Strychnin có trong hạt mã tiền gây nguy hiểm tính mạng?

Mới đây, ông Đ.Q.D (66 tuổi, trú tại Long Biên, Hà Nội) được chuyển viện cấp cứu tại Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) trong tình trạng ngộ độc strychnin có trong hạt mã tiền.

Theo đó, ông D. bị xương khớp và gout nên mua cao thuốc làm từ cây mã tiền về dùng. Ông lấy 1 thìa nhỏ pha với chén nước uống. 15 phút sau, toàn thân bệnh nhân bắt đầu co cứng, buồn nôn, toát mồ hôi và không cử động được. Người nhà phát hiện vội đưa ông D. đi cấp cứu.

Strychnin vốn là một loại alkaloid chiết xuất từ cây mã tiền. Trước đây, strychnin thường được sử dụng trong những thuốc để điều trị nhược cơ, rối loạn tiêu hóa, đái dầm, yếu cơ thắt. Hiện nay, strychnin thường dùng chủ yếu trong các loại thuốc diệt chuột và pha trong các chất cấm như heroin, cocain.

Thuốc Strychnin có thành phần chính Strychnin sulfat, là alcaloid của hạt mã tiền được ưu tiên tác dụng trên tuỷ sống theo cơ chế chọn lọc và đối kháng cạnh tranh với glycin trên receptor glycin ở tuỷ sống, giúp kích thích phản xạ tuỷ, tăng dẫn truyền thần kinh và dinh dưỡng, hoạt động cơ. Thuốc Strychnin gây kích thích tiêu hoá, tăng tiết dịch vị và nhu động ruột giúp ăn ngon dễ tiêu hơn. Ngoài ra, thuốc Strychnin làm tăng nhạy cảm của các cơ quan cảm giác do kích thích vào trung tâm nghe, nhìn, ngửi.

Theo bác sĩ Nguyễn Tiến Đạt, Trung tâm Chống độc, bệnh nhân D. ngộ độc strychnin có trong hạt mã tiền. Đây là độc tố thường được dùng trong nông nghiệp để diệt chuột, diệt thú có hại và trong y học cổ truyền với mục đích điều trị. Y học hiện đại không còn dùng strychnin làm thuốc chữa bệnh do độc tính nguy hiểm và tác dụng chữa bệnh rất hạn chế.

Nam bệnh nhân đang được bác sĩ theo dõi. (Ảnh: BVCC)

Sau 1 ngày cấp cứu, bệnh nhân vẫn còn co cứng các cơ, cổ ưỡn cong, tay co, chân duỗi cứng giống như người bị uốn ván kèm theo cơn co giật. Thậm chí chỉ cần có tiếng động mạnh, ánh sáng chói, bệnh nhân lại bị kích thích cơ và co giật.

Theo bác sĩ Đạt, các trường hợp nhiễm độc strychnin hay mã tiền thường do dùng bài thuốc dân gian, truyền tai nhau, uống nhầm rượu ngâm mã tiền để xoa bóp… Trường hợp nhiễm độc nặng, không được phát hiện, cấp cứu kịp thời sẽ gây giật cơ, cứng cơ, khó thở, suy hô hấp và dẫn đến tử vong.

Trong y học cổ truyền, sử dụng hạt mã tiền cần phải xử lý độc tố theo đúng quy trình để loại bỏ nguy cơ gây ngộ độc. Hạt mã tiền cũng được Bộ Y tế xếp vào danh mục những vị thuốc có độc tính cao, cần bảo quản riêng biệt, tuân thủ liều lượng sử dụng.

Những biện pháp hạn chế hấp thu chất độc:

Bệnh nhân cần phải được rửa dạ dày nếu như đến sớm trước 2 giờ uống; Sử dụng than hoạt: Sử dụng liều 1g/kg cân nặng. Nếu như bệnh nhân bị co cứng toàn thân và có nguy cơ bị sặc thì cần phải được đặt nội khí quản trước khi thực hiện việc rửa dạ dày.

Những biện pháp nhằm tăng cường đào thải chất độc:

Tiến hành lọc máu ngắt quãng, lọc hấp phụ và lọc máu liên tục; Sử dụng than hoạt đa liều; Dùng thuốc giải độc đặc hiệu.

Ngộ độc strychnin gây ra những ảnh hưởng nguy hiểm đến sức khỏe nếu không có hướng xử lý phù hợp. Chính vì vậy, ngay khi phát hiện ra triệu chứng ngộ độc, nạn nhân cần phải được cấp cứu kịp thời để không gây nguy hiểm đến tính mạng.

Các bác sĩ khuyến cáo, người dân nên cẩn thận với các loại thuốc y học cổ truyền trôi nổi, không rõ nguồn gốc, thành phần trên thị trường, lấy từ những cá nhân, người tự tuyên bố là thầy lang hoặc cơ sở chưa được cấp phép.

Thanh Hiền (t/h)