Nguy cơ tăng huyết áp, cản trở giấc ngủ nếu cho trẻ uống nước tăng lực, nước uống thể thao

Theo các bác sĩ tại Bệnh viện Vinmec, nước tăng lực, đồ uống thể thao thường được sản xuất với những lon nước nhiều màu sắc bắt mắt và có mặt ở khắp các cửa hàng tiện lợi trên thế giới. Chúng được quảng cáo là sự lựa chọn đồ uống thông minh khi người dùng cảm thấy mệt mỏi hoặc cần tăng cường sức khỏe. Tuy nhiên, các loại nước tăng lực thường chứa hàm lượng đường cao cũng như các chất kích thích, chẳng hạn như caffeine, được các cộng đồng y tế khuyến cáo không nên sử dụng cho trẻ nhỏ vì chúng có thể gây ra các vấn đề tiềm ẩn về sức khỏe.

Thực tế, nước tăng lực, nước uống thể thao ngày càng trở thành một tác nhân gây quá liều caffeine. Tình trạng sử dụng quá liều chất kích thích và những hóa chất trong nước tăng lực có thể gây lệ thuộc, mất ngủ, mất nước, tim đập nhanh hoặc tăng nhịp tim ở cả trẻ em và người lớn. Nhưng ở trẻ em, những triệu chứng này thậm chí còn có mức độ nghiêm trọng hơn. Tiêu thụ quá nhiều nước tăng lực còn dẫn đến các tình trạng nguy hiểm khác cho trẻ nhỏ, chẳng hạn như hưng cảm, co giật, đột quỵ và tử vong.

Hàm lượng cafein cao trong nước tăng lực được coi là không an toàn cho trẻ nhỏ và thanh thiếu niên. Theo các tuyên bố khoa học, trẻ em và thanh thiếu niên là những đối tượng có nguy cơ đặc biệt cao gặp phải các biến chứng do nước tăng lực vì kích thước cơ thể nhỏ hơn và có tần suất tiêu thụ thường xuyên hơn. Lượng tiêu thụ caffeine quá mức trong nước tăng lực có thể tác động xấu đến hệ tim mạch, thần kinh, tiêu hoá, thận, nội tiết cũng như các triệu chứng tâm thần khác ở trẻ.

Mặc dù những tác dụng phụ này có thể xảy ra ngay cả ở những trẻ khoẻ mạnh mà không có bất kỳ biến chứng sức khỏe nào đáng chú ý, tuy nhiên những triệu chứng của việc tiêu thụ quá nhiều chất kích thích trong nước tăng lực có thể tăng lên ở những trẻ mắc các bệnh như hen suyễn hoặc bệnh tim. Mặt khác, các chất phụ gia trong nước tăng lực cũng có thể tương tác tiêu cực với một số loại thuốc điều trị bệnh.

Trong một nghiên cứu được đăng trên tạp chí Nhi khoa Mỹ đã chỉ ra, hầu hết các loại đồ uống như nước tăng lực, nước thể thao không lành mạnh, chứa nhiều calo, đường, chất béo và caffeine, nhưng lại thường được quảng cáo mạnh mẽ đến những người trẻ tuổi.

Nước tăng lực, đồ uống thể thao cũng được bán cùng với các loại nước giải khát trong siêu thị hoặc cửa hàng tạp hóa. Hai loại nước này đôi khi có thể gây nhầm lẫn, nhưng có sự khác biệt quan trọng trong thành phần của chúng.

Đồ uống thể thao thường chứa đường và chất điện giải như kali và natri. Những loại nước này thường chỉ dành cho các vận động viên trưởng thành, giúp phục hồi chất điện giải, calo và carbohydrate nhằm duy trì hiệu suất và phục hồi cơ thể sau tập luyện tốt hơn. Tuy nhiên, lượng đường ở trong những loại nước này lại khá cao. Một chai nước thể thao 354ml có chứa tới 21g đường và một chai 960ml tương đương 56g đường. Nghiên cứu cho thấy, tiêu thụ quá nhiều đường ở trẻ góp phần gây tăng động, tăng cân, béo phì và sâu răng.

Nước tăng lực ngoài các chất guarana (còn được gọi là cacao Brazil), taurine, nhân sâm và vitamin B còn có thể chứa một lượng caffeine đáng kể. Một lon nước tăng lực dung tích 710ml có thể chứa 500mg caffeine, tương đương với 5 tách cà phê. Giống như cà phê, nước tăng lực có thể gây phụ thuộc. Những người trẻ thường uống nhiều hơn một cốc mỗi ngày, mang lại tới cảm giác tràn đầy năng lượng để vượt qua ngày dài. Nhưng một khi không uống sẽ cảm thấy mệt mỏi, hết năng lượng và chỉ có caffeine mới giúp họ trở lại bình thường. Tiêu thụ quá nhiều caffeine, kể cả ở người lớn, có thể góp phần gây ra huyết áp cao, tim đập nhanh, buồn nôn, giảm độ nhạy insulin, nôn mửa, co giật và trường hợp nghiêm trọng là tử vong.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo, nước tăng lực có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe cộng đồng và Học viện Nhi khoa Mỹ (AAP) cũng khuyến cáo không nên cho trẻ em uống loại nước này. Các quân nhân trong các doanh trại quân đội Mỹ cũng chỉ được phép tiêu thụ không quá 200mg mỗi 4 giờ và không quá 800mg trong một ngày.

Với những mối nguy tiềm ẩn của các loại nước tăng lực và đồ uống thể thao, các chuyên gia cũng khuyên cha mẹ nên trao đổi với trẻ về những tác hại của các loại đồ uống này và khuyến khích con uống nước lọc. Trẻ cần được uống đủ nước trước, trong và sau khi tập thể thao để tránh mất nước, chỉ khi tập luyện với cường độ cao như chạy marathon, tập tạ hoặc tập luyện hai ngày một lần vào mùa hè oi bức thì việc bổ sung vừa phải các loại nước khác có thể hữu ích.

Cha mẹ cũng nên làm gương cho con trong việc chọn các đồ uống tốt cho sức khỏe ngoài đồ uống tăng lực và thể thao. Đồ uống lành mạnh như nước dừa không đường có thể mang lại một số lợi ích tương tự như nước uống thể thao. Hay một số loại nước có màu sắc bắt mắt như nước ép trái cây, trà thảo mộc; nước uống có vị ngọt tự nhiên như nước ép cũng có thể là sự lựa chọn thay thế lành mạnh, giúp trẻ thích thú hơn thay vì các lon nước ngọt, nước tăng lực.

An Dương (T/h)