PTT Vũ Đức Đam: Để đất nước phát triển, không thể không tăng cường cho khoa học công nghệ
13:51 17/05/2019(VietQ.vn) - Theo Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam, để đất nước phát triển, tranh thủ được những cơ hội mới thì không thể không tăng cường khoa học công nghệ. Khoa học công nghệ cũng chính là con đường duy nhất để chúng ta tạo ra đột phá trong phát triển đất nước.
Trao Giải thưởng Trần Đại Nghĩa 2019 cho 4 công trình khoa học xuất sắc
Trao giải thưởng Trần Đại Nghĩa cho công trình khoa học ứng dụng
Hai công trình khoa học được nhận giải thưởng Trần Đại Nghĩa
Cần có giải pháp để tạo đột phá về khoa học công nghệ
Tham dự và phát biểu ý kiến tại buổi lễ trao Giải thưởng Trần Đại Nghĩa năm 2019 vừa diễn ra, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đánh giá cao các nỗ lực của các nhà khoa học cùng với các công trình nghiên cứu khoa học xuất sắc của mình.
“Thay mặt cho các đồng chí lãnh đạo của Quốc hội, Chính phủ, tôi xin gửi lời chúc mừng tới các nhà khoa học đã đạt được giải thưởng cao quý ngày hôm nay. Điều này hết sức ý nghĩa, phản ánh vai trò to lớn của khoa học công nghệ nói chung và các nhà khoa học nói riêng đối với những kết quả mang tính toàn diện của nền kinh tế, xã hội Việt Nam thời gian qua.
Như chúng ta đã biết, thời gian qua, các chỉ số đổi mới sáng tạo liên quan đến khoa học của Việt Nam đã được đánh giá, xếp hạng cao, ta có nhiều công trình công bố trên các tạp chí uy tín. Những kết quả đó đã phản ánh một phần quan trọng từ nỗ lực của các nhà khoa học Việt Nam mặc dù trong điều kiện khó khăn, đầu tư còn hạn chế nhưng các kết quả khoa học đã được quốc tế đánh giá ngang bằng với các nước có đầu tư cho khoa học nhiều hơn. Điều này nói lên trí tuệ và sự cống hiến của giới khoa học đối với đất là đáng biểu dương, ghi nhận”, Phó Thủ tướng nói.
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam cũng cho rằng trong thời gian tới, Chính phủ sẽ cùng với các Bộ, ngành, nhất là Bộ KH&CN và Bộ Tài chính sẽ tổ chức gặp mặt, tiếp thu ý kiến đóng góp từ giới khoa học để tìm ra giải pháp thúc đẩy đột phá khoa học công nghệ.
“Tinh thần chung là Chính phủ sẽ cùng với các cơ quan liên quan trong đó có Bộ KH&CN, Bộ Tài chính để tìm giải pháp đưa khoa học công nghệ thực sự trở thành một trụ cột quan trọng trong phát triển kinh tế xã hội. Để đất nước phát triển, tranh thủ được những cơ hội mới thì không thể không tăng cường khoa học công nghệ. Khoa học công nghệ cũng chính là con đường duy nhất để chúng ta tạo ra đột phá trong phát triển đất nước.
Cũng trong thời gian tới, chúng ta phải có những giải pháp để làm sâu sắc hơn nữa vai trò trung tâm của doanh nghiệp trong khoa học công nghệ, trong hệ thống đổi mới sáng tạo. Phải có cơ chế hợp lý về kinh tế, tài chính, mua sắm, phân bổ nguồn vốn để khích lệ, thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư vào khoa học công nghệ. Đồng thời, tìm cách đẩy mạnh thương mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học, đưa khoa học vào phục vụ đời sống thực tiễn nhiều hơn nữa. Để làm được những điều trên, chúng ta cần phải trao đổi với tinh thần hết sức thẳng thắn và cầu thị”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.
Trong phần cuối bài phát biểu của mình, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh thêm một vấn đề hết sức hệ trọng có liên quan tới việc tiếp tục định hướng “khoa học công nghệ là quốc sách hàng đầu”.
