Hoạt chất của củ gừng có thể hỗ trợ kiểm soát đường huyết ở tiểu đường type 2

Từ lâu, gừng đã được các nền y học cổ truyền sử dụng để điều trị các rối loạn tiêu hóa và viêm nhiễm. Những hợp chất hoạt tính sinh học như gingerol và shogaol không chỉ tạo nên mùi vị đặc trưng mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Mới đây nhóm nghiên cứu từ Trường Y Burrell và Đại học Mercer (Mỹ) đã tiến hành tổng hợp và phân tích dữ liệu từ 5 nghiên cứu tổng hợp được thực hiện trong giai đoạn từ năm 2010 đến tháng 3/2025. Các nghiên cứu này tập trung vào ảnh hưởng của gừng đối với bệnh tiểu đường loại 2, đồng thời xem xét các tác động liên quan đến viêm, stress oxy hóa và tình trạng buồn nôn trong thai kỳ.

Kết quả phân tích cho thấy, gừng có khả năng làm giảm đáng kể lượng đường huyết lúc đói cũng như chỉ số đường huyết trung bình HbA1c ở bệnh nhân tiểu đường loại 2 – một dấu hiệu quan trọng cho thấy tiềm năng kiểm soát đường huyết lâu dài.

Các nhà khoa học xác định rằng gừng phát huy tác dụng hạ đường huyết thông qua nhiều cơ chế khác nhau. Trong đó, cơ chế chính là ức chế hoạt động của các enzyme tiêu hóa carbohydrate phức tạp, từ đó làm chậm quá trình hấp thu đường vào máu.

Sử dụng củ gừng đúng cách để nhận lại nhiều lợi ích. Ảnh minh họa

Đặc biệt, hoạt chất 6-gingerol trong gừng cho thấy hiệu quả đáng kể trong việc kích thích chuyển hóa glucose và bảo vệ tế bào β của tuyến tụy – nơi sản xuất insulin. Ngoài ra, chiết xuất gừng còn giúp tăng biểu hiện của các chất vận chuyển glucose, hỗ trợ hấp thu đường tại các mô cơ và mô mỡ.

Những kết quả này phù hợp với các nghiên cứu trước đó trên mô hình động vật, cho thấy việc bổ sung gừng có thể cải thiện khả năng dung nạp glucose và giúp kiểm soát đường huyết hiệu quả hơn.

Ngoài tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường, gừng cũng cho thấy khả năng chống viêm, chống oxy hóa mạnh mẽ và giúp làm giảm cảm giác buồn nôn ở phụ nữ mang thai – một triệu chứng phổ biến trong tam cá nguyệt đầu tiên.

Kết luận từ nhóm tác giả nhấn mạnh: “Đánh giá hệ thống này xác nhận rằng gừng là một liệu pháp tự nhiên an toàn và tiềm năng trong việc hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường loại 2, chống viêm, giảm stress oxy hóa và buồn nôn khi mang thai.”

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng lưu ý rằng gừng không thể thay thế thuốc điều trị. Việc sử dụng gừng như một biện pháp hỗ trợ cần có chỉ dẫn từ bác sĩ, đặc biệt với người có bệnh nền hoặc đang điều trị thuốc hạ đường huyết. 

Theo chuyên gia dinh dưỡng Rahaf Al Bochi, người phát ngôn của Viện Dinh dưỡng và Chế độ ăn kiêng Baltimore (Mỹ) cho biết, đối với bệnh đái tháo đường type 2 giá trị của gừng vẫn chưa rõ ràng do nghiên cứu còn hạn chế, nhưng kết quả thu được cho đến nay có thể cho thấy triển vọng để đưa loại thảo mộc này vào kế hoạch điều trị bệnh đái tháo đường. Việc bổ sung gừng có thể giúp giảm mức A1C và mức glucose huyết thanh lúc đói, ở những người mắc bệnh tiểu đường loại 2. A1C là xét nghiệm phổ biến để đo mức đường huyết trung bình trong khoảng thời gian từ hai đến ba tháng.

Các nghiên cứu khác dường như ủng hộ lợi ích có thể có của gừng trong chế độ ăn kiêng tiểu đường. Ví dụ, một nghiên cứu đăng trên Degruyter.com của Đức cho thấy, bột gừng giúp cải thiện khả năng kiểm soát đường huyết ở người lớn Iran, mắc bệnh tiểu đường loại 2, không dùng insulin sau ba tháng bổ sung, so với nhóm dùng giả dược. Nghiên cứu này ngắn, chỉ kéo dài ba tháng, nhưng là nghiên cứu mù đôi (là phương pháp mà cả người tham gia và người thực hiện đều không biết ai nhận thuốc thật, ai nhận giả dược, nhằm đảm bảo kết quả khách quan, tránh thiên vị), ngẫu nhiên và có đối chứng. Điều này cho thấy tác dụng nhân quả tiềm tàng giữa gừng và khả năng kiểm soát lượng đường trong máu. 

Nghiên cứu đăng trên PubMed Central (PMC) của Mỹ đã làm sáng tỏ cơ chế kiểm soát lượng đường trong máu tiềm năng của gừng. Sau khi phân tích các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm và lâm sàng, các tác giả kết luận rằng, gừng ức chế các enzyme ảnh hưởng đến cách chuyển hóa carbohydrate và độ nhạy insulin nói chung, do đó dẫn đến sự hấp thụ glucose nhiều hơn ở cơ. Các nhà nghiên cứu đã bổ sung trong bài đánh giá của họ rằng, gừng cũng có khả năng giúp giảm nguy cơ biến chứng tiểu đường, do có tác dụng hạ lipid.

Dù những phát hiện rất hứa hẹn, các chuyên gia khuyến nghị cần tiến hành thêm các nghiên cứu lâm sàng quy mô lớn hơn nhằm xác định liều lượng tối ưu, dạng dùng phù hợp (dạng tươi, bột, viên nang...) và nhóm bệnh nhân hưởng lợi rõ ràng nhất.

Việc sử dụng gừng đúng cách có thể góp phần vào chiến lược chăm sóc sức khỏe toàn diện, đặc biệt trong bối cảnh ngày càng nhiều người tìm đến các giải pháp tự nhiên và hỗ trợ từ dược liệu truyền thống. Lưu ý, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ sản phẩm có chứa gừng để hỗ trợ điều trị tiểu đường hoặc các vấn đề sức khỏe khác.

Vân Thảo (T/h)