Phát hiện hàng nghìn hạt vi nhựa có trong những túi dịch truyền y tế

Nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Môi trường và Sức khỏe của Mỹ cho biết, không phải đường ăn uống, cũng không phải hít thở không khí, con đường không ngờ này đang đưa hạt vi nhựa đi vào cơ thể dễ dàng. Vi nhựa đã được tìm thấy ở hầu hết mọi nơi mà các nhà khoa học đã tìm kiếm. Theo nghiên cứu mới nhất hiện nay, những mảnh nhựa này còn có thể có mặt trong các dung dịch lọc được sử dụng cho việc truyền dịch y tế.

Trong môi trường lâm sàng, dịch truyền được đóng gói trong các túi nhựa riêng lẻ và cung cấp nước, điện giải, chất dinh dưỡng hoặc thuốc cho bệnh nhân. Cơ sở của việc truyền dịch này là dung dịch muối, chứa nước lọc và đủ muối để truyền vào máu người.

Nghiên cứu từ những năm 1970 gợi ý, túi dịch truyền có thể chứa các hạt rắn, nhưng ít nhà khoa học đã theo đuổi để xem những hạt này được làm từ cái gì. Liwu Zhang, Ventsislav Kolev Valev và các đồng nghiệp nghi ngờ rằng, những hạt này có thể là vi nhựa. Khi truyền, chúng sẽ nhập vào dòng máu của người nhận và gây ra các tác động tiêu cực đến sức khỏe. Vì vậy, họ đã bắt đầu phân tích các loại và số lượng hạt trong các túi dịch truyền.

Nhóm đã mua 2 thương hiệu khác nhau của túi dịch muối IV 248ml. Sau khi hàm lượng trong mỗi túi nhỏ giọt vào các bình thủy tinh riêng biệt, các chất lỏng được lọc để bắt giữ các hạt vi nhựa. Sau đó, các nhà nghiên cứu đã đếm một phần các mảnh nhựa riêng lẻ, sử dụng số lượng đó để ước tính tổng số vi nhựa trong toàn bộ túi dịch IV và phân tích thành phần của các hạt.

Hạt vi nhựa được tìm thấy trong các túi truyền dịch y tế. Ảnh minh họa

Các nhà nghiên cứu phát hiện, cả hai thương hiệu muối đều chứa hạt vi nhựa làm từ polypropylene cùng một chất liệu như túi. Điều này cho thấy rằng các túi đang rò rỉ vi nhựa vào dung dịch.

Họ ước tính, mỗi túi dịch truyền có thể cung cấp khoảng 7.500 hạt vi nhựa trực tiếp vào dòng máu. Con số này tăng lên khoảng 25.000 hạt để điều trị mất nước hoặc 52.500 cho phẫu thuật bụng, có thể yêu cầu nhiều túi IV.

Các nhà nghiên cứu khuyến nghị giữ túi dịch truyền IV tránh xa ánh sáng cực tím và nhiệt để giảm lượng vi nhựa rò rỉ. Họ nói rằng hệ thống lọc ở cấp độ micromet có thể được sử dụng để loại bỏ các hạt trong quá trình truyền dịch.

Mặc dù đến nay không có các nghiên cứu lâm sàng nào đã đánh giá các rủi ro sức khỏe của việc tiếp xúc với vi nhựa, các nhà nghiên cứu nói rằng phát hiện của họ sẽ giúp "cung cấp cơ sở khoa học để đề ra các chính sách, biện pháp phù hợp để giảm thiểu các mối đe dọa tiềm tàng mà vi nhựa có thể gây ra cho sức khỏe con người".

Hạt vi nhựa (microplastic) là những mảnh nhỏ được hình thành từ quá trình phân hủy các sản phẩm nhựa như chai nhựa, túi nilon, đồ dùng bằng nhựa… thải ra môi trường. Loại hạt này có kích thước rất nhỏ, đường kính chỉ dưới 5mm. Ngoài ra, hạt vi nhựa còn được sản xuất chủ động ở kích thước nhỏ trong các sản phẩm kem đánh răng, tẩy tế bào chết...

Hạt vi nhựa được tìm thấy ở nhiều nơi trên trái đất như đại dương, sông, rừng núi, đất, cơ thể động vật... Trong đó, loại hạt này được tìm thấy nhiều nhất ở môi trường nước như các sông, suối, ao, hồ, mạch nước ngầm... Nhiều loài động vật, thực vật vô tình ăn phải các hạt vi nhựa, vì đặc tính không tan và khó phân hủy nên các hạt này sẽ tích tụ lại trong cơ thể động vật, thực vật. Khi con người ăn phải chúng thì sẽ bị tích lũy hạt vi nhựa trong cơ thể và gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Ngoài ra hạt vi nhựa có thể xâm nhập vào cơ thể con người bằng các con đường như hô hấp, tiêu hóa, tiếp xúc qua da và gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người, cụ thể:

Stress oxy hóa và độc trên tế bào: Căng thẳng oxy hóa là sự mất cân bằng giữa gốc tự do trong cơ thể và chất chống oxy hóa. Khi vi hạt nhựa xâm nhập vào thể sẽ khiến gốc tự do bị viêm và dẫn đến mất cân bằng oxy hóa. Theo các nghiên cứu, nồng độ hạt vi nhựa từ 0,05 – 10mg/l sẽ sinh ra gốc tự do và chúng phản ứng ngược lại với nồng độ cao. Điều này dẫn đến gây ảnh hưởng đến tế bào não và tế bào biểu mô.

Thay đổi chuyển hóa và dòng chảy năng lượng: Khi con người tiếp xúc lâu với hạt vi nhựa trong nước, thực phẩm, mỹ phẩm... có thể làm biến đổi enzyme chuyển hóa hoặc gây mất cân bằng năng lượng, dẫn đến mệt mỏi, nhợt nhạt, tay chân dễ bị lạnh...

Gây ung thư: Trong hạt vi nhựa có chứa Phthalate là một chất được dùng trong sản xuất nhựa dẻo. Phthalate đã được Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA) đưa vào danh sách chất có thể gây nên sự phát triển tế bào ung thư. Theo một nghiên cứu trên chuột cho thấy khi chúng ăn hạt vi nhựa, các hạt này sẽ tích tụ trong gan, làm tăng oxy hóa trong gan và ảnh hưởng tới tế bào gốc.

Di cư đến mô khác: Nghiên cứu của các chuyên gia tại Đại học Vrije Amsterdam, Hà Lan cho thấy hạt vi nhựa có thể tuần hoàn theo máu và di chuyển đến nhiều mô trong cơ thể. Các nghiên cứu đã cho thấy hạt vi nhựa có trong hệ tim mạch và gây tắc nghẽn động mạch, phù động mạch, viêm tế bào, gây độc tế bào máu...

Gây dị ứng: Hạt vi nhựa còn tham gia vào quá trình sản sinh histamine và gián tiếp gây ra dị ứng, sốc phản vệ, phản ứng viêm…

An Dương (T/h)