Nhập viện vì nhiễm sán lá gan do thói quen ăn rau sống thường xuyên

Thường xuyên ăn rau sống bị nhiễm sán lá gan phải nhập việ

Trong 3 tháng đầu năm, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM tiếp nhận 140 ca áp xe gan do sán lá gan. Con số này gấp 4 lần so với năm 2022. Giữa tháng 3, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM tiếp nhận 2 phụ nữ nhập viện trong tình trạng đau bụng thượng vị tăng dần, kèm sốt và buồn nôn. Đây là hai bệnh nhân đang mang thai ở tuần thứ 16 và tuần thứ 28.

Xét nghiệm công thức máu ghi nhận, bệnh nhân có tình trạng tăng bạch cầu ái toan, xét nghiệm huyết thanh chẩn đoán Fasciola spp. dương tính. Kết quả siêu âm cho thấy có ổ áp xe ở gan, kích thước 5×8cm ở thai phụ 16 tuần và 7×8,4cm ở thai phụ 28 tuần. Nhận định đây là những ca bệnh phức tạp, khó xử trí, các bác sĩ tiến hành hội chẩn toàn viện và liên viện với chuyên khoa ngoại, sản để tìm phương án tốt nhất.

Sau khi tư vấn cho người bệnh và thân nhân lợi ích và nguy cơ trong quá trình điều trị, các bác sĩ quyết định cho thai phụ sử dụng thuốc Triclabendazole. Đồng thời, theo dõi sát diễn biến lâm sàng, tình trạng thai. Sau 1 tuần nằm viện, bệnh nhân hết sốt, hết đau bụng và được xuất viện. Khai thác thông tin, bác sĩ ghi nhận một thai phụ sống ở tỉnh Khánh Hòa, một người sống ở TP.Thủ Đức (TP.HCM), thường ăn rau sống từ quê Bình Định gửi vào. Hai bệnh nhân có liên quan đến những khu vực có nhiều ca nhiễm sán lá gan lớn của cả nước.

Liên quan tới thói quen ăn rau sống, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cho rằng, rau sống đang tiềm ẩn nguy cơ lớn. Người trồng rau có tập quán dùng nước thải, nước phân tươi tưới rau. Còn người bán ở các chợ đầu mối thì dùng nước bẩn, nước cống phun để giữ rau tươi.

 Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TP.HCM tiếp nhận 140 ca áp xe gan do sán lá gan do thói quen ăn uống nhất là rau sống. Ảnh: VietNamnet

Trong khi đó, người sử dụng cũng không rửa rau sạch. Qua kiểm tra phát hiện ngay cả nhà hàng có uy tín cũng dùng một chậu nước rửa nhiều lần và nhiều loại rau. Trong khi đó, các loại rau sống như xà lách, húng chó, mùi... tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây bệnh đường ruột bởi khuẩn phẩy tả có thể sống trên rau sống 3 - 10 ngày, khuẩn E.coli sống được 1 tuần và thường kéo theo các vi khuẩn đường ruột khác, ký sinh trùng như trứng giun...

Do đó, người dân nên bỏ thói quen ăn rau sống. Vì dù rửa rau sống ngập trong nước, ngâm thuốc tím, sục ozon, ngâm nước muối hoặc xả rau dưới vòi nước chảy 15 phút... cũng không thể khống chế được 100% vi khuẩn mà chỉ hạn chế được phần nào. Đặc biệt,  không nên sử dụng những rau được tưới bằng phân tươi, phân lợn… Nếu không thể xác định được nguồn rau an toàn hay không, tốt nhất không nên ăn sống chúng.

Mối nguy hiểm khi nhiễm sán lá gan 

Tiến sĩ, bác sĩ Lê Mạnh Hùng, Phó giám đốc Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP.HCM cho hay, 3 tháng đầu năm, nơi này tiếp nhận và điều trị hơn 140 ca bệnh áp xe gan do sán lá gan, tăng hơn 4 lần so với cùng kỳ năm ngoái (32 ca). Trong đó, không ít ca có diễn tiến nặng, nhập viện trễ, nguy cơ áp xe lớn dọa vỡ khiến việc điều trị khó khăn, phức tạp.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) luôn xem Việt Nam là vùng dịch tễ của sán lá gan lớn. Hiện nay, các ca bệnh được ghi nhận ở 47/63 tỉnh thành, nhiều nhất là vùng duyên hải miền Trung như Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Bình Định…

Biểu hiện nhiễm sán lá gan lớn phản ánh hành trình của sán trong cơ thể người. Giai đoạn sán đi qua gan, kéo dài từ 2-4 tháng: Người bệnh thường biểu hiện đau bụng vùng hạ sườn phải lan về phía sau hoặc vùng thượng vị, có thể đau âm ỉ, đôi khi dữ dội. Sốt nhẹ, thoáng qua hoặc có thể sốt kéo dài, sốt cao. Mệt mỏi, biếng ăn, sụt cân. Cảm giác đầy bụng, khó tiêu, buồn nôn; nổi mề đay, sẩn da.

Một số trường hợp ấu trùng sán di chuyển lạc chỗ và gây tổn thương thành ruột, màng phổi, cơ thăn,… Xét nghiệm máu có thể phát hiện tăng bạch cầu ái toan. Siêu âm bụng có thể thấy các tổn thương ở gan.

Giai đoạn sán trưởng thành ở ống mật, kéo dài nhiều năm: Người bệnh thường sốt, ăn không ngon. Một số người bị biến chứng tắc nghẽn đường mật có triệu chứng vàng da, sốt, đau bụng từng cơn. Siêu âm bụng phát hiện khối mềm sáng gây tắc nghẽn đường mật ngoài gan.

Do đó, các chuyên gia khuyến cáo khi có dấu hiệu nghi ngờ, người bệnh cần đến cơ sở y tế để được thăm khám, thực hiện xét nghiệm máu, siêu âm bụng. Những người có thói quen ăn rau sống không rửa kỹ; sinh sống hoặc lui tới các tỉnh thành của vùng duyên hải miền Trung có nguy cơ mắc bệnh. Việc điều trị được cá thể hóa tùy vào tình trạng. Trường hợp đặc biệt như thai phụ; ổ áp xe lớn dọa vỡ,… bệnh nhân cần can thiệp phẫu thuật.

An Dương (T/h)