Quản lý đo lường - nền tảng bảo đảm công bằng, minh bạch và phát triển bền vững

Siêu âm mối hàn ray thép tại Dự án Tuyến Metro Bến Thành – Suối Tiên (Tuyến Metro số 1). 

Đo lường là nền tảng của mọi hoạt động khoa học, kỹ thuật và sản xuất - yếu tố bảo đảm độ chính xác, tin cậy và thống nhất trong các phép đo. Trong đời sống kinh tế - xã hội, hoạt động đo lường không chỉ giúp kiểm soát chất lượng sản phẩm, tiết kiệm nguồn lực mà còn đóng vai trò quan trọng trong thương mại, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và nâng cao năng suất quốc gia.

Theo đó, hoạt động quản lý nhà nước về đo lường ngày càng tỏ rõ vai trò quan trọng nhằm: Đảm bảo chính xác, thống nhất hoạt động đo lường trong cả nước và phù hợp với thông lệ quốc tế; Minh bạch, khách quan, công bằng giữa các bên trong mua bán, thanh toán hàng hóa, dịch vụ. Đồng thời, là công cụ đắc lực giải quyết các vấn đề an sinh xã hội như bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, bảo đảm an toàn, bảo vệ sức khỏe cộng đồng, bảo vệ môi trường, trong hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám định tư pháp.

Công tác quản lý nhà nước về đo lường thông qua thực thi các Luật, Nghị định, Thông tư, bao gồm: Luật Đo lường số 04/2011/QH13 ngày 11/11/2011; Nghị định 86/2012/NĐ-CP ngày 19/10/2012 quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật đo lường; Nghị định 105/2016/NĐ-CP ngày 1/7/2016 quy định về điều kiện hoạt động của tổ chức kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm phương tiện đo, chuẩn đo lường, Nghị định 154/2018/NĐ-CP ngày 09/11/2018 sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ một số điều kiện đầu tư, kinh doanh trong lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ KH&CN và một số quy định về kiểm tra chuyên ngành; Nghị định số 13/2022/NĐ-CP của Chính phủ: Sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định số 132/2008/NĐ-CP, Nghị định số 74/2018/NĐ-CP và Nghị định số 86/2012/NĐ-CP;…

Chủ tịch Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia Nguyễn Nam Hải cho biết, về kết quả thực hiện pháp luật về đo lường, đến nay có 48 chuẩn đo lường quốc gia được phê duyệt; Hơn 8000 chuẩn công tác được chứng nhận; Hàng nghìn mẫu phương tiện đo nhập khẩu và hàng trăm mẫu phương tiện đo sản xuất trong nước đã được phê duyệt.

Mặt khác, cả nước đã có 601 tổ chức cung cấp dịch vụ kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm phương tiện đo và chuẩn đo lường được đăng ký hoạt động; 399 tổ chức được cơ quan có thẩm quyền chỉ định thực hiện các hoạt động kiểm định, hiệu chuẩn, thử nghiệm.

Cùng với đó, hơn 4.000 nhân viên kỹ thuật đã được chứng nhận và cấp thẻ kiểm định viên đo lường, góp phần bảo đảm năng lực chuyên môn trong toàn hệ thống. Hằng năm, mạng lưới kiểm định trên toàn quốc thực hiện khoảng 10 triệu lượt kiểm định phương tiện đo, đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước và nhu cầu sử dụng đo lường của doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân.

Các chuyên gia cũng cho rằng, mặc dù có phạm vi ảnh hưởng rộng lớn, song đo lường thường ẩn sau các hoạt động khác nên khó và ít được nhận biết. Đồng thời, các chuyên gia nhận định, công tác tuyên truyền, phổ biến về hoạt động đo lường cũng như quy định của nhà nước về đo lường chưa được rộng khắp, dẫn đến việc người dân chưa thực sự hiểu về vai trò, vị trí của lĩnh vực này.

Vì vậy, để phát huy vai trò quan trọng của đo lường trong đời sống, sản xuất, nghiên cứu khoa học, an ninh và quốc phòng... thời gian tới, cơ quan chức năng cần tăng cường hơn nữa công tác chủ trì, phối hợp các cơ quan, tổ chức, cá nhân trên địa bàn các tỉnh, thành phố về công tác thanh tra, kiểm tra để kịp thời hướng dẫn các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh tuân thủ quy định pháp luật về về lĩnh vực tiêu chuẩn đo lường chất lượng, xử lý các hành vi vi phạm pháp luật. Qua đó tạo được lòng tin cho người tiêu dùng và doanh nghiệp, góp phần tạo lập môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch, hướng đến phát triển bền vững.

Thanh Tùng