Thông qua luật căn cước, đổi tên, bỏ quê quán và dấu vân tay

Ngày 27/11, với đa số đại biểu Quốc hội tán thành, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Căn cước. Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) nêu rõ, việc sử dụng tên gọi "Luật Căn cước" phản ánh tính khoa học và bao quát, phù hợp với xu hướng quản lý xã hội số.

Điều đáng chú ý là không chỉ tên gọi mà còn nội dung của thẻ căn cước sẽ trải qua sự thay đổi đáng kể. Dòng chữ "CĂN CƯỚC CÔNG DÂN" sẽ được rút ngắn thành "CĂN CƯỚC," và các thuộc tính như "quê quán" sẽ được thay thế bằng "nơi đăng ký khai sinh," "nơi thường trú" sẽ được thay thế bằng "nơi cư trú." Thay đổi này nhằm tạo ra một hệ thống thông tin chính xác và đồng nhất trên thẻ.

Ở phần nội dung thẻ căn cước, theo Điều 18 của Luật, sẽ bao gồm  ảnh khuôn mặt; số định danh cá nhân; họ, chữ đệm và tên khai sinh; ngày, tháng, năm sinh; giới tính; nơi đăng ký khai sinh; quốc tịch; nơi cư trú; ngày cấp thẻ và hạn sử dụng. Mống mắt (phần hình tròn trong mắt), ADN, giọng nói; nghề nghiệp sẽ được tích hợp trong cơ sở dữ liệu căn cước.

Ủy ban cũng đã đưa ra quyết định quan trọng về việc cấp thẻ căn cước cho người dưới 14 tuổi, giúp họ tích hợp nhiều loại giấy tờ một cách hiệu quả và tiết kiệm kinh phí cho Nhà nước. Ông Lê Tấn Tới, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng An ninh cho biết, khi được cấp thẻ căn cước, người dưới 14 tuổi có thể tích hợp nhiều loại giấy tờ, giúp tiết kiệm kinh phí cho Nhà nước trong việc cấp các loại giấy tờ này.

Mặt khác, thẻ căn cước nhỏ gọn, dễ bảo quản, tính bảo mật cao, thuận lợi, tiện ích cho người dân trong việc đi lại cũng như học tập, khám chữa bệnh. Trình tự, thủ tục cấp thẻ căn cước cho nhóm này không phức tạp vì thông tin đã có trong cơ sở dữ liệu.

Về giấy chứng nhận căn cước và quản lý người gốc Việt Nam chưa xác định được quốc tịch được cấp giấy chứng nhận căn cước (Điều 30), có ý kiến đề nghị nghiên cứu cấp giấy chứng nhận căn cước cho tất cả những người không quốc tịch đang cư trú trên lãnh thổ Việt Nam. UBTVQH đề xuất không mở rộng đối tượng cấp giấy chứng nhận căn cước cho toàn bộ người không quốc tịch để đảm bảo an ninh và trật tự.

Luật Căn cước cũng có hiệu lực từ ngày 1/7/2024 và quy định rõ về việc chia sẻ thông tin trong cơ sở dữ liệu căn cước với các cơ sở dữ liệu quốc gia khác để quản lý dân cư và đấu tranh phòng chống tội phạm.

Cuối cùng, Luật còn đặt ra các tiêu chuẩn cao về bảo mật thông tin trên thẻ căn cước, bằng cách sử dụng chip điện tử và mã QR. Ông Lê Tấn Tới khẳng định rằng những biện pháp này sẽ đảm bảo tính an toàn và bảo mật của thông tin cá nhân, đồng thời giúp công dân dễ dàng tham gia các hoạt động xã hội và giao dịch hành chính một cách thuận lợi.

Ngoài ra, UBTVQH cho biết, thẻ căn cước hiện nay được chế tạo bằng công nghệ tiên tiến, có khả năng bảo mật cao, bảo đảm chống lại việc làm giả thẻ. Trong chip điện tử trên thẻ căn cước có công nghệ xác thực thông qua đối sánh vân tay hoặc khuôn mặt nhằm xác thực chính xác chủ thẻ.

Theo đó, khi một người sử dụng thiết bị đọc thông tin lưu trữ trong chip điện tử phải được sự đồng ý của chủ thẻ thông qua phương thức xác thực vân tay, khuôn mặt để được quyền truy cập vào ứng dụng đọc, truy xuất dữ liệu, nếu không có thao tác này thì không ai có thể truy cập để lấy thông tin trong thẻ căn cước.

Bên cạnh đó, để khai thác được các thông tin trong chip điện tử phải sử dụng thiết bị chuyên dụng và các thiết bị này phải được Bộ Công an cung cấp mã bảo mật để xác thực, bảo đảm an ninh, an toàn bảo mật thông tin. Trường hợp các cơ quan nhà nước khác cung cấp thiết bị chuyên dụng để đọc thông tin trong thẻ căn cước thì các thiết bị này đều phải được cơ quan chuyên môn của Bộ Công an kiểm tra và cung cấp mã bảo mật.

Với những thay đổi đáng kể này, Luật Căn cước hứa hẹn mang lại sự hiện đại và tiện ích trong quản lý dân cư, đồng thời đảm bảo an ninh và trật tự trong xã hội số ngày nay.

Duy Trinh