Những lưu ý khi chọn sữa tươi giai đoạn đầu đời cho trẻ

Sữa tươi là nguồn thực phẩm hỗ trợ bổ sung nhiều dưỡng chất cho sự phát triển chiều cao, cân nặng và trí tuệ của bé. Theo hướng dẫn hiện hành của tổ chức y tế thế giới ( WTO), sữa tươi có thể giới thiệu cho bé từ 1 tuổi trở lên. Sữa tươi rất tốt cho sức khỏe và sự phát triển của trẻ nhỏ. Khi bé được trên 12 tháng tuổi là có thể bổ sung thêm sữa tươi vào khẩu phần ăn của bé. Lựa chọn sữa tươi đúng cách sẽ giúp bé phát triển tốt hơn. 

Tương tự, theo bác sĩ chuyên khoa II Đỗ Thị Ngọc Diệp, Phó chủ tịch Hội Dinh dưỡng Việt Nam, nguyên giám đốc Trung tâm Dinh dưỡng TP HCM cho biết, từ 1 đến 2 tuổi là giai đoạn trẻ đạt nhiều cột mốc chức năng quan trọng: biết tự đi không cần trợ giúp, bắt đầu biết nói, hoàn thiện chức năng thính giác và thị giác. Đây cũng là giai đoạn não bộ của trẻ tiếp tục quá trình phát triển mạnh nhất cuộc đời. Vì vậy, cha mẹ cần phải chú tâm để trẻ có được chế độ dinh dưỡng và chăm sóc khoa học.

"Trẻ cần có chế độ ăn dặm với đủ 6 nhóm chất dinh dưỡng gồm bột đường, chất đạm, chất béo, vitamin, chất khoáng, chất xơ, đồng thời tiếp tục bú sữa mẹ để tăng trưởng thể chất và trí tuệ tối ưu trong 1.000 ngày đầu đời", bác sĩ nhấn mạnh.

Khi trẻ đến hai tuổi, để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng toàn diện, trẻ cần được làm quen nhiều loại thực phẩm hơn trong 6 nhóm thực phẩm chính (ngũ cốc, thịt cá, trứng đậu đỗ, các loại hạt, dầu ăn, trái cây, rau xanh, sữa và các chế phẩm từ sữa). Theo bác sĩ, đây cũng là giai đoạn thích hợp để cha mẹ tập cho trẻ chuyển dần sang dùng sữa tươi nguyên chất. Sữa tươi nguyên chất có thành phần dinh dưỡng cân bằng hoàn chỉnh, thích hợp với hệ tiêu hóa còn non nớt và nhu cầu phát triển thể chất của trẻ trong giai đoạn này, đồng thời giúp trẻ hình thành thói quen dinh dưỡng lành mạnh. Nhưng để lựa chọn sữa tươi sao cho đảm bảo an toàn cho trẻ thì các mẹ cần đặc biệt lưu ý:

Nguồn gốc xuất xứ quyết định chất lượng sữa tươi

Bác sĩ Đỗ Thị Ngọc Diệp khuyên, khi chọn sữa tươi cho con, tiêu chí đầu tiên cha mẹ cần quan tâm là nguồn gốc xuất xứ của sữa. Đây là yếu tố quyết định đến hàm lượng dinh dưỡng của sữa. Nguồn gốc xuất xứ còn liên quan đến các yếu tố nền tảng cho chất lượng và tính an toàn như thổ nhưỡng, môi trường, điều kiện nuôi dưỡng bò sữa, tiêu chuẩn chất lượng và quy trình giám sát chất lượng của nhà sản xuất...

Nên cho con uống sữa tươi nguyên chất

Tiêu chí thứ hai khi chọn ly sữa tươi đầu tiên cho con chính là ưu tiên chọn sữa tươi nguyên chất. Sữa tươi nguyên chất được hiểu là loại sản phẩm được chế biến hoàn toàn từ sữa tươi nguyên liệu, không bổ sung bất kỳ một thành phần nào, kể cả phụ gia thực phẩm, ngoài công đoạn tiệt trùng để bảo quản.

"Đây là loại sữa nên tập cho trẻ ngay từ khi bé bắt đầu uống sữa tươi. Đừng sợ con chê nhạt và đừng cho thêm đường để đánh lừa vị giác của trẻ. Sử dụng đường sẽ hình thành thói quen dinh dưỡng không tốt khi trẻ lớn hơn. Ăn nhiều đường sẽ không tốt cho sức khỏe đường tiêu hóa và tăng nguy cơ thừa cân béo phì", bác sĩ Ngọc Diệp cho biết.

Bác sĩ đánh giá sữa tươi nguyên chất là thực phẩm quý vì thành phần dinh dưỡng và khả năng tiêu hóa cao. Sữa có đầy đủ các chất dinh dưỡng sinh năng lượng và nhiều vitamin, chất khoáng. Chất đạm trong sữa có đủ các axit amin thiết yếu với thành phần cân đối và độ đồng hóa cao nên dễ tiêu hóa và hấp thu tốt. Chất béo trong sữa có cả 2 loại axit béo chưa bão hòa và bão hòa cần thiết cho phát triển não bộ trẻ em. Hàm lượng chất béo 3,3-3,5% trong sữa tươi nguyên chất là tỷ lệ thích hợp cho tiêu hóa của trẻ em. Sữa cũng là nguồn cung cấp nhiều loại vi chất dinh dưỡng cần thiết cho tăng trưởng chiều cao, cân nặng và tăng sức đề kháng như vitamin A, vitamin D, vitamin nhóm B, canxi, phốt pho, magiê, sắt, kẽm...

