TCVN 13811:2023 yêu cầu về máy ảo và ảo hóa hệ thống trong bối cảnh chuyển đổi số

Trong bối cảnh chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ ngày càng sâu rộng, hạ tầng công nghệ thông tin (CNTT) hiện đại không thể thiếu các giải pháp ảo hóa và tính toán đám mây (cloud computing). Máy ảo và công nghệ ảo hóa hệ thống trở thành nền tảng cho các dịch vụ số, giúp chia sẻ tài nguyên phần cứng hiệu quả, hỗ trợ nhiều ứng dụng vận hành cùng lúc và giảm chi phí đầu tư hạ tầng.

Tuy nhiên, thực tế triển khai tại nhiều doanh nghiệp và cơ quan vẫn gặp thách thức lớn từ thiếu thống nhất về thuật ngữ, cách áp dụng và đánh giá kỹ thuật trong ảo hóa, dẫn tới khó kiểm soát chất lượng, an toàn thông tin và hiệu quả vận hành hệ thống. Cơ chế quản lý, quy chuẩn hay hướng dẫn kỹ thuật cụ thể cho các công nghệ ảo hóa trước đây chủ yếu dựa trên các tài liệu nước ngoài hoặc thực hành nội bộ, thiếu một chuẩn mực quốc gia thống nhất.

Trong khi đó, các công nghệ ảo hóa ngày càng được tích hợp trong hầu hết các môi trường CNTT, từ lưu trữ dữ liệu, triển khai ứng dụng đến nền tảng dịch vụ đám mây công cộng và riêng tư. Nếu không có tiêu chuẩn kỹ thuật rõ ràng, việc so sánh, đánh giá và chứng nhận chất lượng giải pháp ảo hóa sẽ khó đảm bảo công bằng, nhất quán và phù hợp với nhu cầu phát triển kinh tế số.

Điều này có thể dẫn đến rủi ro cho bảo mật dữ liệu, hiệu suất hệ thống và khả năng mở rộng khi doanh nghiệp chuyển đổi hạ tầng truyền thống sang môi trường ảo hóa. Vì vậy, việc xây dựng và ban hành một tiêu chuẩn quốc gia về máy ảo và ảo hóa hệ thống là bước đi quan trọng để tạo cơ sở pháp lý, kỹ thuật trong quản lý, triển khai và kiểm chứng các công nghệ này.

Xuất phát từ nhu cầu đó, tiêu chuẩn quốc gia TCVN 13811:2023 ISO/IEC TS 23167:2020 đã được xây dựng, công bố nhằm làm rõ các khái niệm, thuật ngữ, nguyên tắc và kỹ thuật phổ biến liên quan tới máy ảo và ảo hóa hệ thống trong môi trường CNTT. Đây là tiêu chuẩn kỹ thuật quốc tế được chuyển ngữ và áp dụng tại Việt Nam, phù hợp với các tài liệu tham chiếu toàn cầu trong lĩnh vực điện toán đám mây và ảo hóa.

Tiêu chuẩn định nghĩa máy ảo (Virtual Machine – VM) là một môi trường thực thi biệt lập để chạy phần mềm sử dụng tài nguyên vật lý được ảo hóa. Trong thiết lập này, phần mềm trong mỗi VM có quyền truy cập được kiểm soát cẩn thận vào các tài nguyên phần cứng thông qua cơ chế ảo hóa, cho phép nhiều môi trường chạy đồng thời trên một hệ thống vật lý mà không can thiệp lẫn nhau. VM thường được gọi là máy ảo hệ thống, có thể chạy toàn bộ hệ điều hành và các ứng dụng độc lập, tạo ra ấn tượng như thể mỗi VM sở hữu phần cứng riêng, dù thực tế chúng chia sẻ nguồn lực phần cứng cơ bản.

Tiêu chuẩn cũng làm rõ khái niệm trình giám sát máy ảo (hypervisor) – phần mềm hoặc firmware quản lý các máy ảo và phân bổ tài nguyên cho chúng. Trình giám sát cho phép tách biệt các VM với nhau và với hệ điều hành máy chủ, đảm bảo rằng tài nguyên CPU, bộ nhớ, lưu trữ và mạng được phân chia một cách hiệu quả và an toàn. Theo tiêu chuẩn, trình giám sát máy ảo có hai loại chính: loại chạy trực tiếp trên phần cứng (“kim loại trần” hay loại I) và loại chạy thông qua hệ điều hành máy chủ (loại II). Mỗi loại có ưu – khuyết điểm riêng về hiệu suất và khả năng tương thích phần cứng, tạo điều kiện cho các kiến trúc triển khai ảo hóa linh hoạt.

TCVN 13811:2023 ISO/IEC TS 23167:2020 không chỉ giới hạn ở định nghĩa máy ảo và trình giám sát, mà còn bao quát các kỹ thuật ảo hóa và phương pháp chia sẻ tài nguyên trong mô hình tính toán đám mây, bao gồm ảo hóa tài nguyên xử lý, lưu trữ và mạng. Các kỹ thuật này là nền tảng để các tổ chức triển khai dịch vụ đám mây công cộng, riêng tư hoặc lai, hỗ trợ khả năng mở rộng, khả năng phục hồi và hiệu quả sử dụng hạ tầng CNTT.

Việc áp dụng tiêu chuẩn này mang lại nhiều lợi ích thiết thực. Trước hết, nó giúp chuẩn hóa thuật ngữ và quy trình kỹ thuật trong lĩnh vực ảo hóa, tạo cơ sở để các tổ chức CNTT trong nước đánh giá, triển khai và kiểm thử công nghệ một cách thống nhất. Tiếp đó, tiêu chuẩn cũng hỗ trợ các nhà phát triển, triển khai và người sử dụng hiểu rõ yêu cầu kỹ thuật, từ đó tối ưu hóa hiệu suất, giảm lỗi vận hành và rủi ro bảo mật. Cuối cùng, việc tham chiếu tiêu chuẩn quốc tế giúp Việt Nam tăng khả năng hội nhập với hệ thống tiêu chuẩn toàn cầu, hỗ trợ các doanh nghiệp trong hoạt động thương mại và hợp tác quốc tế.

TCVN 13811:2023 ISO/IEC TS 23167:2020 chính là bước tiến quan trọng nhằm tạo dựng nền tảng kỹ thuật vững chắc cho công nghệ ảo hóa và hạ tầng điện toán đám mây tại Việt Nam, góp phần hiện đại hóa quản trị CNTT, nâng cao an toàn vận hành và thúc đẩy phát triển kinh tế số.

An Dương