Siết quản lý mỹ phẩm, thuốc: Tăng hậu kiểm trong bối cảnh thị trường dược tăng trưởng mạnh

Bộ Y tế cho biết hiện có hơn 200.000 sản phẩm mỹ phẩm (kể cả hàng sản xuất trong nước và nhập khẩu) được cấp phiếu công bố lưu hành. Tuy vậy, hàng nghìn sản phẩm bị thu hồi, đình chỉ vì vi phạm về hồ sơ, tiêu chuẩn ghi nhãn và các quy định an toàn phản ánh sự bất cập trong cơ chế quản lý chất lượng sản phẩm, đặc biệt với nhóm hàng tự công bố – vốn chỉ yêu cầu doanh nghiệp tự kê khai.

Chỉ riêng năm 2024, các Sở Y tế đã thu hồi tới 3.788 phiếu công bố và đến năm 2025 (tính đến hết tháng 11/2025) con số này đã lên 7.946 phiếu. Ngoài ra, số thu hồi tự nguyện của doanh nghiệp cũng tăng mạnh, phản ánh phần nào áp lực siết chặt quản lý và ý thức tuân thủ pháp luật.

Cục Quản lý Dược cho biết, mỗi năm đơn vị này tiến hành hậu kiểm từ 20–30 cơ sở, trong khi các Sở Y tế kiểm tra khoảng 300 cơ sở trên toàn quốc. Riêng năm 2024, Cục đã kiểm tra 23 cơ sở, trực tiếp xử phạt 2 cơ sở với số tiền 255 triệu đồng, đồng thời chuyển Thanh tra Bộ Y tế xử phạt thêm 4 cơ sở với tổng số tiền 350 triệu đồng. Tính đến hết tháng 11/2025, Cục Quản lý Dược đã kiểm tra 35 cơ sở, xử phạt 11 cơ sở với tổng số tiền lên tới 1,058 tỉ đồng.

Thời gian qua, Cục Quản lý Dược đã ban hành và tham mưu Bộ Y tế ban hành nhiều văn bản chỉ đạo gửi UBND các tỉnh, thành phố; Sở Y tế; các trung tâm và viện kiểm nghiệm; cũng như cơ sở sản xuất, nhập khẩu mỹ phẩm, yêu cầu tăng cường hậu kiểm, lấy mẫu kiểm nghiệm, xử lý nghiêm vi phạm.

Để ứng phó với tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, Bộ Y tế cũng phát động đợt cao điểm chống thuốc – mỹ phẩm giả từ tháng 12/2025 đến 31/3/2026, tập trung vào kiểm tra kinh doanh trên sàn thương mại điện tử và mạng xã hội như Shopee, Lazada, TikTok Shop, Facebook… nơi các sản phẩm không rõ nguồn gốc thường xuyên được rao bán.

Các cơ quan chức năng mở cao điểm truy quét thuốc giả, mỹ phẩm lậu dịp Tết.

Đợt cao điểm này yêu cầu các Sở Y tế phối hợp với Quản lý thị trường, công an, hải quan rà soát hồ sơ, xuất xứ, ghi nhãn, đồng thời xử lý nghiêm những hành vi quảng cáo sai sự thật, bán hàng không có giấy phép hoặc đã bị thu hồi. Bộ Y tế cũng cảnh báo người tiêu dùng thận trọng khi mua sản phẩm ngoài hệ thống chính thống, đặc biệt những sản phẩm giá rẻ được quảng cáo “thần kỳ” hoặc không rõ nguồn gốc.

Báo cáo tại Hội nghị giao ban công tác Dược – Mỹ phẩm năm 2025 cho thấy ngành dược Việt Nam hiện nằm trong nhóm thị trường có tốc độ tăng trưởng cao nhất khu vực châu Á, với mức tăng trưởng sản xuất thuốc nội địa 12–15% mỗi năm, chiếm gần 70% số lượng và gần 50% giá trị thuốc được sử dụng trong nước. Việt Nam cũng có 67 công ty dược triển khai xuất khẩu thuốc với tổng trị giá khoảng 312 triệu USD.

Trong bối cảnh thị trường phát triển nhanh, đa dạng và tiềm ẩn nhiều rủi ro, việc siết chặt hậu kiểm, nâng cao trách nhiệm của doanh nghiệp và minh bạch thông tin được xem là giải pháp then chốt nhằm bảo vệ quyền lợi, sức khỏe người tiêu dùng, đồng thời lập lại trật tự trong hoạt động sản xuất, kinh doanh mỹ phẩm.

Thanh Hiền