Ý nghĩa của việc cúng Rằm
Người Việt coi mùng 1 (Âm lịch) là ngày Sóc, còn ngày rằm (ngày 15 âm lịch mỗi tháng) là ngày Vọng để tưởng nhớ tới tổ tiên. Theo phong tục truyền thông từ trước thì bên trong các ngày này, người ta cúng với ý nghĩa:
• Ngày mùng Một (ngày Sóc) là ngày khởi động của một tháng mới cầu điều may mắn và thành đạt.
• Ngày rằm (ngày Vọng) có sự thông suốt của mặt trăng và mặt trời tức là bên trong ngày này thần thánh, tổ tiên thông thương với con người thì con người chỉ cần thật tâm cầu nguyện sẽ đơn giản gửi được các nguyện cầu hơn. Và hơn nữa, lễ cúng bên trong ngày này còn bộc lộ muốn con người sáng suốt bên trong sạch, đẩy lùi các thứ cũ kỹ xa bên trong lòng.
Chính do vậy đấy là các thời gian thuận tiện để khấn gia tiên giúp thần thức của người đã khuất thoát khỏi các phiền não và có khả năng tự do đến với cảnh giới an lạc và đơn giản đón nhận các tình cảm, lời cầu nguyện và ước mong của con cháu.
Tháng Chạp hay còn gọi là tháng thứ 12 âm lịch, là tháng cuối cùng của một năm (năm thường) và tháng thứ 13 (nếu là năm nhuận). Trong tháng Chạp, ngoài hai lễ cúng quan trọng là cúng ông Công, ông Táo và cúng Tất niên thì lễ cúng rằm tháng Chạp cũng được dân gian rất coi trọng.
Tùy từng tập tục của địa phương hay nếp sống của mỗi gia đình mà lễ cúng rằm tháng Chạp có khác nhau về thời gian, đồ lễ, về nghi lễ cúng khấn… Tuy nhiên vẫn có những nét chung trong lễ cúng rằm tháng Chạp.
1. Thời gian cúng rằm tháng Chạp
Tuy gọi là lễ cúng rằm tháng Chạp nhưng có thể tiến hành vào ngày 14 hoặc 15 âm lịch tháng Chạp.
2. Đồ lễ cúng rằm tháng Chạp
Tùy theo cách thức tiến hành lễ cúng là lễ chay hay mặn mà có sự chuẩn bị khác nhau. Nhìn chung thường đồ lễ cúng Rằm tháng Chạp thường có:
- Với lễ cúng chay: Hương, hoa, quả, trầu cau, nước sạch, nến hoặc đèn dầu…
- Với lễ cúng mặn: Thịt gà luộc, bánh chưng hoặc xôi, giò hoặc chả, và một số món mặn khác…
Nhìn chung đồ lễ cúng rằm tháng Chạp không quá cầu kỳ hay coi trọng về số lễ vật cúng, miễn sao thể hiện thành tâm của gia chủ.
Cũng như tất cả các lễ cúng rằm khác trong năm, văn khấn được xem như phần “thủ tục” khá quan trọng và thường được tiến hành theo bài mẫu nhất định. Dưới đây là các bài văn khấn cho ngày rằm tháng Chạp.
- Văn khấn Thổ Công cùng chư vị thần khác:
Nam mô A Di Đà Phật ! (đọc 3 lần và sau cùng lạy 3 lạy)
Con lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Đông thần quân.
Con kính lạy ngài Bản gia thổ địa Long mạch.
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức tôn thần.
Con kính lạy ngài tiền hậu địa chủ tài thần.
Con kính lạy các Tôn thần cai quản trong khu vực này.
Tín chủ con là: …
Ở tại: …
Hôm nay ngày … tháng … năm … , gặp tiết rằm tháng Chạp, Tín chủ con thành tâm sắm lễ hương hoa, trà quả, kim ngân, thắp nén hương thơm, dâng lên trước án, thành tâm kính mời: ngài Kim niên đương cai Thái tuế chí đức Tôn thần, ngài Bản cảnh Thành hoàng, chư vị Đại vương, ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân, ngài Bản gia Thổ địa, Long mạch tôn thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Phúc đức chính thần, các vị Tôn thần cai quản trong khu vực này. Con cúi xin các giáng lâm trước án, chứng giám tâm thành, thụ hưởng lễ vật, phù trì tín chủ chúng con được cả nhà yên vui, công việc thuận lợi, tài lộc tăng tiến, tâm đạo được sáng suốt, sở cầu tất ứng, sở nguyện tòng tâm.
Chúng con lễ bạc tâm thành, kính lễ trước án, cúi xin được các các Ngài phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật! (đọc 3 lần và sau cùng lạy 3 lạy)
- Văn khấn cúng gia tiên:
Nam mô A Di Đà Phật! (đọc 3 lần và sau cùng lạy 3 lạy)
Con lạy chín phương Trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương.
Con kính lạy Hoàng thiên Hậu thổ chư vị Tôn thần.
Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.
Con kính lạy Tổ tiên, Hiển khảo, Hiển tỷ, chư vị Hương linh (nếu bố, mẹ còn sống thì thay bằng Tổ khảo, Tổ tỷ).
Tín chủ (chúng) con là: …
Ở tại: …
Hôm nay là ngày… tháng… năm, gặp tiết rằm tháng Chạp. Tín chủ con thành tâm sắm lễ, hương, hoa trà quả, thắp nén tâm hương dâng lên trước án, thành tâm kính mời các ngài: Bản cảnh Thành hoàng, chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long Mạch, Tài thần. Cúi xin các ngài giáng lâm trước án, chứng giám lòng thành thụ hưởng lễ vật.
Chúng con kính mời các cụ Tổ khảo, Tổ tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội, ngoại họ…, cúi xin thương xót con cháu linh thiêng hiện về, chứng giám tâm thành, thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ con lại kính mời chư vị Tiền chủ, Hậu chủ ngụ tại nhà này, đồng lâm án tiền, đồng lai hâm hưởng, phù hộ cho chúng con gia đình hòa thuận, sức khỏe dồi dào, công việc phát tài, vạn sự tốt lành.
Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật ! (đọc 3 lần và sau cùng lạy 3 lạy)
4. Một số lễ tục khác trong dịp rằm tháng Chạp
Trong dịp rằm tháng Chạp, ngoài việc biện sửa lễ vật cúng rằm, tùy theo phong tục từng địa phương mà một số gia đình còn tiến hành làm sớ cầu an. Việc này được tiến hành tại chùa và gồm tất cả 7 lá sớ, mục đích cầu bình an cho các thành viên trong gia đình.
Bảo An (t/h)
Bảo An 13:00 12/01/2017
