Những loại thuốc nếu uống quá liều có thể gây tử vong

Không phải loại thuốc nào cũng là "thần dược" và sự cẩu thả, lạm dụng hay sử dụng không đúng cách có thể dẫn đến hậu quả đáng tiếc. Ngoài ra, tương tác hoạt chất giữa các loại thuốc cũng có thể gây phản ứng nguy hiểm đến tính mạng. 

Thực tế, hầu hết các loại thuốc điều trị đều có tác dụng phụ nhất định, việc chấp nhận tác dụng phụ này thường là một phần không thể tránh khỏi trong quá trình điều trị bệnh. Việc chỉ định sử dụng thuốc đòi hỏi sự cân nhắc cẩn thận của bác sĩ chuyên khoa khi đánh giá giữa nguy cơ và lợi ích, vì không phải tất cả các loại thuốc đều tốt cho sức khỏe bệnh nhân.

Nguyên nhân chính gây tử vong do việc sử dụng thuốc thường xuất phát từ việc sử dụng quá liều. Điều này không phải là một tình huống hiếm gặp, thậm chí có xu hướng gia tăng. Theo thống kê Y tế Quốc gia của Mỹ (NCHS), tỷ lệ tử vong do sử dụng thuốc quá liều đã tăng từ 6,1/100.000 dân lên 19,8/100.000 dân trong vòng 17 năm.

 Nhiều loại thuốc nếu uống quá liều có thể gây tử vòng. (Ảnh minh họa)

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh của Mỹ (CDC)  cho biết, số ca tử vong do dùng thuốc quá liều tại Mỹ trong năm 2023 đã giảm 3% so với năm trước đó, xuống mức 107.000 ca. Con số trên đánh dấu mức giảm lần đầu tiên kể từ năm 2018 trong bối cảnh Tổng thống Joe Biden thúc đẩy các biện pháp giải quyết vấn đề nghiện thuốc và dùng thuốc quá liều.

Tuy nhiên, trong một tuyên bố, Tiến sĩ Deb Houry - phụ trách chuyên môn y tế của CDC Mỹ nhấn mạnh số liệu thống kê cho thấy vẫn có tới hơn 100.000 người tử vong do dùng thuốc quá liều trong năm 2023. Điều đó đồng nghĩa vẫn còn nhiều gia đình mất đi những người thân do vấn đề này. Những loại thuốc mà NCHS (Trung tâm thống kê y tế quốc gia của Mỹ) xác định có thể gây tử vong khi sử dụng quá liều bao gồm:

Cocain: Đây là chất kích thích mạnh đến hệ thần kinh, là loại thuốc gây nghiện cao bị cấm tại nhiều quốc gia trên thế giới. Đây cũng là loại thuốc gây tử vong khi sử dụng quá liều.

Các loại thuốc kích thích tâm thần: Bao gồm các loại thuốc bất hợp pháp như thuốc lắc, methamphetamine hay thuốc hợp pháp điều trị rối loạn tăng động giảm chú ý hoặc trầm cảm.

Các loại thuốc nhóm opioid: Thuộc nhóm thuốc giảm đau, tuy nhiên nếu người bệnh lạm dụng khiến phụ thuộc hay nghiện thuốc, thậm chí là tử vong nếu sử dụng quá liều.

Benzodiazepine: Thuộc nhóm thuốc an thần, benzodiazepine được sử dụng để điều trị lo âu và các rối loạn liên quan đến hệ thần kinh. Mặc dù có tác dụng an thần nhưng lạm dụng hoặc sử dụng quá mức các loại thuốc benzodiazepine có thể gây ra tình trạng nguy hiểm cho sức khỏe và gây tử vong.

Thuốc paracetamol

Ở Việt Nam, thuốc paracetamol là loại thuốc khá quen thuộc với nhiều công dụng như hạ sốt, giảm đau. Tuy nhiên, đây là loại thuốc có tác dụng phụ khá nguy hiểm nếu như sử dụng quá liều.

Sử dụng thuốc paracetamol quá liều có thể kích thích hệ thần kinh gây ức chế và gây ra một loạt hệ quả như huyết áp thấp, mạch nhanh, suy tuần hoàn, sốc, co giật, trụy mạch và tử vong. Nạn nhân không tử vong ngay lập tức mà thường bị hôn mê rồi mới tử vong hoặc tử vong sau vài ngày hôn mê.

Uống thuốc paracetamol quá liều còn được đánh giá là nguy hiểm hơn so với tiêm hay đặt hậu môn quá liều. Bởi nguyên nhân do thuốc paracetamol có thể dễ dàng mua được ở hầu hết hiệu thuốc nên nhiều gia đình sử dụng mà không chú ý đến những tác dụng phụ của thuốc, đặc biệt là quá liều.

Nhìn chung, khi sử dụng bất cứ loại thuốc nào, chúng ta nên đọc kỹ hướng dẫn có trong hộp thuốc hay hướng dẫn của bác sĩ. Bởi những loại thuốc uống nhiều gây tử vong có thể đến từ những loại thuốc quen thuộc bạn hay sử dụng.

Để hạn chế nguy cơ sử dụng thuốc quá liều gây tử vong, chúng ta lưu ý uống thuốc theo đúng liều lượng được bác sĩ kê đơn. Khi quên liều thì nên uống ngay khi nhớ ra. Trong trường hợp gần với lần uống thuốc kế tiếp thì nên bỏ qua liều đã quên. Tránh tình trạng uống gần thời điểm gây quá liều. Khi lỡ uống thuốc quá liều, cần đến ngay trạm y tế gần nhất hoặc bệnh viện để được hướng dẫn xử lý. Tuyên truyền về những loại thuốc uống nhiều gây tử vong. Để thuốc tránh xa tầm tay trẻ nhỏ hoặc vật nuôi trong nhà.

Vân Thảo (T/h)