“Chúng ta không thể để tình trạng coi khoa học công nghệ là quốc sách hàng đầu nhưng đầu tư ngân sách chưa đúng mức. Theo số liệu báo cáo cho thấy, tỷ trọng đầu tư cho khoa học công nghệ trong ngân sách nhà nước đã giảm dần từ 1,8 xuống còn hơn 1,4%. Chúng ta sẽ không thể thực hiện đột phá phát triển khoa học công nghệ, coi khoa học công nghệ là quốc sách khi đầu tư của chúng ta chỉ bằng một nửa, một phần ba, thậm chí một phần tư so với nước khác.
Thời gian tới, Chính phủ, các Bộ, ngành có liên quan sẽ cố gắng có những giải pháp để tạo cơ chế tốt hơn cho các nhà khoa học nghiên cứu, phát triển công nghệ. Tôi rất mong trong thời gian tới, đội ngũ các nhà khoa học sẽ tiếp tục có những đóng góp thiết thực để cùng đất nước tham gia vào cuộc đua “không tụt hậu”, giành chiến thắng trong cuộc đua đưa đất nước vươn lên giàu mạnh như cách mà chúng ta đã chiến thắng trong kháng chiến cứu nước trước đây”, Phó Thủ tướng kết luận.
10 nhà khoa học, 4 công trình xuất sắc được vinh danh
Phát biểu tại buổi lễ trao Giải thưởng Trần Đại Nghĩa năm 2019, GS Châu Văn Minh, Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, đại diện đơn vị tổ chức giải thưởng cho biết, GS.VS. Trần Đại Nghĩa là Viện trưởng đầu tiên của Viện Khoa học Việt Nam (nay là Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam), đặt nền móng cho sự phát triển của Viện.
Giải thưởng này của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam nhằm khích lệ và tôn vinh các nhà khoa học có thành tựu xuất sắc nhất về khoa học tự nhiên và công nghệ; tham gia tổ chức triển khai ứng dụng các kết quả đó để đóng góp vào sự nghiệp phát triển kinh tế, xã hội và đảm bảo an ninh - quốc phòng của đất nước. Giải thưởng được trao tặng vào dịp kỷ niệm ngày thành lập Viện Hàn lâm Khoa học Công nghệ Việt Nam và Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam.
“Đây là một giải thưởng có quy chế mở, áp dụng đối với các nhà khoa học người Việt Nam và nước ngoài đã chủ trì các công trình nghiên cứu xuất sắc thuộc các lĩnh vực khoa học tự nhiên, được công bố trên các tạp chí khoa học quốc tế có uy tín hoặc được cấp văn bằng sở hữu trí tuệ trong và ngoài nước (bao gồm cả quyền tác giả); tham gia triển khai ứng dụng các công trình đó ở Việt Nam; đã có đóng góp hoặc có triển vọng đóng góp đem lại hiệu quả lớn về kinh tế - xã hội và an ninh quốc phòng cho đất nước”, GS Châu Văn Minh cho hay.
Cũng theo Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Giải thưởng Trần Đại Nghĩa năm 2019 có quy mô lớn hơn, mở rộng tới đối tượng là các nhà khoa học quốc tế. Có ba hội đồng chuyên môn là các nhà khoa học đầu ngành của Việt Nam. Các công trình dược cho điểm, đánh giá và bỏ phiếu kín. Sau quá trình này, hội đồng đã xác định có bốn công trình của 10 tác giả đã được hội đồng lựa chọn.
"Nghiên cứu xây dựng quy trình công nghệ sản xuất vắcxin cúm gia cầm subtype A/H5N1 ở Việt Nam"
Công trình do nhóm tác giả là GS Lê Trần Bình, PGS Đinh Duy Kháng, TS Trần Xuân Hạnh nghiên cứu. Công trình nghiên cứu được chủng giống đạt yêu cầu cho sản xuất vắcxin và xây dựng quy trình đảm bảo và lưu giữ chủng giống lâu dài cho công việc sản xuất vắcxin. Tiếp sau đó nhóm nghiên cứu đã sản xuất vắcxin từ quy mô phòng thí nghiệm với vài chục ngàn liều đến quy mô pilot vài trăm ngàn liều rồi mở rộng ra quy mô công nghiệp vài triệu liều.
