo lường tại 15 mô hình điểm thuộc các tỉnh Bắc Giang, Vĩnh Phúc, Thừa Thiên Huế, TP.Hà Nội và TP.Hồ Chí Minh, hiệu quả hoạt động đảm bảo đo lường đã được kiểm chứng và đang được thực hiện bởi các doanh nghiệp tham gia nhiệm vụ, đồng thời lan toả hiệu quả tích cực đến doanh nghiệp khác trên cả nước.

Đặng Thanh Tùng - Trung tâm Đào tạo Nghiệp vụ TCĐLCL