Phát triển giao thông thông minh thông qua tiêu chuẩn

Hệ thống giao thông thông minh (ITS), một mạng lưới công nghệ kết nối được thiết kế để tối ưu hóa việc di chuyển của con người và hàng hóa. ITS đại diện cho sự hội tụ của giao thông và đổi mới, tận dụng các công nghệ như Internet vạn vật (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn để tạo ra các giải pháp di động thông minh hơn, an toàn hơn và hiệu quả hơn. Đây là cốt lõi của giao thông thông minh, kết nối cơ sở hạ tầng, phương tiện và con người để làm cho các thành phố thông minh hơn, bền vững hơn và di động hơn.

Từ quản lý giao thông năng động đến xe tự hành, các công nghệ ITS đóng vai trò then chốt trong việc chuyển đổi cách chúng ta di chuyển.

Đèn giao thông thích ứng theo thời gian thực. Xe buýt tự cập bến. Tai nạn được ngăn chặn trước khi chúng xảy ra. Đây chính là thực tế mà các hệ thống giao thông thông minh hay giao thông thông minh đang mang lại. Bằng cách đưa công nghệ tiên tiến vào mạng lưới di động, ITS đang biến đổi cách chúng ta di chuyển qua các thành phố và trên đường cao tốc.

Về bản chất, giao thông ITS được cung cấp năng lượng bởi kết nối. Các phương tiện giao tiếp với nhau (V2V) và với cơ sở hạ tầng xung quanh (V2I), chia sẻ dữ liệu trực tiếp giúp tối ưu hóa lưu lượng giao thông, tăng cường an toàn và giảm sự chậm trễ. Các cảm biến, camera và phân tích nâng cao hoạt động đằng sau hậu trường để theo dõi tình hình, quản lý tình trạng tắc nghẽn và tối ưu hóa mọi khía cạnh của hành trình.

ITS hoạt động ở các thành phố, chúng điều chỉnh tín hiệu giao thông ngay lập tức, hướng dẫn người lái xe đến các bãi đỗ xe mở và đồng bộ hóa phương tiện công cộng để có chuyến đi suôn sẻ hơn. Trên đường cao tốc, chúng quản lý phí cầu đường, điều chỉnh tốc độ và giúp ngăn ngừa va chạm. Từ quản lý giao thông theo thời gian thực đến việc đi lại hàng ngày, ITS đang thúc đẩy một kỷ nguyên di động mới, kỷ nguyên thông minh hơn, an toàn hơn và được xây dựng để đáp ứng nhu cầu của giao thông hiện đại.

Lợi ích của hệ thống giao thông thông minh

Đối với các nhà quy hoạch đô thị, không chỉ là quản lý giao thông, mà còn là xây dựng khả năng di chuyển thông minh hơn, được hỗ trợ bởi công nghệ ngay từ đầu. Cơ sở hạ tầng lỗi thời đang nhường chỗ cho dữ liệu thời gian thực và phân tích dự đoán, cung cấp thông tin chi tiết giúp cải thiện quy hoạch với chi phí chỉ bằng một phần nhỏ. Thay vì phản ứng với tình trạng tắc nghẽn và gián đoạn giao thông, giờ đây các thành phố có thể đi trước một bước, tối ưu hóa luồng giao thông, ngăn ngừa tắc nghẽn và giúp mọi người di chuyển.

Đối với người đi làm, ứng dụng công nghệ ITS có nghĩa là cập nhật được cá nhân hóa, điều hướng thông minh hơn và ít bị chậm trễ hơn.

Những lợi ích của hệ thống giao thông thông minh đang chuyển đổi việc đi lại hàng ngày: Hệ thống hướng dẫn lộ trình thông minh hơn điều chỉnh lưu lượng giao thông một cách linh hoạt, giúp giảm thời gian di chuyển; Đi ít dặm hơn có nghĩa là mức tiêu thụ nhiên liệu thấp hơn và giảm hao mòn xe; Giảm thời gian tham gia giao thông giúp tăng năng suất và sự tiện lợi; Giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch giúp hỗ trợ tính độc lập và bền vững về năng lượng; Không khí trong lành và đường sá yên tĩnh hơn góp phần tạo nên những thành phố lành mạnh và đáng sống hơn. Những cải tiến này chỉ có thể thực hiện được nhờ công nghệ cốt lõi của ITS.

