Quy định mới về tiêu chuẩn chức danh lãnh đạo Đảng, Nhà nước

Quy định số 365-QĐ/TW đã xác định rõ 6 tiêu chuẩn chung đối với cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, bao gồm: chính trị, tư tưởng; phẩm chất đạo đức, lối sống và ý thức tổ chức kỷ luật; trình độ, năng lực; uy tín và khả năng quy tụ, đoàn kết; kết quả công tác; sức khoẻ, độ tuổi và kinh nghiệm.

Những tiêu chuẩn này không chỉ giúp các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị cụ thể hóa tiêu chuẩn chức danh cán bộ mà còn tạo ra một khung pháp lý vững chắc để đánh giá, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, điều động, bố trí, luân chuyển, bổ nhiệm và giới thiệu cán bộ ứng cử.

Đặc biệt, quy định này đã chỉ rõ tiêu chuẩn chức danh đối với cán bộ diện Trung ương quản lý, bao gồm 19 nhóm chức danh từ Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng đến các chức danh lãnh đạo cấp tỉnh, thành phố. Mỗi chức danh đều phải đảm bảo đầy đủ 6 tiêu chuẩn chung, đồng thời đáp ứng các tiêu chuẩn cụ thể của từng chức danh.

Tiêu chuẩn chức danh đối với cán bộ thuộc diện Trung ương quản lý, trong đó có chức danh Ủy viên Trung ương Đảng được nêu tại Quy định số 365-QĐ/TW.

Một điểm đáng chú ý trong Quy định số 365 là việc nhấn mạnh vai trò của phẩm chất đạo đức và lối sống trong việc lựa chọn cán bộ. Theo đó, "đức" và "tài" phải được coi trọng ngang nhau, trong đó phẩm chất đạo đức, lối sống được xem là gốc rễ. Điều này cho thấy sự chuyển biến trong tư duy về công tác cán bộ, khi mà không chỉ năng lực chuyên môn mà còn cả đạo đức, lối sống của cán bộ được đặt lên hàng đầu.

Quy định cũng nêu rõ tiêu chuẩn chức danh lãnh đạo chủ chốt của Đảng, Nhà nước, bao gồm Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Quốc hội và Thường trực Ban Bí thư. Mỗi chức danh này đều phải đảm bảo các tiêu chuẩn chung của Ủy viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đồng thời cần có những phẩm chất, năng lực đặc thù.

Tiêu chuẩn đối với Chủ tịch nước, Thủ tướng, Chủ tịch Quốc hội cơ bản giữ nguyên nhưng được diễn đạt cụ thể hơn: phải có uy tín cao, năng lực nổi trội toàn diện, kiến thức sâu rộng, kinh nghiệm lãnh đạo; tham gia Bộ Chính trị trọn một nhiệm kỳ trở lên.

Yêu cầu với chức danh Thường trực Ban Bí thư cũng được bổ sung, thay vì "có uy tín cao, là hạt nhân đoàn kết", thành "có uy tín cao, là trung tâm đoàn kết" trong Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư và toàn Đảng; yêu cầu "có trình độ lý luận chính trị cao" được đổi thành "có tư duy lý luận chính trị sắc sảo".

Ủy viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư được bổ sung tiêu chuẩn quyết đoán, quyết liệt, hiệu quả trong việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao; có tâm, có tầm, và trách nhiệm trong việc xây dựng đội ngũ cán bộ, bảo đảm sự kế thừa, phát triển, chuyển tiếp vững vàng giữa các thế hệ cán bộ.

Trước đây, Ủy viên Bộ Chính trị, Ban Bí thư "có khả năng đóng góp ý kiến", nay cần "có khả năng xây dựng chiến lược phát triển dài hạn cho đất nước", đóng góp ý kiến trong việc hoạch định đường lối, chính sách và phát hiện, đề xuất những vấn đề thực tiễn đặt ra để Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư thảo luận, quyết định.

Tiêu chuẩn Ủy viên Trung ương có nhiều thay đổi, trong đó phẩm chất "tiêu biểu của Đảng về bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, năng lực công tác" thay bằng "bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, tính tiên phong, gương mẫu, tính xây dựng, tính chiến đấu, tính hành động, tính kỷ luật, tính nhân văn, năng lực, uy tín về mọi mặt".

Trước đây, Ủy viên Trung ương phải "có ý thức, trách nhiệm cao, kiến thức toàn diện", nay "là những cán bộ được đào tạo cơ bản, có kiến thức toàn diện, được rèn luyện, thử thách qua thực tiễn, có tư duy đổi mới, tầm nhìn chiến lược, tâm huyết, trách nhiệm".

Đồng thời, quy định mới bổ sung tiêu chuẩn Ủy viên Trung phải có thành tích nổi trội, có kết quả, "sản phẩm" cụ thể trong quá trình công tác và kiên quyết đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, quan liêu, lợi ích nhóm.

Ủy viên dự khuyết được bổ sung tiêu chuẩn quyết liệt, hiệu quả trong việc thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao; hiểu biết tình hình trong nước, khu vực và thế giới; có khả năng tham gia, đóng góp ý kiến và đề xuất những vấn đề thực tiễn đặt ra để Trung ương Đảng thảo luận, quyết định. Qua thực tiễn công tác, những người này thể hiện có năng lực, tố chất lãnh đạo, quản trị, quản lý, hoàn thành tốt nhiệm vụ ở chức vụ đã kinh qua, có triển vọng phát triển và có khả năng đáp ứng ngay khi có yêu cầu phân công, bố trí đảm nhiệm chức danh lãnh đạo các địa phương, cơ quan, đơn vị có cơ cấu Uỷ viên Trung ương Đảng.

Quy định 365 cũng nêu rõ tiêu chuẩn cho nhiều vị trí quan trọng khác như Trưởng ban Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Chánh Văn phòng Trung ương, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, lãnh đạo các cơ quan báo chí chủ lực, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, bộ trưởng và trưởng ngành. Các vị trí này phải có chuyên môn sâu, kinh nghiệm thực tiễn, phẩm chất liêm chính, khả năng điều hành, đáp ứng yêu cầu đổi mới, chuyển đổi số, hội nhập quốc tế.

Quy định này thay thế Quy định số 89-QĐ/TW, ngày 4/8/2017 của Bộ Chính trị về khung tiêu chuẩn chức danh, định hướng khung tiêu chí đánh giá cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp và Quy định số 214-QĐ/TW, ngày 2/1/2020 của Bộ Chính trị về khung tiêu chuẩn chức danh, tiêu chí đánh giá cán bộ thuộc diện Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư quản lý.

Trong bối cảnh hiện nay, khi đất nước đang đối mặt với nhiều thách thức và cơ hội, việc xây dựng một đội ngũ cán bộ lãnh đạo có đủ phẩm chất, năng lực là vô cùng cần thiết. Quy định số 365-QĐ/TW sẽ là cơ sở để các cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan, đơn vị thực hiện tốt công tác cán bộ, từ đó góp phần vào sự phát triển bền vững của đất nước.

 Bảo Linh (t/h)