Thuốc giả, mỹ phẩm và thực phẩm bảo vệ sức khỏe không rõ nguồn gốc vẫn diễn biến phức tạp

Thị trường hàng giả và kém chất lượng đang diễn biến phức tạp

Tình trạng thuốc giả, mỹ phẩm và thực phẩm bảo vệ sức khỏe không rõ nguồn gốc đang diễn biến phức tạp tại Việt Nam, với hàng trăm cơ sở vi phạm bị phát hiện từ năm 2020 đến nay. Theo Cục An toàn Thực phẩm, Bộ Y tế, từ năm 2020 tới tháng 5 năm 2025, cơ quan chức năng đã thanh tra, kiểm tra hơn 400 cơ sở, xử lý 198 cơ sở vi phạm và chuyển 31 vụ việc liên quan sản phẩm giả, chứa chất cấm hoặc sử dụng giấy tờ giả để hợp thức hóa lưu hành.

Tại Hà Nội, là thị trường tiêu thụ lớn với nhu cầu cao về các sản phẩm làm đẹp và hỗ trợ sức khỏe, thị trường hàng giả, hàng kém chất lượng trở nên đặc biệt nhức nhối. Nhiều sản phẩm gắn mác ngoại nhập, quảng cáo “thần kỳ” nhưng không có giấy phép lưu hành hoặc chứng nhận kiểm nghiệm, trực tiếp gây nguy hại tới sức khỏe người tiêu dùng.

Từ đầu năm 2025, Chi cục Quản lý Thị trường Hà Nội đã phát hiện và xử lý hàng trăm vụ vi phạm với hàng chục nghìn sản phẩm bị tịch thu; chủ yếu là mỹ phẩm, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thời trang, giày dép và túi xách. Những hành vi sản xuất hàng giả mạo nhãn hiệu như YONEX, ZARA đã bị phát hiện với số lượng lên tới hàng chục nghìn sản phẩm cùng toàn bộ máy móc bị tạm giữ.

Không chỉ riêng Hà Nội, tại thành phố Hồ Chí Minh một số vụ việc tiêu biểu đã bị cơ quan chức năng khởi tố, như: Vụ án “Sản xuất hàng giả là thực phẩm” và “Lừa dối khách hàng” xảy ra tại Công ty Asia Life, Công ty Chị Em Rọt và một số công ty liên quan tại thành phố Hồ Chí Minh và tỉnh Đắk Lắk; cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an khởi tố vụ án “Sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm”; “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Công ty cổ phần Dược quốc tế Rance Pharma, Công ty cổ phần Dược dinh dưỡng Hacofood Group và các cơ quan, tổ chức liên quan...

Thực phẩm bảo vệ sức khỏe, thuốc giả, mỹ phẩm kém chất lượng hoành hành gây nhiều hệ lụy

Đặc biệt trong vụ án “Sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm; Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Công ty MediPhar và các đơn vị, tổ chức liên quan, cơ quan chức năng đã quyết định khởi tố bị can, áp dụng biện pháp ngăn chặn, khám xét đối với năm đối tượng là nguyên lãnh đạo và cán bộ Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế).

Tại khu vực miền Trung như Đà Nẵng, Quảng Nam và các tỉnh miền Bắc như Hải Phòng, Thái Nguyên, Bắc Ninh, Quảng Ninh nhiều vụ việc liên quan hàng giả và thực phẩm bảo vệ sức khỏe nhập lậu, không rõ nguồn gốc cũng được ghi nhận, nhất là qua kênh thương mại điện tử và chợ đầu mối.

Nguy cơ từ sản phẩm không rõ nguồn gốc đối với sức khỏe người tiêu dùng

Các chuyên gia y tế cảnh báo, việc sử dụng thuốc, thực phẩm bảo vệ sức khỏe và mỹ phẩm không rõ nguồn gốc có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Nói riêng về mỹ phẩm, ông Tạ Mạnh Hùng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược, Bộ Y tế, cho biết, ngành mỹ phẩm tại Việt Nam trong những năm gần đây tăng trưởng nhanh chóng nhưng thời gian qua tại nhiều địa phương, lực lượng chức năng liên tiếp phát hiện và xử lý nhiều trường hợp làm giả, làm nhái mỹ phẩm cao cấp gây ra không ít hệ lụy.

Bác sĩ Chuyên khoa II Nguyễn Vũ Hoàng, Phó Giám đốc Bệnh viện Da liễu thành phố Hồ Chí Minh cho biết, cuộc sống ngày càng được nâng cao nên nhu cầu làm đẹp ngày càng tăng. Kéo theo đó, nhiều bệnh nhân bị tai biến do sử dụng mỹ phẩm không rõ nguồn gốc cũng ngày càng tăng.

Số bệnh nhân viêm da tiếp xúc dị ứng hiện đứng ở vị trí thứ ba, sau viêm da cơ địa và mụn trứng cá. Nguyên nhân một phần là do mỹ phẩm kém chất lượng đang phổ biến và gia tăng. Trong số bệnh nhân đến khám, nhập viện tại Bệnh viện Da liễu thành phố Hồ Chí Minh, có không ít là các bạn trẻ, những người đã sử dụng mỹ phẩm không rõ nguồn gốc. Các ca này gia tăng về số lượng và mức độ nghiêm trọng.

Về thuốc giả và kém chất lượng, Bệnh viện Đa khoa Vạn Hạnh, thành phố Hồ Chí Minh chia sẻ, trong bối cảnh hiện nay, thuốc giả không còn là hiện tượng hiếm gặp mà đã trở thành một vấn đề y tế nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng điều trị và an toàn tính mạng người bệnh.

Không chỉ gây thiệt hại về kinh tế, thuốc giả còn đe dọa nghiêm trọng đến hiệu quả điều trị – đặc biệt với những bệnh lý cần sử dụng thuốc lâu dài như tăng huyết áp, đái tháo đường, viêm khớp và ung thư. Nhiều loại thuốc giả chứa chất độn công nghiệp, chất tạo màu, kim loại nặng hoặc tá dược không đạt chuẩn, có thể gây các phản ứng dị ứng, nổi mề đay, sốc phản vệ, ngộ độc gan, thận, rối loạn tiêu hóa và rối loạn chuyển hóa. Những biến chứng này đặc biệt nguy hiểm ở trẻ nhỏ, người cao tuổi và bệnh nhân có bệnh nền.

Tương tự, đối với thức phẩm chức năng, Thạc sĩ Chúc Kim Vinh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Kinh tế – Xã hội cho biết, thực phẩm chức năng vốn mang lại nhiều lợi ích tích cực cho sức khỏe và giảm nguy cơ mắc bệnh. Tuy nhiên, các sản phẩm này thường tiềm ẩn nhiều chất cấm nên gây ra nhiều tác hại nghiêm trọng. Đa số sản phẩm chứa chất cấm được phát hiện trên thị trường hiện nay là hỗn hợp tinh bột ngô, tinh bột sắn… và chất cấm. 

Theo các chuyên gia, thuốc giả, mỹ phẩm giả và thực phẩm bảo vệ sức khỏe giả không chỉ là vấn đề cá nhân mà là mối nguy của toàn xã hội người tiêu dùng không nên nhẹ dạ, cả tin hoặc ham rẻ làm tổn hại đến sức khỏe và tính mạng của chính mình và người thân. Hãy lựa chọn sản phẩm chính hãng, kiểm chứng rõ ràng và hành động để góp phần đẩy lùi vấn nạn hàng giả, vì một cộng đồng an toàn và khỏe mạnh.

An Dương