Hoạt động hệ thống vận tải ITS

Trung tâm của tất cả là trung tâm quản lý giao thông – bộ não của hoạt động. Nó liên tục theo dõi dữ liệu đến từ các cảm biến, camera và thiết bị IoT, phân tích tình trạng giao thông và hiệu suất hệ thống theo thời gian thực. Sau đó, tầm nhìn máy tính hỗ trợ AI và các thuật toán thông minh sẽ xử lý thông tin này, tạo ra bản đồ kỹ thuật số trực tiếp về các mô hình di chuyển và hoạt động trên đường.

Quá trình này diễn ra như sau: Thu thập dữ liệu: Các cảm biến được nhúng trong đường sá, phương tiện và cơ sở hạ tầng đô thị sẽ thu thập dữ liệu thời gian thực – từ lưu lượng giao thông và tốc độ phương tiện đến tình trạng đường sá và các yếu tố môi trường.

Truyền dữ liệu: Sử dụng mạng tốc độ cao như 5G và điện toán biên, dữ liệu này di chuyển ngay lập tức trên toàn hệ thống, cho phép giao tiếp thời gian thực giữa xe cộ, cơ sở hạ tầng và hành khách.

Phân tích dữ liệu: Các thuật toán sử dụng AI xử lý thông tin đầu vào, dự đoán tình trạng tắc nghẽn, tối ưu hóa tuyến đường và tăng cường an toàn đường bộ theo thời gian thực.

Thông tin chi tiết hữu ích: Người lái xe nhận được gợi ý lộ trình thông minh hơn, người đi làm nhận được thông tin cập nhật trực tiếp về phương tiện công cộng và các nhà quy hoạch thành phố có được các công cụ dựa trên dữ liệu mà họ cần để thiết kế các thành phố hiệu quả và phản ứng nhanh hơn.

Ứng dụng công nghệ ITS trong thế giới thực

Đây là nơi các hệ thống giao thông thông minh ra đời. Trên toàn cầu, các thành phố đã áp dụng các ứng dụng công nghệ ITS để cắt giảm tình trạng tắc nghẽn, tăng cường an toàn và xây dựng mạng lưới giao thông hiệu quả hơn. Từ kiểm soát giao thông do AI điều khiển đến phân tích dự đoán, những đổi mới này đang định hình lại cách chúng ta di chuyển và cách các thành phố của chúng ta hoạt động.

Một số ví dụ về hệ thống giao thông thông minh đang có tác động hiện nay: Quản lý giao thông thông minh hơn: Dữ liệu thời gian thực, tín hiệu thích ứng và phát hiện sự cố hoạt động đồng bộ để duy trì lưu lượng giao thông, biến các mạng lưới lỗi thời thành hệ thống thông minh, hiệu quả cao.

Xe kết nối: Với giao tiếp V2V và V2I, các xe chia sẻ dữ liệu ngay lập tức, phối hợp chuyển động, đưa ra cảnh báo va chạm và giúp ngăn ngừa ùn tắc giao thông trước khi bắt đầu.

Cập nhật lộ trình trực tiếp: ITS cung cấp thông tin chi tiết về tình hình giao thông, thời gian đến của phương tiện giao thông công cộng và các gợi ý tuyến đường thay thế, giúp hành khách có thể đưa ra quyết định nhanh hơn và thông minh hơn khi di chuyển.

Phát hiện nguy cơ trên đường: Cảnh báo tức thời về ổ gà, tình trạng trơn trượt, người đi bộ và chướng ngại vật bất ngờ, nâng cao nhận thức của người lái xe và giảm nguy cơ tai nạn – một trong những lợi ích cốt lõi của hệ thống giao thông thông minh.

Đèn giao thông thích ứng: Được hỗ trợ bởi AI, tín hiệu thông minh phản ứng với tình hình giao thông thực tế, giảm áp lực tại các ngã tư đông đúc và cải thiện khả năng di chuyển tổng thể trong đô thị.

