TCVN 14225:2025 về thí nghiệm xác định các đặc tính kỹ thuật nhà máy nhiệt điện

Ngành nhiệt điện đóng vai trò nòng cốt trong việc cung cấp điện năng cho nền kinh tế Việt Nam. Theo báo cáo của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), tỷ trọng điện năng sản xuất từ nhiệt điện chiếm khoảng 50% tổng sản lượng điện quốc gia. Tuy nhiên, trong bối cảnh phát triển mạnh, ngành này đang đối mặt với nhiều thách thức như hiệu suất vận hành chưa tối ưu, chi phí vận hành cao, tiêu hao nhiên liệu lớn và áp lực bảo vệ môi trường ngày càng tăng. Một nguyên nhân quan trọng là thiếu các tiêu chuẩn kỹ thuật đồng bộ và phương pháp đánh giá hiệu suất rõ ràng, dẫn đến khó khăn trong việc kiểm soát, bảo trì và tối ưu hóa hoạt động của nhà máy.

Hiện nay, nhiều nhà máy nhiệt điện vẫn dựa vào kinh nghiệm vận hành truyền thống, thiếu cơ sở số liệu khoa học để đánh giá hiệu quả. Sự chênh lệch giữa công suất thiết kế và công suất thực tế, tổn thất năng lượng và phát thải chưa kiểm soát chặt chẽ là những vấn đề nổi bật. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến chi phí sản xuất và giá thành điện, mà còn tác động đến chất lượng điện năng cung cấp cho các doanh nghiệp và người dân, đồng thời gây áp lực lên môi trường xung quanh. Đặc biệt, trong các chu trình hỗn hợp hoặc sử dụng nhiều loại nhiên liệu, việc đo lường và đánh giá chính xác các thông số kỹ thuật trở nên phức tạp hơn.

Việc áp dụng TCVN 14225:2025 mang lại nhiều lợi ích thiết thực giúp quá trình vận hành và bảo trì, giảm thiểu sự cố, kéo dài tuổi thọ. Ảnh minh họa

Trước thực trạng này, TCVN 14225:2025 ra đời như một công cụ quan trọng để chuẩn hóa các phương pháp thí nghiệm và đánh giá đặc tính kỹ thuật của nhà máy nhiệt điện. Tiêu chuẩn này áp dụng cho tất cả các loại nhà máy nhiệt điện, bao gồm chu trình hơi nước, chu trình hỗn hợp kết hợp tua bin khí và tua bin hơi, cũng như các nhà máy sử dụng nhiên liệu rắn, lỏng hoặc khí. TCVN 14225:2025 không áp dụng cho các thí nghiệm đánh giá phát thải, thí nghiệm chứng thực vận hành hay thí nghiệm độ tin cậy, mà tập trung vào việc đo lường hiệu suất và các thông số kỹ thuật cốt lõi.

Mục tiêu chính của tiêu chuẩn là cung cấp phương pháp chuẩn để xác định các đặc tính kỹ thuật, bao gồm hiệu suất nhiệt đầu vào, suất tiêu hao nhiên liệu, công suất hiệu chỉnh và độ không đảm bảo trong các kết quả thí nghiệm. Tiêu chuẩn cũng quy định rõ phương pháp đo trực tiếp hoặc gián tiếp dòng năng lượng đầu vào và đầu ra của nhà máy, phương pháp hiệu chỉnh các kết quả thí nghiệm theo điều kiện tham chiếu và xác định độ không đảm bảo lớn nhất cho phép. Ví dụ, độ không đảm bảo tối đa đối với các nhà máy tua bin khí là 1,25%, còn đối với tua bin hơi là 1,0%.

Việc áp dụng TCVN 14225:2025 mang lại nhiều lợi ích thiết thực. Trước hết, nhà máy có thể đánh giá chính xác hiệu suất và suất tiêu hao nhiên liệu, từ đó xác định các chỉ số hoạt động thực tế so với thiết kế. Điều này giúp phát hiện kịp thời các bất thường trong vận hành, từ đó đề xuất các giải pháp cải thiện hiệu quả. Thứ hai, tiêu chuẩn cung cấp cơ sở khoa học để tối ưu hóa quá trình vận hành và bảo trì, giảm thiểu sự cố, kéo dài tuổi thọ thiết bị và nâng cao độ tin cậy của hệ thống.

Bên cạnh đó, việc áp dụng tiêu chuẩn còn góp phần nâng cao chất lượng điện năng cung cấp. Khi các nhà máy vận hành hiệu quả, nguồn điện sản xuất ổn định hơn, đảm bảo nhu cầu sử dụng của người dân và doanh nghiệp. Đồng thời, việc vận hành đúng quy chuẩn còn giúp giảm phát thải và ô nhiễm môi trường, góp phần thực hiện các cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Đây là bước quan trọng để ngành nhiệt điện Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển năng lượng xanh, sạch và hiệu quả trong bối cảnh kinh tế hội nhập.

TCVN 14225:2025 cũng giúp các cơ quan quản lý và kỹ sư vận hành có cơ sở số liệu khoa học để ra quyết định đầu tư, bảo trì hoặc nâng cấp hệ thống. Các thông số kỹ thuật đo được theo tiêu chuẩn sẽ là căn cứ để lập kế hoạch sửa chữa, tối ưu hóa quá trình vận hành và cải thiện hiệu suất nhà máy. Tiêu chuẩn này cũng tạo điều kiện cho việc so sánh hiệu quả giữa các nhà máy, thúc đẩy việc áp dụng các giải pháp công nghệ mới, hiện đại hơn.

Nhìn chung, TCVN 14225:2025 là một công cụ quản lý, kiểm soát và đánh giá hiệu quả vận hành quan trọng, giúp ngành nhiệt điện Việt Nam vận hành ổn định, tiết kiệm năng lượng và bảo vệ môi trường. Việc áp dụng tiêu chuẩn này không chỉ nâng cao hiệu suất sản xuất, giảm chi phí vận hành mà còn đảm bảo nguồn điện ổn định, góp phần phát triển bền vững ngành điện lực. Các nhà máy nhiệt điện, kỹ sư vận hành và cơ quan quản lý cần đồng bộ triển khai TCVN 14225:2025 để nâng cao chất lượng, hiệu quả và độ tin cậy trong từng khâu vận hành, từ đo lường, thí nghiệm cho đến bảo trì, sửa chữa và cải tiến hệ thống.

An Dương