TCVN 14189:2024 về xác định dư lượng sudan trong lòng đỏ trứng vịt

Trứng vịt là thực phẩm quen thuộc, xuất hiện hàng ngày trong bữa ăn của người Việt. Tuy nhiên, nguy cơ mất an toàn thực phẩm từ loại thực phẩm này chưa bao giờ được loại trừ.

Một trong những mối lo ngại lớn là sự xuất hiện của nhóm chất màu Sudan – loại phẩm màu công nghiệp bị cấm sử dụng trong thực phẩm vì khả năng gây ung thư như một số quốc gia như Singapore, hay Canada và Anh. Việc phát hiện Sudan trong gia vị hay sản phẩm từ trứng từng gây chấn động, dẫn đến thu hồi hàng loạt và siết chặt kiểm soát nhập khẩu.

Dù tại Việt Nam chưa có nhiều vụ việc nghiêm trọng liên quan trực tiếp đến trứng, nguy cơ vẫn hiện hữu khi chuỗi cung ứng ngày càng mở rộng và nguồn nguyên liệu đa dạng. Trước bối cảnh đó, việc xây dựng tiêu chuẩn quốc gia để kiểm soát dư lượng Sudan trong trứng là cần thiết. TCVN 14189:2024 ra đời như một công cụ kỹ thuật giúp các phòng thử nghiệm, cơ quan quản lý và doanh nghiệp có quy trình thống nhất, minh bạch và phát hiện chính xác, kịp thời chất màu cấm, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Tiêu chuẩn TCVN 14189:2024 đưa ra phương pháp xác định dư lượng nhóm Sudan có trong lòng đỏ trứng vịt bao gồm trứng vịt tươi và trứng vịt muối bằng sắc ký lỏng khối phổ hai lần (LC-MS/MS). Dù là phương pháp hiện đại, tiêu chuẩn được xây dựng theo hướng dễ áp dụng, ưu tiên tính chính xác, độ tin cậy và khả năng truy xuất kết quả. Tiêu chuẩn tập trung vào việc phát hiện dư lượng Sudan, không đánh giá chất lượng dinh dưỡng hay các thành phần khác của trứng. Điều này giúp các cơ quan quản lý tập trung giám sát các nguy cơ an toàn thực phẩm một cách hiệu quả.

Việc kiểm soát nhóm chất màu Sudan trong trứng theo tiêu chuẩn là điều cần thiết. Ảnh minh họa

Về nguyên tắc dư lượng nhóm Sudan gồm sudan I, sudan II, sudan III, sudan IV, para red được chiết ra từ mẫu bằng dung dịch axetonitril. Dịch chiết được làm sạch bằng cột chiết pha rắn HLB. Phần dịch chiết sau khi làm sạch được phân tích bằng sắc ký lỏng hai lần khối phổ.

Nguyên tắc phân tích dựa trên khả năng nhận diện và định lượng chính xác các chất thuộc nhóm Sudan. Phương pháp này giúp phân biệt Sudan với các hợp chất hóa học khác, phát hiện cả khi chất màu cấm chỉ xuất hiện với hàm lượng rất nhỏ, đảm bảo kết quả đáng tin cậy và phù hợp cho cả mục đích giám sát và xử lý vi phạm.

Một trong những điểm quan trọng của TCVN 14189:2024 là yêu cầu về lấy mẫu và chuẩn bị mẫu. Mẫu phải đại diện cho toàn bộ lô hàng, được bảo quản đúng cách, tránh nhiễm bẩn hoặc biến đổi thành phần. Quy trình chuẩn bị mẫu được quy định chặt chẽ, từ làm đồng nhất mẫu, loại bỏ tạp chất đến xử lý để phân tích, nhằm giảm thiểu sai số và đảm bảo kết quả phản ánh đúng tình trạng thực tế của sản phẩm.

Tiêu chuẩn cũng đưa ra yêu cầu chung về thuốc thử và thiết bị. Hóa chất sử dụng cần đạt độ tinh khiết phù hợp, thiết bị phải được hiệu chuẩn định kỳ, phòng thử nghiệm phải duy trì điều kiện vận hành ổn định và vệ sinh. Mục tiêu là đảm bảo mọi kết quả phân tích đạt độ tin cậy cao nhất, không bị ảnh hưởng bởi thao tác hay thiết bị.

Quy trình phân tích trong tiêu chuẩn được trình bày logic: chiết tách chất cần phân tích từ trứng, làm sạch dung dịch chiết, đưa mẫu vào thiết bị phân tích và so sánh với chất chuẩn để xác định dư lượng Sudan. Mặc dù kỹ thuật có phần phức tạp, TCVN 14189:2024 nhấn mạnh yếu tố đảm bảo tính lặp lại và độ ổn định của kết quả giữa các phòng thử nghiệm khác nhau.

Đảm bảo chất lượng và kiểm soát sai số là yêu cầu bắt buộc trong tiêu chuẩn. Việc sử dụng mẫu đối chứng, mẫu lặp lại và quy định giới hạn sai số giúp kết quả phân tích trở nên chính xác và đáng tin cậy. Đây là cơ sở để các cơ quan quản lý đưa ra quyết định xử lý hay cảnh báo kịp thời nếu phát hiện dư lượng chất cấm.

Phần báo cáo kết quả trong TCVN 14189:2024 yêu cầu trình bày rõ ràng, minh bạch, nêu phương pháp áp dụng, kết quả định tính và định lượng, đồng thời đảm bảo truy xuất được người thực hiện, ngày phân tích và điều kiện thực hiện. Điều này giúp kết quả có giá trị pháp lý, phục vụ quản lý, giám sát và truy nguyên nguồn gốc rủi ro.

Việc áp dụng rộng rãi TCVN 14189:2024 sẽ nâng cao trách nhiệm của doanh nghiệp với người tiêu dùng, giúp phát hiện sớm các trường hợp sử dụng chất màu cấm và tăng cường niềm tin đối với sản phẩm trứng trên thị trường. Không chỉ là một tiêu chuẩn kỹ thuật, TCVN 14189:2024 còn là công cụ quan trọng trong nỗ lực xây dựng thị trường thực phẩm an toàn, minh bạch và bền vững tại Việt Nam.

Bằng việc thực hiện đúng tiêu chuẩn này, các cơ quan quản lý và doanh nghiệp có thể giảm thiểu rủi ro sức khỏe cho người tiêu dùng, bảo vệ danh tiếng sản phẩm và thúc đẩy chuỗi cung ứng an toàn. Đồng thời, tiêu chuẩn góp phần vào việc tuân thủ các cam kết quốc tế về an toàn thực phẩm, giúp sản phẩm trứng Việt Nam trở nên uy tín và cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.

An Dương