Nổ lò hơi công ty sản xuất gỗ: Yêu cầu kỹ thuật khi lắp đặt, sửa chữa lò hơi theo tiêu chuẩn

Khoảng 8h10 sáng 1/5/2024, một tiếng nổ lớn phát ra tại Công ty gỗ Bình Minh (ấp Vàm, xã Thiện Tân, Vĩnh Cửu, Đồng Nai) khiến 6 người tử vong tại chỗ và 7 người bị thương. Theo lãnh đạo địa phương, nguyên nhân là do nổ lò hơi. Theo ghi nhận, khu vực công ty xảy ra vụ nổ nằm gần khu dân cư. Nhiều lao động làm việc ở đây chủ yếu là người dân các tỉnh miền Tây.

Liên quan tới vụ việc này đòi hỏi trong quá trình lắp đặt, sửa chữa, sử dụng lò hơi cần đảm bảo theo hướng dẫn tại Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 12728:2019 về Nồi hơi- Yêu cầu kỹ thuật về thiết kế, chế tạo, lắp đặt, sử dụng và sửa chữa do Bộ Khoa học và Công nghệ công bố. Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 12728:2019 thay thế TCVN 7704:2007 và TCVN 6413:1998.

Yêu cầu chung về vật liệu, Tiêu chuẩn hướng dẫn vật liệu được sử dụng để chế tạo các bộ phận chịu áp lực của nồi hơi phải tuân theo thông số hoặc yêu cầu kỹ thuật thích hợp. Vật liệu hàn phải tuân theo TCVN 3223 hoặc các tiêu chuẩn quốc tế tương đương khác. Không được phép sử dụng gang đúc và hợp kim đồng không chứa sắt để chế tạo các bộ phận chịu áp lực, trừ các van và phụ tùng đường ống trong phạm vi giới hạn được quy định tại TCVN 9441 (ISO 5208), TCVN 9837 (ISO 3419).

Hiện trường vụ nổ lò hơi tại Công ty gỗ Bình Minh tỉnh Đồng Nai. (Ảnh: TTXVN)

Công thức tính toán các bộ phận chịu áp lực áp dụng cho nồi hơi được thiết kế, chế tạo tuân thủ yêu cầu của Tiêu chuẩn này, đồng thời được vận hành dưới sự giám sát thích hợp theo thông số thiết kế. Các nồi hơi được thiết kế theo Tiêu chuẩn này cần được vận hành trong điều kiện không có tạp chất lắng bên trong. Yêu cầu này đòi hỏi nước cấp và nước nồi hơi phải có chất lượng phù hợp.

Mỗi bộ phận nồi hơi phải được thiết kế để đáp ứng điều kiện khắc nghiệt nhất về áp suất và nhiệt độ kim loại dự kiến khi hoạt động bình thường, không bao gồm áp suất vượt quá xảy ra trong quá trình thử thủy lực hoặc trong quá trình vận hành các thiết bị xả áp. Điều kiện khắc nghiệt nhất về thông số áp suất và nhiệt độ phải được sử dụng để tính toán chiều dày lớn nhất của bộ phận được khảo sát.

Tiêu chuẩn cũng hướng dẫn các lỗ khoét và phần gia cường của lỗ khoét trên thân trụ dựa trên cơ sở sự gia tăng ứng suất do sự xuất hiện của một lỗ khoét trong một tiết diện đối xứng khác, phản ánh kinh nghiệm với các bình chịu áp lực được thiết kế với các hệ số an toàn 4 và 5 áp dụng cho độ bền kéo của vật liệu chế tạo thân. Tuy nhiên các hệ số an toàn đó có thể được xem là thận trọng đối với Tiêu chuẩn này. 

Hình dạng yêu cầu của đáy không giằng của bao hơi, bao nước dạng chỏm cầu, dạng elip và dạng cầu được chế tạo từ thép tấm, chịu áp suất từ phía lõm phải tuân thủ yêu cầu trong Tiêu chuẩn này.

Yêu cầu chung về tính linh hoạt của hệ thống đường ống phải tuân theo các yêu cầu của TCVN 6158 và yêu cầu ứng suất thiết kế của vật liệu ở nhiệt độ tính toán phải theo quy định tại Tiêu chuẩn này.

Yêu cầu chung về các cửa tiếp cận của nồi hơi ống nước và nồi hơi ống lò ống lửa phải được trang bị đủ cửa người chui, lỗ thò tay hoặc các cửa kiểm tra khác để cho phép kiểm tra và làm sạch bên trong nồi hơi một cách hiệu quả. Các phụ kiện và bộ phận bên trong và bên ngoài phải được bố trí sao cho có thể tiếp cận vào bên trong qua các cửa kiểm tra. Các chi tiết bên trong bao hơi, bao nước phải có khả năng tháo lắp phù hợp hoặc phải có cửa kiểm tra thích hợp để cho phép kiểm tra đầy đủ các mặt bề mặt bên trong bao hơi, bao nước và có thể dễ dàng làm sạch. Các cửa người chui hình elip phải có kích thước không nhỏ hơn 400 mm x 300 mm. Các cửa người chui hình tròn phải có đường kính không nhỏ hơn 400 mm. Các lỗ thò tay phải có kích thước không nhỏ hơn 90 mm x 70 mm, nhưng khuyến nghị nên dùng các kích thước lớn hơn.

Các vành cửa bao hơi, bao nước cần được ưu tiên chế tạo bằng vật liệu có cấp bền và phạm vi độ bền kéo tương đương với vật liệu sử dụng làm bao hơi, bao nước. Các vành cửa kiểu mặt bích phải là hình tròn hoặc hình elip không có mối hàn và phải gia công để tạo bề mặt ép gioăng cho cửa. Tất cả các vành cửa kiểu mặt bích phải được lắp gần nhất có thể với các bề mặt mà vành cửa kết nối. Vành cửa kiểu mặt bích của bao hơi, bao nước phải được hàn bằng mối hàn góc với bề mặt trong của bao hơi, bao nước. 

Các vành cửa hình elip, miệng tròn nhô ra bên ngoài phải được gia công liền khối không hàn hoặc được gia công từ thép cán có tiết diện phù hợp, sau đó được hàn nóng chảy. Các mối hàn trong vành cửa người chui và miệng tròn nhô ra bên ngoài phải được bố trí trên mặt phẳng vuông góc với trục dọc của nồi hơi. Chiều rộng bề mặt ép gioăng của cửa người chui phải không nhỏ hơn 17 mm.

Các nắp cửa có khối lượng lớn hơn 20 kg phải có kết cấu phù hợp để cho phép nâng hạ, ngoại trừ trường hợp các cửa đặt theo phương thẳng đứng có thể sử dụng kết cấu bản lề. Các nắp cửa người chui hoặc lỗ thò tay phải có khả năng tháo lắp và thay thế dễ dàng và an toàn sau một thời gian vận hành. Phải lắp đặt tường lò cho các bộ phận của buồng đốt nồi hơi và các đường quặt khói không được bao bọc hoàn toàn bằng vách ống hàn cánh, vách ống ken sát nhau hoặc bằng các kết cấu vách ống tương tự.

Tường buồng đốt phải thiết kế để chịu được áp lực dương hoặc áp lực âm lớn nhất trong quá trình vận hành và khi cần thiết phải gia cố bởi các dầm đỡ vách được tính toán phù hợp với Tiêu chuẩn về kết cấu thép.

An Dương