Quyết định dựa trên dữ liệu: ITS giúp các nhà quy hoạch chuyển từ phỏng đoán sang chiến lược. Với phân tích nâng cao và mô hình dự đoán, các thành phố có thể dự đoán tình trạng tắc nghẽn, tối ưu hóa tuyến đường và đầu tư vào cơ sở hạ tầng phù hợp vào đúng thời điểm.

Thu phí đường bộ liền mạch: Thanh toán tự động, không tiếp xúc trên đường bộ, xe buýt và tàu hỏa giúp việc di chuyển đa phương thức trở nên nhanh hơn, đơn giản hơn và không gặp trở ngại – một ví dụ hoàn hảo về giao thông thông minh đang được áp dụng.

Xây dựng giao thông thông minh thông qua các tiêu chuẩn

Đây chỉ là sự khởi đầu, tương lai của ITS nắm giữ tiềm năng to lớn. Khi các thành phố thông minh mở rộng, ITS sẽ đạt đến những cấp độ tinh vi mới, tạo ra các mạng lưới giao thông an toàn hơn, hiệu quả hơn và có khả năng thích ứng cao. Với phân tích dự đoán và luồng dữ liệu thời gian thực, việc đi lại sẽ chuyển từ phản ứng sang đáp ứng, dự đoán nhu cầu di chuyển trước khi chúng phát sinh.

Việc đưa tương lai đó vào cuộc sống không chỉ phụ thuộc vào sự đổi mới; nó đòi hỏi kết nối không dây mạnh mẽ. Trong một hệ sinh thái mà ngay cả sự chậm trễ trong tích tắc cũng có thể ảnh hưởng đến sự an toàn hoặc lưu lượng giao thông, tính nhất quán là chìa khóa. Đó là lúc các tiêu chuẩn quốc tế xuất hiện, cung cấp xương sống cho hệ thống giao thông ITS có khả năng mở rộng và tương tác.

Lấy ISO 21217 làm ví dụ. Tiêu chuẩn này phác thảo kiến ​​trúc truyền thông cho các hệ thống giao thông thông minh, cho phép tích hợp liền mạch giữa các phương tiện, cơ sở hạ tầng và công nghệ xuyên biên giới. Tương tự như vậy, loạt ISO/TS 24315 mới quản lý các quy định giao thông điện tử, giúp các thành phố triển khai các hệ thống phòng ngừa tai nạn hoạt động đáng tin cậy trên quy mô toàn cầu. Các tiêu chuẩn không chỉ là thông số kỹ thuật, chúng là thứ cho phép giao thông thông minh mở rộng quy mô, phát triển và kết nối các hệ thống di động của thế giới thành một mạng lưới thống nhất.

Đưa tương lai của ITS

Bằng cách kết hợp dữ liệu thời gian thực, AI, IoT và phân tích dự đoán, giao thông ITS đang biến những bực bội hàng ngày thành những hành trình hợp lý và hiệu quả.

Từ đèn giao thông thông minh đến cập nhật tuyến đường trực tiếp và phương tiện kết nối, lợi ích của hệ thống giao thông thông minh đang định hình lại cách chúng ta di chuyển, giảm tắc nghẽn, tăng cường an toàn và tạo ra các thành phố phản ứng nhanh hơn, phục hồi nhanh hơn. Nhưng yếu tố thay đổi thực sự là tính bền vững. Với dịch vụ đi chung xe, đi chung xe và trung tâm đa phương thức tích hợp, du lịch xanh đang trở thành lựa chọn thuận tiện nhất.

Đây không phải là đổi mới vì mục đích đổi mới mà là tiến bộ thực tế, lấy con người làm trọng tâm. Và khi giao thông thông minh tiếp tục phát triển, các tiêu chuẩn toàn cầu sẽ đảm bảo giao thông thông minh phát triển với sự nhất quán, an toàn và quy mô. ITS không còn là tầm nhìn của tương lai nữa, nó đã được triển khai. Con đường phía trước được kết nối, thông minh và được xây dựng cho một thế giới không bao giờ ngừng chuyển động.

 Hà My (theo ISO)