Nhiều nghiên cứu phát hiện mỗi cốc trà túi lọc chứa hàng tỷ hạt vi nhựa nguy hại sức khỏe

Hạt vi nhựa – những mảnh nhựa siêu nhỏ có kích thước từ 1 nanomet đến 5 mm – là sản phẩm của quá trình phân hủy các vật dụng nhựa như chai nước, túi nilon, hộp nhựa dùng một lần… thải ra môi trường. Mặc dù không thể nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng vi nhựa đang hiện diện ở khắp nơi, len lỏi vào thực phẩm, nước uống và thậm chí cả trong máu người.

Một nghiên cứu công bố vào tháng 3/2024 đã khiến giới khoa học không khỏi lo ngại khi phát hiện rằng những người có vi nhựa trong động mạch cảnh có nguy cơ đau tim, đột quỵ hoặc tử vong cao gấp đôi trong vòng ba năm so với những người không phát hiện hạt nhựa này. Đây là bằng chứng rõ ràng cho thấy vi nhựa không chỉ đơn thuần là vấn đề môi trường mà còn là một mối nguy tiềm ẩn cho sức khỏe cộng đồng.

Các chuyên gia cho biết, khi xâm nhập vào cơ thể, vi nhựa có thể gây gián đoạn quá trình sinh học và mang theo nhiều hóa chất độc hại như bisphenol, phthalate, chất chống cháy, PFAS và kim loại nặng. Những chất này có khả năng lan truyền qua máu và tích tụ tại các cơ quan như gan, thận, não…, dẫn đến các vấn đề về hô hấp, dị ứng, tổn thương thần kinh, rối loạn nội tiết và thậm chí là sự phát triển của tế bào ung thư.

Trà túi lọc tiềm ẩn nhiều hạt vi nhựa gây ảnh hưởng tới sức khỏe con người. Ảnh minh họa

Một trong những nguồn vi nhựa đáng lo ngại đến từ loại đồ uống quen thuộc với hàng triệu người – trà túi lọc. Theo một nghiên cứu năm 2019 của Đại học McGill (Canada), khi ngâm một túi trà trong nước nóng ở 95°C, có thể giải phóng tới 11,6 tỷ hạt vi nhựa và 3,1 tỷ hạt nano nhựa vào trong nước. Đây là con số vượt xa lượng vi nhựa có trong một lít nước đóng chai thông thường.

Lý do là bởi nhiều loại túi trà hiện nay được làm từ các loại nhựa như nylon hoặc polyethylene terephthalate (PET). Khi tiếp xúc với nhiệt độ cao, các chất liệu này phân rã và giải phóng hàng tỷ hạt nhựa siêu nhỏ vào nước. Việc thêm đường vào trà cũng có thể làm tăng lượng vi nhựa, bởi một nghiên cứu năm 2022 cho thấy một số nhãn hiệu đường tại Mỹ cũng chứa vi nhựa trong thành phần.

Các nhà nghiên cứu tại Đại học Nevada (Mỹ) đã tiến hành thử nghiệm trên các loại túi trà làm từ polypropylene, nylon và cellulose. Kết quả cho thấy cả ba loại đều giải phóng vi nhựa, trong đó túi polypropylene – một loại nhựa phổ biến – là loại thải ra nhiều hạt nhựa nhất.

Không dừng lại ở đó, tháng 12/2024, một nhóm nghiên cứu thuộc Đại học Barcelona (Tây Ban Nha) đã công bố kết quả cho thấy khi ngâm 300 túi trà trong nước nóng ở khoảng 95°C và khuấy đều, lượng hạt nhựa nano được giải phóng dao động từ 8,18 triệu đến 1,2 tỷ hạt trên mỗi mililit nước. Điều đáng lo ngại hơn là những hạt nhựa này có kích thước cực nhỏ và hoàn toàn có thể bị hấp thụ bởi các tế bào ruột người.

Chuyên gia môi trường Aidan Charron bày tỏ quan ngại sâu sắc khi trà là thức uống phổ biến thứ hai thế giới, chỉ sau nước lọc. Ông cho rằng con người đang tiêu thụ vi nhựa hàng ngày qua thực phẩm và đồ uống, phần lớn đến từ bao bì nhựa, chai nhựa dùng một lần và túi trà. “Chúng ta không biết chính xác các loại nhựa này sẽ ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe, bởi các nghiên cứu hiện nay còn khá mới mẻ. Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng danh sách các vấn đề sức khỏe liên quan đến vi nhựa đang ngày một dài thêm – từ ung thư, đau tim, đột quỵ đến các bệnh thần kinh như Alzheimer hay sa sút trí tuệ,” ông nói.

Dù rất khó để loại bỏ hoàn toàn vi nhựa trong trà, tiến sĩ Alba García-Rodríguez từ Đại học Barcelona cho biết người tiêu dùng vẫn có thể hạn chế nguy cơ bằng cách thay đổi thói quen sử dụng. Một trong những cách đơn giản và hiệu quả là pha trà từ lá rời thay vì sử dụng trà túi lọc. Ngoài ra, người dùng nên chọn các loại trà có thương hiệu uy tín, rõ nguồn gốc và ưu tiên pha bằng ấm có lưới lọc để giảm thiểu tiếp xúc với vật liệu nhựa.

Thông tin thêm về trà túi lọc, bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, Trưởng bộ phận điều trị oxy cao áp của Trung tâm Nhiệt đới Việt – Nga cho hay, túi lọc trà thường được làm từ chất liệu nylon thực phẩm hoặc dùng polyethylene terephthalate (PET) dệt thành túi vải. Các túi lọc này khi ngâm trong nước gần sôi có thể giải phóng ra các hạt vi nhựa.

Đồng quan điểm với bác sĩ Huy Hoàng, PGS.TS.BS Đỗ Văn Dũng, Nguyên trưởng khoa Y tế Công Cộng, Nguyên phó hiệu trưởng trường Đại học Y Dược thành phố Hồ Chí Minh cho hay, có nhiều loại túi lọc trà, chẳng hạn như túi trà bằng nhựa (các túi trà có hình tháp làm bằng nhựa polyethylene terephthalate – PET) hay túi trà bằng giấy. Túi lọc trà làm bằng nhựa sẽ tạo ra các vi nhựa do các hạt nhựa bị bong tróc ra trong quá trình ngâm trà trong nước nóng. Túi trà bằng giấy dù được làm chủ yếu bằng giấy nhưng cũng sử dụng nhựa như polypropylene hay polyethylene để dán dính mép túi trà và cũng làm gia tăng nguy cơ phơi nhiễm vi nhựa.

Việc uống một tách trà mỗi ngày tưởng như đơn giản nhưng có thể tiềm ẩn những rủi ro sức khỏe nghiêm trọng nếu không được lựa chọn kỹ lưỡng. Trong bối cảnh vi nhựa đã trở thành một phần không thể tránh khỏi của môi trường hiện đại, người tiêu dùng cần chủ động hơn trong việc bảo vệ bản thân và gia đình trước các tác nhân gây hại vô hình nhưng đầy nguy hiểm này.

An Dương (T/h)