TCVN 14507:2025 đánh giá áp dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong đô thị thông minh

Thực tế, đô thị thông minh là khái niệm đã được các nhà quản lý, quy hoạch và thực hiện đô thị sử dụng rộng rãi trong nhiều thập kỷ. Mặc dù định nghĩa chính xác về đô thị thông minh vẫn chưa được các tổ chức tiêu chuẩn hóa quốc tế thống nhất, nhưng tầm quan trọng của công nghệ thông tin và truyền thông như những yếu tố then chốt không thể thiếu đã được công nhận rộng rãi.

Trong quá trình phát triển toàn cầu của các đô thị thông minh, vấn đề áp dụng hiệu quả công nghệ thông tin và truyền thông trong các chương trình đô thị thông minh như những yếu tố then chốt đã trở thành trọng tâm chung giữa các viện nghiên cứu khoa học, ngành công nghiệp, nhà quản lý đô thị và nhà thực hiện xây dựng.

TCVN 14507:2025 đánh giá việc áp dụng, sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong các đô thị thông minh. Ảnh minh họa.

Theo đó, TCVN 14507:2025 về Công nghệ thông tin – Kiến trúc tham chiếu nền tảng số đô thị thông minh – Dữ liệu và dịch vụ (Information technology – Smart city digital platform reference architecture – Data and service) được ban hành, định nghĩa một bộ chỉ số đánh giá toàn diện liên quan đặc biệt đến việc áp dụng và sử dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong các đô thị thông minh. Đầu tiên, tiêu chuẩn thiết lập khung chung cho tất cả các chỉ số. Tiếp theo, tiêu chuẩn quy định tên, mô tả, phân loại và phương pháp đo lường cho từng chỉ số.

Đồng thời, tiêu chuẩn hỗ trợ các Mục tiêu Phát triển bền vững của Liên hợp quốc. Đây là nhiệm vụ cấp bách và quan trọng để xây dựng các phương pháp đánh giá và chỉ số chuẩn tập trung vào lĩnh vực công nghệ thông tin trong đô thị thông minh, qua đó các bên liên quan của đô thị có thể đánh giá hiệu năng của đô thị thông minh theo góc nhìn của công nghệ thông tin.

Các phương pháp đánh giá và chỉ số tập trung vào hoạt động hiệu quả riêng lẻ của các hệ thống, hạ tầng và tiện ích khác nhau. Ngoài ra, chúng cũng cung cấp hướng dẫn về cách các đô thị hoạt động toàn diện và tạo điều kiện cho sự đổi mới và tăng trưởng theo cách tích hợp và mạch lạc.

Mục đích của việc thiết lập hệ thống chỉ số công nghệ thông tin và truyền thông cho đô thị thông minh và tiến hành đánh giá đô thị thông minh là hướng dẫn và thúc đẩy việc xây dựng một cách có hệ thống một đô thị thông minh. Các chỉ số có thể được sử dụng như một gói toàn bộ để đánh giá đô thị thông minh một cách toàn diện. Gói này cũng có thể được điều chỉnh thành các phần riêng lẻ khi đánh giá các đô thị hoặc một số khía cạnh nhất định của đô thị.

Các chỉ số có thể được sử dụng để: đánh giá tình hình chuẩn bị công nghệ thông tin của đô thị trước khi triển khai xây dựng đô thị thông minh; đánh giá hiệu quả của công nghệ thông tin đô thị trong và sau khi xây dựng đô thị thông minh; so sánh việc xây dựng đô thị thông minh giữa các đô thị trong lĩnh vực công nghệ thông tin đô thị tại một khu vực nhất định để thúc đẩy sự cạnh tranh lành mạnh và phát triển đô thị thông minh.

Tiêu chuẩn này thiết lập các tiêu chí để đánh giá trong việc làm cho các đô thị thông minh hơn và có thể được sử dụng để đánh giá mức độ phát triển của đô thị thông minh.

Tiêu chuẩn được áp dụng cho đô thị, khu đô thị hoặc chính quyền địa phương. Đối với các tổ chức quản lý đô thị, có thể sử dụng tiêu chuẩn này để tự đánh giá và phát triển các chiến lược công nghệ thông tin tương ứng làm cho các đô thị thông minh hơn. Đối với các cơ quan đánh giá liên quan và tổ chức nghiên cứu khoa học, tiêu chuẩn cũng cung cấp hướng dẫn và tài liệu tham khảo trong việc phát triển các chỉ số công nghệ thông tin của đô thị thông minh.

Các chỉ số trong tiêu chuẩn này phù hợp với công việc chung của ISO/TC 268/WG 2 về các chỉ số đô thị thông minh.

Ngoài ra, tiêu chuẩn nêu rõ nguyên tắc thiết kế của các chỉ số công nghệ thông tin và truyền thông cho đô thị thông minh được cung cấp như sau: Rõ ràng và không mơ hồ; Mỗi chỉ số cần có định nghĩa và phương pháp đo lường rõ ràng; Phương pháp đo lường phải là một công thức đơn giản; Khoa học và hợp lý; Các chỉ số cần phản ánh ý nghĩa và đối tượng của đô thị thông minh; Số lượng các chỉ số được liệt kê cần hợp lý; Không cần có quá nhiều chỉ số; Tiêu biểu; Các chỉ số cần hướng đến công dân và hiệu năng. Một tỷ lệ lớn chỉ số hiệu năng liên quan đến lợi ích của công dân và trải nghiệm của công dân; Các chỉ số cần tính đến tầm nhìn của đô thị; Có thể thu thập và định lượng; Các chỉ số cần khách quan, không chủ quan; Các chỉ số cần có nguồn dữ liệu rõ ràng; Nhất quán; Các chỉ số cần phù hợp với các tiêu chuẩn liên quan; Liên tục cập nhật; Các chỉ số cần được cập nhật liên tục theo tình hình phát triển của đô thị thông minh.

 Thanh Tùng