Nhờ các nghiên cứu đã được thực hiện,Việt Nam đã đủ khả năng sản xuất vắcxin cúm gia cầm H5N1 đạt chất lượng sử dụng ở quy mô công nghiệp, bảo đảm cung cấp một phần vắcxin, tiến tới sản xuất thay thế hoàn toàn vắcxin nhập khẩu để phục vụ cho công tác tiêm phòng bệnh cúm cho đàn gia cầm nuôi.
"Nghiên cứu tổ hợp vật liệu đặc chủng phục vụ chế tạo bộ hỗ trợ chiến đấu cho người lính và lõi đạn xuyên động năng 85mm"
Công trình này do nhóm tác giả TS Nguyễn Văn Thao, PGS Đoàn Đình Phương, TS Lê Văn Thụ nhiên cứu và đã thành công trong việc nghiên cứu các hệ vật liệu tổ hợp mới và vật liệu nano, nhằm tạo ra các sản phẩm chống va đập, giáp chống đạn hấp thụ năng lượng hiệu quả, bền, nâng cao hạn sử dụng, giảm khối lượng trang bị và tăng cường tính cơ động trong tác chiến. Các sản phẩm này còn được phát triển khả năng ngụy trang, ngăn chặn và phát hiện kịp thời, bảo vệ người lính khỏi vũ khí hoá học, sinh học.
Trao Giải thưởng Trần Đại Nghĩa cho các nhà khoa học có công trình nghiên cứu xuất sắc. Ảnh: Hán Hiển
"Nghiên cứu và phát triển công nghệ xử lý chất thải nguy hại công nghiệp và y tế"
Công trình này do nhóm tác giả: PGS Trịnh Văn Tuyên, TS Nguyễn Thế Đồng, KSC Mai Trọng Chính nghiên cứu. Đã đề xuất được các công nghệ xử lý chất thải phù hợp và đưa vào ứng dụng thực tế đạt hiệu suất xử lý cao tại hơn 50 cơ sở xử lý chất thải rắn nguy hại y tế và công nghiệp và hơn 25 cơ sở xử lý nước thải y tế trên cả nước. Ưu điểm vượt trội của các công nghệ xử lý này so với các công nghệ xử lý chất thải khác đang được ứng dụng ở nước ta từ trước đến nay là chi phí đầu tư và chi phí xử lý thấp, vận hành đơn giản, đạt hiệu quả xử lý môi trường.
Trong quá trình nghiên cứu và phát triển công nghệ xử lý chất nguy hại công nghiệp và y tế, tập thể tác giả đã có nhiều công trình khoa học liên quan được công bố, trong đó có ba bằng độc quyền sáng chế, sách chuyên khảo và các bài báo khoa học đăng trên các tạp chí uy tín.
"Nghiên cứu chọn tạo giống lúa phục vụ Đồng bằng sông Cửu Long":
Công trình này của GS Nguyễn Thị Lang - Viện Nghiên cứu nông nghiệp công nghệ cao ĐBSCL có thành tích đặc biệt trong việc chọn tạo thành công hàng chục giống lúa lai có khả năng chịu mặn, năng suất, chất lượng cao. Các công trình nghiên cứu khoa học chuyên sâu của bà về bản đồ di truyền cây lúa, genome học cây lúa trong lĩnh vực di truyền, chọn giống cây trồng mang ý nghĩa thực tiễn cao, đóng góp thiết thực vào sự phát triển sản xuất lúa gạo trong nước và nâng cao vị trí ngành sản xuất lúa gạo Việt Nam trên thế giới. GS Nguyễn Thị Lang là nhà khoa học nữ đầu tiên được vinh danh trong Giải thưởng Trần Đại Nghĩa.
“Mỗi công trình được nhận, cúp, bằng khen và tiền thưởng trị giá 200 triệu đồng gồm kinh phí theo quy định nhà nước và phần hỗ trợ của doanh nghiệp, là đối tác nhận chuyển giao thương mại hóa kết quả nghiên cứu”, GS Châu Văn Minh nói thêm.
Hán Hiển- Thúy Ngân