Canxi trong sữa tươi nguyên chất là canxi hữu cơ gắn với axit amin nên có độ hấp thu tốt hơn hẳn so với sử dụng canxi bổ sung. Tỷ lệ canxi và phốt pho trong sữa tươi nguyên chất là 1,5 - 2 : 1 phù hợp cho cơ thể hấp thu canxi, phát triển xương, răng đồng thời bảo vệ thận. Đường lactose trong sữa tươi nguyên chất là loại đường đôi, dễ tiêu hóa và cung cấp năng lượng cho cơ thể trẻ đang tăng trưởng nhanh.

Chế độ dinh dưỡng cân bằng và phù hợp độ tuổi

Yếu tố thứ ba được chuyên gia lưu ý khi chọn sữa tươi đầu đời cho trẻ là chế độ dinh dưỡng cần được xây dựng hợp lý, cân bằng và phù hợp với nhu cầu tăng trưởng của từng trẻ em trong mỗi độ tuổi khác nhau.

Theo bác sĩ Diệp, chế độ dinh dưỡng hợp lý đảm bảo có đủ 6 nhóm thực phẩm", bác sĩ nhắc lại. Bên cạnh đó, chuyên gia cũng đưa ra một số lưu ý cho cha mẹ như ưu tiên hàng đầu là nuôi trẻ bằng sữa mẹ đến khi 2 tuổi. Không sử dụng sữa tươi cho trẻ dưới 1 tuổi vì không phù hợp với khả năng tiêu hóa và nhu cầu dinh dưỡng của trẻ. Khi trẻ đã trên 2 tuổi, mẹ có thể chuyển đổi sữa tươi nguyên chất cho trẻ. Quá trình chuyển đổi nên bắt đầu từ một lần mỗi ngày rồi tăng dần lên. Lượng sữa tùy theo vào độ tuổi nhưng trẻ trên 2 tuổi trung bình cần đạt 4 đơn vị sữa, tương đương 400 ml mỗi ngày. Trẻ trên 5 tuổi cần 5 đơn vị sữa mỗi ngày. Cha mẹ có thể sử dụng sữa tươi nguyên chất bổ sung vào bữa ăn sáng, làm bữa ăn phụ, dùng để chế biến các món ăn như bánh flan, yogurt, bánh pudding tạo khẩu vị đa dạng cho trẻ.

"Những món ăn này được làm từ nguyên liệu sữa tươi nguyên chất bao giờ cũng thơm ngon và bổ dưỡng hơn", bác sĩ Ngọc Diệp cho hay.

Tiêu chuẩn Quốc gia TCVN 7405:2018- Sữa tươi nguyên liệu Tiêu chuẩn này áp dụng cho sữa tươi của động vật (bò, dê) dùng để chế biến tiếp theo. Tiêu chuẩn trên cũng yêu cầu về các chỉ tiêu cảm quan, được quy định trong Bảng 1. Bảng 1 - Các chỉ tiêu cảm quan Tên chỉ tiêu Yêu cầu 1. Màu sắc Từ màu trắng ngà đến màu kem nhạt 2. Mùi, vị Mùi, vị đặc trưng tự nhiên của sữa tươi, không có mùi, vị lạ 3. Trạng thái Dung dịch đồng nhất 4. Tạp chất lạ nhìn thấy bằng mắt thường Không được có - Các chi tiêu lý-hóa, được quy định trong Bảng 2. Bảng 2 - Các chỉ tiêu lý - hóa Tên chỉ tiêu Mức 1. Hàm lượng chất khô, % khối lượng, không nhỏ hơn 11,5 2. Hàm lượng chất béo, % khối lượng, không nhỏ hơn 3,2 3. Hàm lượng protein, % khối lượng, không nhỏ hơn 2,8 4. Tỷ trọng của sữa ở 20 °C, g/ml, không nhỏ hơn 1,026 5. Độ axit chuẩn độ, °T Từ 16 đến 21 6. Điểm đóng băng, °C Từ - 0,50 đến - 0,58 Theo đó tiêu chuẩn trên cũng quy định hàm lượng chì, không lớn hơn: 0,02 mg/kg. Dư lượng thuốc bảo vệ thực vật: theo quy định hiện hành. Dư lượng thuốc thú y: theo quy định hiện hành. Số lượng tế bào soma có trong 1 ml sữa: không lớn hơn 106. - Các chỉ tiêu vi sinh vật Bảng 3 - Các chỉ tiêu vi sinh vật Tên chỉ tiêu Kế hoạch lấy mẫu Giới hạn tối đa n c m M 1. Số lượng vi khuẩn hiếu khí tổng số đếm được tại 30 °C 3 x 106 2. Staphylococus aureus 5 2 5.102 2.103

Ngọc Nga (T/h)